Wikipedia

Eadbert z Nortumbrii: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Romi (dyskusja | edycje)
48 938 edycji
m drobne techniczne, wikizacja
Linia 8:
| tytuł = król Nortumbrii
| data koronacji =
| od = [[737]]
| do = [[758]]
| poprzednik = [[Ceolwulf z Nortumbrii|Ceolwulf]]
| następca = [[Oswulf z Nortumbrii|Oswulf]]
Linia 38:
| dynastia =
| urodzony = data nieznana
| zmarł = [[20 sierpnia]] [[758]]
| Miejsce pochówku =[[York Minster|Katedrakatedra w Yorku]]
| ojciec = Eata
| matka =
Linia 50:
| quote =
}}
'''Eadbert z Nortumbrii''', '''Eadberht''', '''Eadbyrht''' (data urodzenia nieznana; zm. [[20 sierpnia]] [[768]]) -– władca [[Anglosasi|anglosaskiego]] [[Nortumbria|królestwa Nortumbrii]] w latach 737-758737–758. Jego panowanie to okres ekspansji Nortumbrii, rozwoju gospodarczego a zarazem sporów dynastycznych między dwoma rywalizującymi rodami. W 758 roku abdykował i został mnichem w klasztorze w Yorku[[York]]u.
 
== Pochodzenie ==
[[Nenniusz]] w swojej ''[[Historia Brittonum|Historii Brittonum]]'' podaje genealogię Eadberta. Wywodził się z linii potomków [[Ida z Bernicji|Idy]], wywodzącej się od jego syna Ocga, będącego w drugim w kolejności do objęcia władzy. Linia ta nazywana jest [[Leodwaldingowie|Leodwaldingami]] od imienia Leodwalda, dziadka Eadberta, ojca [[Cenred z Nortumbrii|Cenreda]] i [[Ceolwulf z Nortumbrii|Ceolwulfa]]. Ojcem Eadberta był Eata<ref>Wg anonimowej listy ''Genealogies of Deiran, Bernician, Mercian, Lindsey, Kentish, and East Anglian kings''</ref>. Jego brat, [[Egbert (biskup Yorku)|Egbert]], został [[Arcybiskup Yorku|arcybiskupem Yorku]]. Pośrednio stało się to za sprawą Ceolwulfa, który usunął poprzedniego biskupa Yorku, Wilfryda II, w ramach reperkusji za jego zaangażowanie w spisek, którego celem było usunięcie króla z tronu i uwięzienie go w Lindisfarne. Prestiżową diecezję York Ceolwulf wolał przekazać w pewne ręce swego kuzyna.
 
== Panowanie ==
Eadbert został wyznaczony na władcę Nortumbrii przez swego kuzyna, Ceolwulfa<ref>[[Kronika anglosaska]], A.D. 738</ref>{{r|c}}, który w 737 roku abdykował i wstąpił do [[Klasztor na Lindisfarne|klasztoru na wyspie Lindisfarne]].
====Konflikty dynastyczne====▼
Mimo, iż prawdopodobnie abdykacja Ceolwulfa była dobrowolna, niemal przez cały okres swego panowania Eadbert musiał udowadniać swoje prawa do tronu i rozprawiać się z innymi pretendentami. Jako pierwszy upomniał się o swoje prawa [[Ernwin z Nortumbrii|Ernwin]], syn króla [[Edwulf z Nortumbrii|Edwulfa]]. Eadbert rozprawił się z nim krwawo - na jego rozkaz Ernwin został zabity w 740 roku, co rozsierdziło popierających go Piktów. Najsilniejszą opozycję stanowili jednak stronnicy ostatniego z rodu potomków wielkiego [[Ethelfrith z Nortumbrii|Etelfryda]] - [[Offa z Nortumbrii|Offy]], syna króla [[Aldfrith z Nortumbrii|Aldfritha]]. Eadbert zdecydował się w 750 roku na długie oblężenie [[Lindisfarne]] , gdzie w klasztorze przebywał Offa<ref>Yorke, s.127</ref>. Mimo zaciętego oporu wydobył z klasztoru [[atheling]]a, skazał go na śmierć, a ówczesnego opata Lindisfarne, [[Cynewulf z Lindisfarne|Cynewulfa]], uwięził w [[Zamek Bamburgh|twierdzy Bamburgh]]<ref>Yorke, s.133</ref>, a następnie w Yorku. ▼
 
▲==== Konflikty dynastyczne ====
[[Plik:Eadberth sceat 737 75001441.jpg|thumb|250px|Sceat z imieniem Edberta na awersie i wizerunkiem bestii na rewersie.]]▼
▲Mimo, iż prawdopodobnie abdykacja Ceolwulfa była dobrowolna, niemal przez cały okres swego panowania Eadbert musiał udowadniać swoje prawa do tronu i rozprawiać się z innymi pretendentami. Jako pierwszy upomniał się o swoje prawa [[Ernwin z Nortumbrii|Ernwin]], syn króla [[Edwulf z Nortumbrii|Edwulfa]]. Eadbert rozprawił się z nim krwawo -– na jego rozkaz Ernwin został zabity w 740 roku, co rozsierdziło popierających go Piktów. Najsilniejszą opozycję stanowili jednak stronnicy ostatniego z rodu potomków wielkiego [[Ethelfrith z Nortumbrii|Etelfryda]] -– [[Offa z Nortumbrii|Offy]], syna króla [[Aldfrith z Nortumbrii|Aldfritha]]. Eadbert zdecydował się w 750 roku na długie oblężenie [[Lindisfarne]] , gdzie w klasztorze przebywał Offa<ref>Yorke, s.127</ref>. Mimo zaciętego oporu wydobył z klasztoru [[atheling]]a, skazał go na śmierć, a ówczesnego opata Lindisfarne, [[Cynewulf z Lindisfarne|Cynewulfa]], uwięził w [[Zamek Bamburgh|twierdzy Bamburgh]]<ref>Yorke, s.133</ref>, a następnie w Yorku.
====Gospodarka====
Okres panowania Eadberta to w Nortumbrii okres rozkwitu gospodarczego. Przeprowadził również reformę monetarną, przywracając monetom wysoką zawartość srebra<ref>Yorke, s.96</ref> - do dziś zachowały się [[sceat]]y z jego imieniem i imieniem arcybiskupa Egberta. Były to monety zawierające od 50 do 75% srebra, podczas gdy monety innych władców z tego okresu zawierały zaledwie ok. 20%. Świadczy to o doskonałej kondycji królewskich finansów.▼
 
====Stosunki z kościołemGospodarka ====
▲[[Plik:Eadberth sceat 737 75001441.jpg|thumb|250px240px|Sceat z imieniem Edberta na [[Awers i rewers|awersie]] i wizerunkiem bestii na rewersie.]]
Eadbert mógł sobie pozwolić na wiele kontrowersyjnych decyzji bez utraty poparcia ze strony duchowieństwa, gdyż jego brat był arcybiskupem Yorku. W ogóle współpraca między braćmi była tak dobra, że udało się im rozwiązać niektóre problemy na linii kościół-król.▼
▲Okres panowania Eadberta to w Nortumbrii okres rozkwitu gospodarczego. Przeprowadził również reformę monetarną, przywracając monetom wysoką zawartość srebra<ref>Yorke, s.96</ref> -– do dziś zachowały się [[sceat]]y z jego imieniem i imieniem arcybiskupa Egberta. Były to monety zawierające od 50 do 75% srebra, podczas gdy monety innych władców z tego okresu zawierały zaledwie ok. 20%. Świadczy to o doskonałej kondycji królewskich finansów.
 
==== Stosunki z kościołem ====
▲Eadbert mógł sobie pozwolić na wiele kontrowersyjnych decyzji bez utraty poparcia ze strony duchowieństwa, gdyż jego brat był arcybiskupem Yorku. W ogóle współpraca między braćmi była tak dobra, że udało się im rozwiązać niektóre problemy na linii kościół- – król.
 
W 757 roku podjął próbę odzyskania części dóbr królewskich podarowanych kościołowi przez swoich poprzedników: odebrał trzy dobra klasztorne (Stonegrave, Coxwold oraz Donæmuthe) opatowi Forthredowi i podarował je jego bratu Mollowi (prawdopodobnie rządził on później Nortumbrią jako [[Etelwald Moll]]). Forthred interweniował u papieża [[Paweł I (papież)|Pawła I]], który nakazał Eadbertowi zwrot zawłaszczonego majątku i zabronił przekazywania dóbr kościelnych w świeckie ręce<ref>Yorke, s.130</ref>.
 
==== Konflikty zewnętrzne ====
W 740 doszło do konfliktu z sąsiadami z północy -– [[Piktowie|Piktami]]<ref name=c>Anonimowa kontynuacja kroniki Bedy, powstała po 766 roku (patrz Prosophography...)</ref>. Przyczyn tego konfliktu należy szukać zarówno w imperialnych zakusach Eadberta jak i w eskalacji niezadowolenia piktyjskiego władcy [[Angus I (król Piktów)|Angusa I]], który popierał Ernwina w jego pretensjach do tronu Nortumbrii. Nieobecność w kraju Eadberta wykorzystał król [[Etelbald z MercjiAethelbald]] i złupił przygraniczne ziemie, paląc również York{{r|c}}<ref name=b>Yorke, s.135</ref>.
 
W 750 roku Eadbert zdecydował się uderzyć na królestwo [[Strathclyde]], zagarniając równinę Kyle{{r|c}}<ref name=a>Yorke, s.134</ref>.
Linia 78 ⟶ 80:
 
== Abdykacja, sukcesja i śmierć ==
W 758 roku Eadbert zdecydował się abdykować na rzecz swego syna [[Oswulf z Nortumbrii|Oswulfa]]. Wstąpił do klasztoru [[Benedyktyni|Benedyktynówbenedyktynów]] przy [[York Minster|katedrze w Yorku]]{{r|c}}, gdzie przebywał aż do śmierci. Zmarł 20 sierpnia 768 roku<ref>[[Kronika anglosaska]], A.D. 768</ref>. Został pochowany w kruchcie katedry, obok grobu biskupa Egberta<ref>[[Kronika anglosaska]], A.D. 738</ref>, który zmarł w 766 roku.
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
{{Bibliografia|1=
{{bibliografia start}}
* [http://eagle.cch.kcl.ac.uk:8080/pase/persons/CreatePersonFrames.jsp?personKey=3286 Prosopography of Anglo-Saxon England: Eadbert]
*{{cytuj książkę|nazwisko=[[Barbara Yorke]]|tytuł=Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|data=2009|isbn=978-83-01-16169-9}}
Linia 89 ⟶ 91:
* [[Kronika anglosaska|Anglo-Saxon Chronicle]] dostępna w [http://omacl.org/Anglo/ bibliotece cyfrowej]
* {{cytuj stronę|url=http://fmg.ac/Projects/MedLands/ENGLAND,%20AngloSaxon%20&%20Danish%20Kings.htm#_Toc214769393|tytuł=Eadberht|opublikowany=Foundation for Medieval Genealogy|język=en|data dostępu=2012-02-08}}
}}
{{bibliografia stop}}
 
----
{{Władca
|kolor = brown
Linia 96 ⟶ 99:
|rozmiar = 30
|funkcja = król Nortumbrii
|lata = [[737 - ]]–[[758]]
|poprzednik = [[Ceolwulf z Nortumbrii]]
|poprzednik_opis =
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Eadbert_z_Nortumbrii”