Bitwa pod Sarmin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne porządki, replaced: {{stub}} → |
napisane: Ofensywa turecka; Przebieg bitwy; Następstwa bitwy; Bibliografia; Przypisy |
||
Linia 1:
{{Wojna infobox
{{Krucjaty}} ▼
|epoka = średniowiecze
|nazwa = Bitwa pod Sarmin
|konflikt = Bitwy Łacinników
|grafika =
|opis =
|data = [[14 września|14]] [[wrzesień|września]] [[1115]]
|miejsce = Sarmin, [[Syria]]
|wynik = zwycięstwo łacinników
|przyczyna = zaniepokojenie [[sułtan]]a Muhammada Tabara ekspansją łacinników w Syrii
|terytorium = [[Księstwo Antiochii]]
|strona1 = [[Księstwo Antiochii]]<br>[[Hrabstwo Edessy]]
|strona2 = [[Turcy Seldżuccy]]
|dowódca1 = [[Roger z Salerno|Roger z Antiochii]]<br>[[Baldwin II z Le Bourg|Baldwin z Edessy]]
|dowódca2 = Bursuk Ibn Bursuk
|siły1 = 2000 wojsk antiocheńskich i oddziały z Edessy
|siły2 = bliżej nieznane, znacznie liczniejsze od Łacinników
|straty1 = nieznaczne
|straty2 = ogromne
}}
'''Bitwa pod Sarmin''' (albo '''pierwsza bitwa pod Tall Danis''' lub krócej '''bitwa pod Danis''') - bitwa pomiędzy siłami [[Księstwo Antiochii|antiocheńskimi]] i [[Hrabstwo Edessy|edessańskimi]], a wojskami [[Turcy Seldżuccy|Turków Seldżuckich]], zakończona zwycięstwem [[chrześcijanie|chrześcijan]]. Miała miejsce [[14 września|14]] [[wrzesień|września]] [[1115]] roku, u stóp wzgórza Tall Danis, nieopodal miejscowości Sarmin.
== Ofensywa turecka ==
Korzystając z niezgody panującej w świecie [[muzułmanie|muzułmańskim]] łacińscy władcy [[Antiochia|Antiochii]] i [[Edessa|Edessy]] rozszerzyli swoje panowanie, podporządkowując sobie większą część [[Syria|Syrii]] północnej i tym samym stali się tam dominującą siłą. Seldżucki [[sułtan]] Muhammad Tabar, zręczny polityk, przywrócił swojemu [[państwo|państwu]] dawną siłę, zaprowadzając porządek na ziemiach dzisiejszego [[Irak]]u i [[Iran]]u oraz tłumiąc [[rebelia|rebelię]] [[Arabowie|Arabów]] ze wschodniej pustyni w [[1108]] roku. Podporządkował też sobie [[kalif]]a [[Bagdad]]u Al-Mustazhira. Zaniepokojony łacińską ekspansją na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], postanowił wyprzeć chrześcijan z Syrii. Po kilku nieudanych kampaniach przeciwko łacinnikom, doszedł do wniosku, że wpierw musi podporządkować sobie lokalnych władców muzułmańskich, których wzajemne waśnie i niesubordynacja stanowiły dotychczas główne źródło wszystkich jego niepowodzeń. W lutym [[1115]] roku zapewnił sobie lojalność [[Mosul]]u, powierzając jego rządy swemu synowi Masudowi. Następnie wyprawił na zachód wielką armię pod dowództwem Bursuka Ibn Bursuka, namiestnika Hamadanu, do którego dołączyły wojska Tamiraka, [[emir]]a [[Sindżar]]u oraz Dżujusza Bega, byłego [[namiestnik]]a Mosulu.
Nie mniej od łacinników zaniepokoili się władcy muzułmańscy w Syrii. [[Ilghazi|Ilghazi I Artukida]], który poczuł się zagrożony, odnowił swój sojusz z [[Tughtakin z Damaszku|Tughtakinem z Damaszku]]. Wierni sułtanowi pozostali tylko Munkizydzi z Szajzaru oraz emir [[Hims]]u Kirchan Ibn Karadża. Napadł on na wracającego z [[Damaszek|Damaszku]] Ilghaziego i wypuścił dopiero na skutek nacisków ze strony Tughtakina, nie chcąc popaść w konflikt z Damaszkiem. Artukida powrócił do swoich posiadłości w [[Mardin]]ie, gdzie zaczął mobilizować wojska. Następnie wraz z oddziałami wymaszerował do Damaszku, połączyć się z wojskami Tughtakina. Tymczasem [[regent]] [[Aleppo|Aleppa]] [[eunuch]] Lulu, który dotychczas starał się zachować neutralność, postanowił dołączyć do opozycji wobec sułtana.
W tym czasie [[Roger z Salerno|Roger z Antiochii]] zebrał swoje wojska i zajął pozycję obok Mostu Żelaznego, po drugiej stronie [[Orontes]]u. Zapewne rozumiejąc powagę sytuacji, nawiązał kontakt z Tughtakinem i jego sprzymierzeńcami, proponując by zawarli sojusz skierowany przeciwko sułtanowi. Wspólnie ustalili, że ich wojska spotkają się pod murami [[Apamea|Apamei]], stanowiącej doskonałe miejsce do obserwacji ruchów armii Bursuka w czasie jego przeprawy przez [[Eufrat]] i marszu do przyjaznego mu Szajzaru. Łacinnicy stawili się w sile około 2000 [[rycerstwo|rycerzy]] i piechoty, zaś sprzymierzone z nimi wojska muzułmańskie liczyły 5000 ludzi.
Ibn Bursuk na czele swej wielkiej armii przemaszerował przez Al-Dżazirę, nie napotykając żadnego oporu. Planował założyć swoją bazę wypadową w Aleppo, ale gdy dowiedział się, że Lulu przeszedł na stronę nieprzyjaciół, którym przewodzi Tughtakin, skręcił na południe, aby zaatakować Damaszek. Przy pomocy emira Himsu napadł na [[Hama|Hamę]], miasto podlegające Tughtakinowi i złupił je doszczętnie. Następnie pomaszerował w kierunku należącej do łacinników twierdzy Kafartab. Bursuk prowadził tak silną armię, że wydanie mu bitwy byłoby zbyt ryzykowne, więc sprzymierzeni wodzowie chrześcijańscy i muzułmańscy zwrócili się o pomoc do [[królowie Jerozolimy|króla]] [[Baldwin I z Boulogne|Baldwina]] z [[Królestwo Jerozolimy|Jerozolimy]] i [[Pons z Trypolisu|Ponsa]] z [[Hrabstwo Trypolisu|Trypolisu]], którzy natychmiast udali się na północ. [[Król]] prowadził ze sobą 500 rycerzy i 1000 piechoty, natomiast [[hrabia]] - 200 rycerzy i 2000 piechoty. Połączyli się z oddziałami pod Apameą. Ibn Bursuk, który swoją bazę wypadową miał w Szajzarze, przezornie wycofał się do Al-Dżaziry. Jego fortel powiódł się w pełni. Uznawszy, że niebezpieczeństwo minęło, siły zebrane pod Apameą rozeszły się - muzułmanie udali się do swych włości, a Baldwin i Pons powrócili na południe. Wtedy Bursuk zawrócił i zdobył [[zamek]] Kafartab. Przestraszony tą nagłą ofensywą, Lulu z Aleppa skierował do niego list, w którym przepraszał za swe wcześniejsze przewinienia i deklarował wierność wobec sułtana. Bursuk wysłał oddziały Dżujusza Bega, aby zajęły dla niego Aleppo.
Roger nie miał czasu, żeby czekać na pomoc muzułmanów i łacinników z Jerozolimy i Trypolisu. Zwrócił się o pomoc do [[Baldwin II z Le Bourg|Baldwina]] z [[Hrabstwo Edessy|Hrabstwa Edessy]], który niezwłocznie przybył, prowadząc oddziały o nieznanej liczebności, najpewniej mniejsze od wojsk antiocheńskich. Armia łacinników wymaszerowała [[12 września]] [[1115]] roku, zabierając z Antiochii cząstkę Prawdziwego Krzyża i udała się w górę Orontesu, na południe, do Chastel Rouge. W tym samym czasie Bursuk posuwał się na północ, również wzdłuż rzeki, lecz nieco bardziej w głębi lądu. Żadna ze stron nic nie wiedziała o położeniu swojego przeciwnika.
== Przebieg bitwy ==
Do obozu łacinników w Chastel Rouge powrócił ze [[rozpoznanie|zwiadu]] rycerz imieniem Teodor Berneville, donosząc, że widział wojsko Ibn Bursuka, maszerujące przez las w kierunku wzgórza Tall Danis, w pobliżu miasteczka Sarmin. Rankiem [[14 września]], wojsko łacińskie pod wodzą Rogera i Baldwina niepostrzeżenie przekradło się przez dzielący je od owego lasu łańcuch wzgórz i zaczaiło się oddziały Bursuka. Jego armia maszerowała bez zachowania środków ostrożności, kolumna zwierząt jucznych szła w [[ariergarda|ariergardzie]], a żołnierze właśnie się zatrzymywali, aby rozbić namioty na południowy postój. Część emirów ze swoimi wojskami udała się po żywność do okolicznych gospodarstw wiejskich, a inni poszli zająć twierdzę Buza'a. Kiedy łacinnicy znienacka uderzyli na niczego niespodziewającego się nieprzyjaciela, Ibn Bursuk nie miał przy sobie swoich najlepszych dowódców.
Nagłe natarcie połączonych hufców antiocheńskich i edessańskich kompletnie zaskoczyło muzułmanów. Łacinnicy wypadli spomiędzy drzew i w mgnieniu oka zaatakowali na wpół gotowy obóz. W wojsku tureckim zapanował zamęt. Ibn Bursuk daremnie usiłował zapobiec rozsypce swoich wojowników, a w pewnej chwili omal sam nie dostał się do niewoli. Wycofał się z kilkuset jeźdźcami na grzbiet Tall Danisu, skąd odpierał kolejne ataki łacinników. Gdy sytuacja stała się beznadziejna, wydostał się z pola bitwy i pogalopował na wschód. Jednak jego oddziały wciąż jeszcze walczyły. Emirowi Sindżaru Tamirakowi wiodło się z początku lepiej, odrzucił bowiem atak prawego skrzydła łacinników. Lecz kiedy przybył Gwidon Fresnel, senior Harencu, ze świeżymi posiłkami, wojownicy sinżarscy znaleźli się w kotle i tylko niektórym jeźdźcom udało się uciec. Z nastaniem nocy, niedobitki armii muzułmańskiej pędziły w nieładzie w kierunku Al-Dżaziry<ref>Opisy bitwy znaleźć można w: Fulcher z Chartres, II, LIV, 1-6, s. 586-590; Albert z Akwizgranu, XII, 19, s. 701; Walter Kanclerz, I, 6-7, s. 92-96; Al-Azimi, s. 509; Michał Syryjczyk, III, s. 217.</ref>.
== Następstwa bitwy ==
Zwycięstwo pod Sarmin położyło kres próbom odzyskania Syrii przez sułtanów seldżuckich, a Muhammad Tabar pogodził się z myślą, że Antiochia należy teraz do łacinników. Ibn Bursuk zmarł kilka miesięcy później, skompromitowany i okryty wstydem. Odtąd ze wschodu groziło chrześcijanom już tylko niebezpieczeństwo ze strony niezależnych emirów tureckich, z których każdy usiłował za wszelką cenę powiększyć swoje terytorium. Oddziały antiocheńskie szybko odzyskały Kafartab, który Ibn Bursuk oddał Munkizydom<ref>Usama, wyd. Hitti, s. 106.</ref>. Potęga syryjskich łacinników poważnie zaniepokoiła władców Aleppa i Damaszku. Tughtakin zawarł pokój z sułtanem Muhammadem, ten jednak, pomny na niedawną klęskę, nie udzielił mu żadnej konkretnej pomocy. Rządzący w Aleppo eunuch Lulu był bezradny wobec silnej pozycji łacinników. Starał się nawiązał ściślejszy kontakt z Tughtakinem, ale po tym, jak zmienił stronę przed bitwą pod Sarmin, nikt mu już nie ufał. W [[maj]]u [[1117]], Lulu został zamordowany przez własnych żołnierzy. Władzę nad Aleppo przejął inny eunuch, [[ormianie|ormianin]] Jaruktasz. Zabiegał on o względy Rogera, oddając mu twierdzę Al-Kubba, położoną na drodze z Aleppa do Damaszku. Nie spodobało się to zabójcom Lulu, którzy także i jego wkrótce uśmiercili. Ostatecznie kontrolę nad Aleppem przejął Ilghazi Artukida, który z pomocą Tughtakina umocnił swoją władzę w tym regionie. Zemścił się też na Kirchanie z Himsu za wcześniejsze wspieranie Ibn Bursuka, zmuszając go do złożenia rządów.
Kiedy muzułmanie byli zajęci kolejnymi intrygami i zmaganiami w walce o władzę, łacinnicy z Antiochii podbili tereny na północ od Aleppa, całkowicie odcinając miasto od Eufratu<ref>Mateusz z Edessy, CCXXVII, s. 297-298; Kamal ad-Din, s. 614-615.</ref>. Umocnili też swoją południową granicę, zdobywając zamek Al-Markab. Prestiż regenta Antiochii Rogera doszedł do szczytu. Jego pewność siebie zgubiła go potem w [[bitwa na Krwawym Polu|bitwie na Krwawym Polu]].
== Bibliografia ==
Steven Runciman, ''Dzieje wypraw krzyżowych, tom II'', Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987, ISBN 83-06-01457-X
{{Przypisy}}
{{DEFAULTSORT:Sarmin}}
| |||