Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m r2.6.4) (Robot dodał sv:Benito Jerónimo Feijoo
m poprawa linków
Linia 18:
'''Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro''' (ur. [[8 października]] [[1676]] w Casdemiro (prow. [[Orense]]) - zm. [[26 września]] [[1764]] w [[Oviedo]]) – hiszpański mnich, filozof, przedstawiciel hiszpańskiego katolickiego [[Oświecenie katolickie|Oświecenia]] i myśliciel polityczny.
 
W wieku 14 lat wstąpił do zakonu [[Benedyktyni|Benedyktynów]]. Naukę pobierał w [[GaliciaGalicja (Hiszpania)|Galicii]], [[León (Hiszpania)|Leonie]] i na uniwersytecie w [[Salamanka|Salamance]]. W [[1709]] został profesorem filozofii i teologii na uniwersytecie w [[Oviedo]]. W mieście tym przebywał i nauczał aż do śmierci.
 
Uważany jest za pierwszego eseistę w literaturze hiszpańskiej i zaliczany do tzw. pierwszego pokolenia hiszpańskiego [[Oświecenie|Oświecenia]], czyli pisarzy i myślicieli aktywnych w latach 1720-1750, podobnie jak np. [[Gregorio MayansMayáns y Siscar]]. Publikować zaczął dopiero około 1725 r., mając prawie pięćdziesiąt lat. Pisał przede wszystkim [[esej|eseje]], które sam nazywał "dyskursami". Składały się one na dwie główne serie: ''Teatro crítico universal'' (8 tomów w latach 1726-1739 i Suplement (1740), zawierające 118 artykułów) i ''Cartas eruditas y curiosas'' (5 tomów w latach 1742-1760, 164 listy).
 
Jego twórczość miała przede wszystkim charakter edukacyjny i popularyzatorski, typowy dla okresu Oświecenia. Podejmował najróżniejsze różne tematy: [[prawo]], [[edukacja]], [[medycyna]], [[historia]], ale także zjawiska takie jak duchy, magia czy horoskopy. Za główny cel stawiał sobie walkę z przesądami i ignorancją, w nadziei na podniesienie poziomu kulturalnego i intelektualnego społeczeństwa hiszpańskiego. Propagował nowe odkrycia w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych oraz wynalazki techniczne. Jego postawę intelektualną cechował [[racjonalizm]] i [[empiryzm]], sądził jednak, że kwestie wiary i religii powinny być wyłaczone spod oceny rozumowej.
 
Swymi pracami wywoływał zażarte spory i był celem licznych krytyk. Zostały one powstrzymane edyktem króla Hiszpanii [[Ferdynand VI Hiszpański|Ferdynanda VI]] wydanym w roku [[1750]]<ref name="hs"/>.
 
Był autorem powiedzenia o [[Niccolò Machiavelli|Machiavellim]]: ''Połowa Ziemi przeklina jego nauki, lecz prawie wszyscy działają zgodnie z nimi''.