Żydzi chazarscy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 8:
Żydzi chazarscy pojawili się w trakcie procesu [[Narodziny Rusi|powstawania Rusi]] na ziemiach [[Słowianie wschodni|Słowian wschodnich]] w roku 885, w wyniku oderwania przez księcia [[Oleg Mądry|Olega Mądrego]] części ziem [[Kaganat Chazarski|Kaganatu Chazarskiego]]: [[Polanie (plemię wschodniosłowiańskie)|Polan kijowskich]], [[Wiatycze|Wiatyczów]], [[Siewierzanie|Siewierzan]], [[Radymicze|Radymiczów]] i [[Krywicze|Krywiczów]]. Jego następca [[Igor Rurykowicz]] przyłączył plemiona [[Tywercy|Tywerców]] i [[Ulicze|Uliczów]], a jego syn [[Światosław I]] w 965 roku ostatecznie rozbił [[Chazarowie|Chazarów]] i zburzył ich stolicę rozciągając swoje panowanie aż nad [[Morze Azowskie]]<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Jakowlenko| imię = Natalia| tytuł = Historia Ukrainy. Od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku| wydawca = [[Instytut Europy Środkowo-Wschodniej]]| miejsce = Lublin| rok = 2000| strony = 45| isbn = 83-85854-54-1}}</ref><ref>{{cytuj książkę | autor = [[Ludwik Bazylow]], [[Paweł Wieczorkiewicz]]| tytuł = Historia Rosji| wydawca = [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]]| miejsce = Wrocław| rok = 2005| strony = 23–25| isbn = 83-04-04641-5}}</ref>.
 
Żydzi chazarscy byli później obecni na terenie całej [[Ruś Kijowska|Rusi]]. Według [[Nestor (kronikarz)|Nestora]]<ref name=paszk/>, przed [[Chrzest Rusi|przyjęciem chrześcijaństwa]] przez [[Włodzimierz I Wielki|Włodzimierza Wielkiego]] w 988 roku usiłowali namówić go na przyjęcie judaizmu jako religii państwowej. [[Wielki książę]] [[Światopełk I Przeklęty|Światopełk]] sprzyjając rozwojowi kupiectwa, brał pod swoją opieką żydów przybywających z [[Krym]]u. W roku 1113 lub 1124 odbyły się pierwsze [[pogrom]]y żydów w Kijowie, a w 1158 zostali z niego wygnani przez [[Włodzimierz II Monomach|Włodzimierza Monomacha]], za nadużycia przy [[lichwa|lichwie]]. [[Podbój Rusi przez Mongołów]] zmusił do emigracji część ruskich żydów do [[Halicz (miasto)|Halicza]]a, na tereny dzisiejszej [[Białoruś|Białorusi]] i [[Litwa|Litwy]]<ref name = majer>{{cytuj książkę|autor=Majer Schlezinger|tytuł=Krótki rys historii Izraelitów|miejsce=Kraków|data=1883|url=http://www.digitalsilesia.eu/dlibra/docmetadata?id=26351&from=pubindex&dirids=36&lp=20|strony=16-18}}</ref>. Za czasów [[Imperium mongolskie|panowania mongolskiego]], a później [[Złota Orda|tatarskiego]] w XIII–XV wieku zajmowali się nie tylko [[lichwa|lichwą]] i handlem, ale także zbieraniem podatków. Ślady ich migracji z Rusi do [[Polska|Polski]] i na [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwę]] możemy prześledzić patrząc na wędrówki [[Karaimi|karaimów]] zwanych też ''karaitami''<ref name=studia>{{cytuj książkę | autor = [[Zofia Borzymińska]]| tytuł = Studia z dziejów Żydów w Polsce| wydawca = [[Wydawnictwo DiG|DiG]]| miejsce = Warszawa| rok = 1995| strony = 14–26, 32| isbn = 83-85888-79-9}}</ref><ref name=waclaw>{{cytuj książkę | autor = [[Wacław Aleksander Maciejowski]]| tytuł = Żydzi w Polsce, na Rusi i Litwie| url = http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=4928| wydanie = | wydawca = | miejsce = Warszawa| data = 1878| strony = 8–34}}</ref><ref name=bala>{{cytuj książkę | autor = [[Majer Bałaban]]| tytuł = Kiedy i skąd przybyli Żydzi do Polski| url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=82202&from=FBC| wydanie = | wydawca = Menora| miejsce = Warszawa| data = 1931| strony = 10–17}}</ref><ref>{{cytuj książkę | autor = [[Władysław Andrzej Serczyk]]| tytuł = Historia Ukrainy| wydawca = [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]]| miejsce = Wrocław| rok = 1990| strony = 32| isbn = 83-04-00443-7}}</ref><ref>{{cytuj książkę | rozdział = ''The enigma. The origin of Eastern Europe's Jews''| autor r = [[Shlomo Sand]]| tytuł = The Invention of the Jewish People| wydawca = Verso Books| miejsce = Londyn| rok = 2009| strony = 238–249| język = en| isbn = 978-1-84467-422-0}}</ref>.
 
[[Plik:Signature Kiev letter.gif|left|thumb|200px|Podpis [[Pismo orchońskie|tureckim pismem runicznym]] na ''Liście Kijowskim''.]]