Rafał Malczewski (malarz): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Romi (dyskusja | edycje)
m infobox, szablon, drobne redakcyjne, drobne techniczne, kolejność sekcji
m poprawa linków do ujedn. i przek., po czyszczeniu kodu przejrzyj wykonane zmiany!
Linia 1:
{{Szlachcic infobox
|imię=Rafał Malczewski
|zdjęcie=
|opis zdjęcia=
|nazwa herbu=[[Tarnawa (herb szlachecki)|Tarnawa]]
|zdjęcie herbu=POL COA Tarnawa alt.svg
|data urodzenia=[[24 października]] [[1892]]
|miejsce urodzenia=[[Kraków]]
|data śmierci= [[15 lutego]] [[1965]]
|miejsce śmierci= [[Montreal]]
|rodzina=[[Malczewski]]
|ojciec=[[Jacek Malczewski]]
|matka=Maria Gralewska
|malzonka=
|dzieci=
|odznaczenia = [[Plik:POL Wawrzyn Akademicki BAR.svg|40px|link=Wawrzyn Akademicki|Złoty "Wawrzyn Akademicki"]]
}}
'''Rafał Malczewski''' (ur. [[24 października]] [[1892]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[15 lutego]] [[1965]] w [[Montreal]]u). Syn wybitnego malarza [[Jacek Malczewski|Jacka Malczewskiego]] i Marii Gralewskiej. Polski malarz, rysownik, pisarz i felietonista, [[taternictwo|taternik]], [[narciarstwo|narciarz]], popularyzator [[Tatry|Tatr]] i sportu.
 
== Życiorys ==
Ukończył [[gimnazjum św. Jacka]] w [[Kraków|Krakowie]]. W latach [[1910]]-[[1915]] studiował w [[Wiedeń|Wiedniu]] filozofię, architekturę i agronomię. Po powrocie do kraju kształcił się w [[Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie|krakowskiej ASP]], uczył się również malarstwa w [[atelier]] ojca. W okresie [[1915]]-[[1939]] mieszkał w [[Zakopane]]m. Był zamiłowanym [[taternik]]iem, doskonałym narciarzem i ratownikiem [[Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe|TOPR]]. W [[1917]] podczas wspinaczki na południowej ścianie [[Zamarła Turnia|Zamarłej Turni]] w [[Tatry|Tatrach]] śmierć poniósł jego towarzysz, [[Stanisław Bronikowski]], a sam Malczewski przez całą noc, przywiązany do [[Hak (wspinaczka)|haka]], oczekiwał na pomoc ratowników. W październiku tego roku wszedł w związek małżeński ze starszą od siebie o cztery lata Bronisławą Dziadosz, reemigrantką z [[Stany Zjednoczone|USA]], nauczycielką angielskiego. W listopadzie tego roku na świat przyszedł ich syn Krzysztof. Małżeństwo, m. innymi w opinii Marii Kasprowicz, nie było udane. Małżonkowie mieli dwoje dzieci. Ojciec artysty, widząc jego trudną sytuacje materialną, pomagał mu finansowo, m. in. kupując mu willę ''Marysin'', do której Malczewscy wprowadzili się w [[1923]]. Artysta w tym czasie prowadził w Zakopanem bogate życie towarzyskie.
 
Był przyjacielem [[WitkacyStanisław Ignacy Witkiewicz|Witkacego]], [[Karol Szymanowski|Karola Szymanowskiego]], [[Kornel Makuszyński|Kornela Makuszyńskiego]], [[Jarosław Iwaszkiewicz|Iwaszkiewiczów]]ów oraz wielu innych wybitnych artystów i intelektualistów ówczesnych czasów. W [[1932]] wstąpił do [[Stowarzyszenie Artystów Polskich "Rytm"|Stowarzyszenia Artystów Polskich "Rytm"]]. Był projektantem scenografii w [[Teatr Formistyczny|Teatrze Formistycznym]] w [[Zakopane]]m.
W [[1937]] został odznaczony Złotym [[Wawrzyn Akademicki|Wawrzynem Akademickim]] [[Polska Akademia Literatury|Polskiej Akademii Literatury]] ''za zasługi dla polskiej sztuki w ogóle''. <ref>Rocznik Polskiej Akademii Literatury 1937-1938, Warszawa 1939, s. 175.</ref>.
 
W [[1938]] w nowym gmachu Muzeum Narodowego w [[Warszawa|Warszawie]] pozostawił część swoich prac (kilka lat wcześniej, ze względu na trudną sytuację materialną, sprzedał do Muzeum warszawskiego całą odziedziczoną spuściznę po ojcu). W [[1939]], po wybuchu II wojny światowej, wraz z towarzyszącą mu Zofią Mikucką, uciekł przez [[Słowacja|Słowację]], [[Budapeszt]], [[Wenecja|Wenecję]] do [[Paryż]]a. Tu uzyskuje pomoc materialną od [[ambasada|ambasady]] [[Polska|RP]]. W połowie 1940 poprzez [[Hiszpania|Hiszpanię]] udaje się do [[Portugalia|Portugalii]], gdzie spędza 4 miesiące. Na początku [[1941]] roku przenosi się do [[Brazylia|Brazylii]]. Przebywał tam prawie dwa lata. Początkowo zamieszkał w [[Rio de Janeiro]], gdzie znajduje nabywców na swoje obrazy. Maluje techniką [[akwarela|akwareli]] widoki [[Rio de Janeiro]] i [[Kurytyba|Kurytyby]] oraz krajobrazy [[ParanáParana (stan)|Parany]]. W [[1942]] roku przenosi się do Kurytyby do swojej kuzynki Marii Bochdan-Niedenthal. W tym czasie otrzymuje [[wiza|wizę]] kanadyjską dla siebie i towarzyszącej mu Zofii Mikuckiej. Poprzez [[Miami]] i [[Nowy Jork]] udaje się do [[Ottawa|Ottawy]]. W grudniu 1942 roku ma swoją pierwszą kanadyjską wystawę w [[Montreal|montrealskimmontreal]]skim ''Museum of Art''. Podróżuje po [[Kanada|Kanadzie]] i USA w poszukiwaniu motywów malarskich. Jego sponsorem zostaje kolej kanadyjska, co daje mu prawo do bezpłatnych biletów dla niego i Zofii Mikuckiej. Zimę [[1943]] spędza w [[Góry Skaliste|Górach Skalistych]]. Pobyt ten zaowocował cyklem obrazów wystawianych następnie na wielu wystawach w latach [[1944]]-[[1949]]. Pobyt w [[1950]] w Nowym Jorku przynosi wiele obrazów, których część udało mu się sprzedać na miejscu. Następne lata, pomimo kłopotów ze wzrokiem, były okresem intensywnej twórczości plastycznej i literackiej. Po śmierci w [[1953]] w [[Warszawa|Warszawie]] żony Bronisławy Dziadosz zawarł związek małżeński z Zofią Mikucką. W [[1957]] udar mózgu i częściowy paraliż zmusił go do porzucenia malarstwa olejnego, uprawiał nadal akwarelę. Otrzymał też pomoc materialną z [[Radio Wolna Europa|Radia Wolna Europa]] oraz od rządu [[Québec (miasto)|Quebeku]]. W [[1959]] na zaproszenie córki Zofii Malczewskiej-Kondrackiej odwiedził [[Polska|Polskę]]. Pomimo ogromnej tęsknoty za [[Zakopane]]m i [[Tatry|Tatrami]] nie zdecydował się na powrót. Opis podróży i motywy swojej decyzji opisał we ''Wspomnieniach z Polski'' opublikowanych w [[Londyn|londyńskich]] [[Wiadomości (tygodnik)|Wiadomościach]]. Od [[1961]] był na utrzymaniu swojej córki Zofii, w [[1964]] odbyła się w Montrealu jego ostatnia wystawa. Zmarł w szpitalu w Montrealu i w tym mieście został pochowany.
 
W dwudziestoleciu międzywojennym Rafał Malczewski zyskał znaczną sławę jako malarz. Prezentował swe prace na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych, w kraju i zagranicą (Międzynarodowe Biennale w [[Wenecja|Wenecji]] w [[1932]], [[Berlin]], [[Helsinki]], [[Los Angeles]], [[Moskwa]], [[Nowy Jork]]). Otrzymał specjalną nagrodę prezydenta [[Ignacy Mościcki|Mościckiego]], złoty laur Polskiej Akademii Literatury za zasługi na polu plastyki, a także złoty medal za obraz "Wiosna w górach" na Wystawie Światowej Sztuki i Techniki w [[Paryż]]u w [[1937]]. Malował krajobrazy, a zwłaszcza senne stacyjki kolejowe, małe miasteczka, tatrzańskie hale, błotniste drogi, pejzaże fabryczne ze [[Śląsk]]a oraz portrety.