Wersja z 10:12, 7 wrz 2011 edytuj Bulwersator: bot (dyskusja \| edycje) 28 696 edycji Robot usuwa Kategoria:Etnografia - jest już podkategoria tej kategorii. Jeśli ta edycja coś psuje wyłącz ten program. ← poprzednia edycja		Wersja z 21:33, 7 mar 2012 edytuj anuluj edycję Inetta (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 220 edycji m źródła/przypisy następna edycja →
Linia 1: '''Redyk''' – jest to uroczyste wyjście pasterzy ze stadami [[Owca domowa\|owiec]] na [[pastwisko\|pastwiska]] na górskich [[hala (botanika)\|halach]], trwający od wiosny do jesieni<ref>{{cytuj książkę\|nazwisko=Jan\|imię=Flis\|tytuł=Szkolny słownik geograficzny\|wydawca=Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne\|miejsce=Warszawa\|data=1986\|strony=217\|isbn=8302008702}}</ref>. Wiosną owce są wypędzane na pastwiska (redyk wiosenny), a jesienią zaganiane do zagród (redyk jesienny). Redyk jesienny zwany jest gwarowo ''<sup>u</sup>osod'', co wywodzi się od ''<sup>u</sup>ozchod'' tj. rozchód, rozejście się owiec do poszczególnych gospodarstw. Pobyt na hali rozpoczyna się w dzień [[Święty Wojciech\|św. Wojciecha]] ([[23 kwietnia]]), kończy zaś w dzień [[Michał Archanioł\|św. Michała Archanioła]] ([[29 września]]). Linia 6: == Obrzędowość == Wyjściu i dotarciu [[baca\|bacy]], [[juhas~~\|juhasów~~]]ów i owiec na górskie hale towarzyszą zawsze tradycyjne obrzędy, np.: * zapalenie ''watry'' (świętego ognia) w [[bacówka (pasterska)\|pasterskiej bacówce]], * mieszanie: na polanie stawiana (wbijana) jest ''mojka'' - [[jodła\|jodłowa]] gałąź (tuż obok niej - żelazny kołek mający symbolizować siłę i zdrowie obecnych na hali), wokoło której [[kierdel]] zaganiany jest trzykrotnie. Celem tego jest zespolenie owiec - zazwyczaj pochodzących od różnych gospodarzy - w jedną gromadę, co zapobiega oddalaniu się i ucieczkom pojedynczych zwierząt. Rola bacy to pociągnąć stado za sobą, a ułatwia mu posypywanie stada [[sól kuchenna\|solą]] z trzymanej przy boku ''grudziarki''; juhasi z pomocą psów, gwizdania i okrzyków podrywają stado, które w ślad za bacą zaczyna okrążać wokół wbitej gałęzi. Uwaga juhasów jest skierowana na owce, gdyż żadna z nich nie może wypaść poza zatoczony krąg. Wierzono bowiem, iż ile owiec wypadnie poza krąg tyle zginie w nadchodzącym sezonie (zostaną zagryzione przez dzikie zwierzęta, zgubią się - odłączą się od stada). * modlitwa: baca wchodzi w środek stada, on i juhasi klękają na oba kolana, i wzywa do modlitwy przybyłych gospodarzy oraz otaczających go gości. Odmawiane jest "Ojcze nasz" i "Zdrowaś Maryjo" za szczęście i pomyślność pięciomiesięcznej gospodarki szałaśniczej; * liczenie: odbywa się przy wpuszczaniu owiec do [[koszar~~\|koszaru~~]]u - ważne do rozliczenia się z gospodarzami, którzy oddali swe zwierzęta pod opiekę bacy. Liczenie odbywa się do dziesiątki, za każde dziesięć owiec, juhasi (liczy kilku z nich by uniknąć pomyłki) odcinają jedną rysę na desce wyjętej z koszaru. {{Przypisy}} === Zobacz też === * [[Pasterstwo w Karpatach]] [[Kategoria:Etnografia Polski]] [[Kategoria:Etnografia Słowacji]] [[Kategoria:Góralszczyzna\|r]] [[Kategoria:Hodowla owiec~~\|Redyk~~]] [[en:Trailing of the Sheep]]▼ [[de:Almabtrieb]] ▲[[en:Trailing of the Sheep]]

Redyk: Różnice pomiędzy wersjami