Skały organogeniczne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dodałem szereg nie uwzględnionych typów skał oraz podałem szkielety jakich organizmów te skały tworzą.Opisałem rolę organizmów w krążeniu pierwiastków
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{źródła|data=2012-01}}
'''Skały organogeniczne''' - inaczej też skały biogeniczne, to [[skały osadowe]] powstałe ze szczątków roślinnych lub zwierzęcych, w szczególności z ich części twardych: [[Kość|kości]], [[Muszla|muszli]], [[Karapaks|skorupek]] itd. Organizmy, których części twarde budują te skały, noszą nazwę organizmów skałotwórczych.
 
Pierwotny [[skład chemiczny]] skały zależy w znacznym stopniu od składu chemicznego budujących ją szkieletów organicznych.
 
Ze szkieletów organizmów obdarzonych częściami twardymi z węglanu wapnia utworzone są biogeniczne skały węglanowe (organodetrytyczne, zbudowane z [[bioklast]]ów). Należą tu
Ze szkieletów organizmów obdarzonych częściami twardymi z węglanu wapnia utworzone są biogeniczne skały węglanowe (organodetrytyczne, zbudowane z [[bioklast]]ów). Najbardziej znane z nich to wapienie krynoidowe (utworzone z fragmentów szkieletu liliowców), muszlowce (najczęściej zawierające muszle ramienionogów i/lub małży), wapienie biohermalne (złożone ze szkieletów koralowców, gąbek i innych organizmów) oraz kopalne muły węglanowe - złożone ze szkielecików otwornic i kokkolitowców lub muszelek planktonicznych ślimaków z grupy Pteropoda. Ze szkielecików Radiolarii i okrzemek, jak też z krzemionkowych igieł gąbek powstawały krzemionkowe skały organogeniczne jak radiolaryty, diatomity czy spongiolity.Skałami organogenicznymi są też węgiel, powstały z przekształconych tkanek roślinnych, i bituminy (ropa i gaz) zawierające przekształconą materię organiczną pierwotniaków i /lub detrytusu roślin wyższych.Organizmy tworząc swe szkielety, które następnie składają się na skały, odgrywają ważna rolę w obiegu pierwiastków.I tak np dwutlenek węgla, który z atmosfery wraz z deszczem trafia do rzek i z ich wodami do morza, zostaje tam włączony przez organizmy w skład ich szkieletów, a następnie w obręb skał i w ten sposób wychwycony z atmosfery.
* wapienie krynoidowe - utworzone z fragmentów szkieletu [[Liliowce (zwierzęta)|liliowców]]
* muszlowce - najczęściej zawierające muszle [[Ramienionogi|ramienionogów]] lub [[małże|małży]]
* wapienie biohermalne - złożone ze szkieletów [[koralowce|koralowców]], [[gąbki|gąbek]] i innych organizmów
* kopalne muły węglanowe - złożone ze szkielecików [[otwornice|otwornic]] i kokkolitowców lub muszelek planktonicznych ślimaków z grupy [[Pteropoda]].
 
Ze szkielecików Radiolarii i okrzemek, jak też z krzemionkowych igieł gąbek powstawały krzemionkowe skały organogeniczne jak radiolaryty, diatomity czy spongiolity.
 
Skałami organogenicznymi są też węgiel, powstały z przekształconych tkanek roślinnych, i [[bitumy]] (ropa i gaz) zawierające przekształconą materię organiczną pierwotniaków lub detrytusu roślin wyższych. Organizmy tworząc swe szkielety, które następnie składają się na skały, odgrywają rolę w [[Cykl biogeochemiczny|cyklach biogeochemicznych]]. I tak np dwutlenek węgla, który z atmosfery wraz z deszczem trafia do rzek i z ich wodami do morza, zostaje tam włączony przez organizmy w skład ich szkieletów, a następnie w obręb skał i w ten sposób wychwycony z atmosfery.
 
[[Kategoria:Skały osadowe]]