Wdżar: Różnice pomiędzy wersjami

'''Wdżar''' (766, 767 m) – szczyt w paśmie łączącym [[Lubań (Gorce)|Lubań]] z [[Pieniny|Pieninami]], pomiędzy przełęczami [[przełęcz Snozka|SnozkaDrzyślawa]] i [[Drzyślawaprzełęcz Snozka|Snozka]], na granicy miejscowości [[Kluszkowce]] i [[Krośnica (województwo małopolskie)|Krośnica]]<ref name=eko>{{Cytuj książkę |tytuł=Pieniny polskie i słowackie. Mapa 1:25&nbsp;000 |miejsce=Wrocław |rok=2000 |wydawca= Wyd. Kartograficzne Eko-Graf |isbn= 83-86645-38-5}}</ref>. W naukowo opracowanej [[Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski|regionalizacji Polski]] według [[Jerzy Kondracki|Jerzego Kondrackiego]] Wdżar należy do [[Pieniny|Pienin]], znajduje się w ich północnej strefie przejściowej<ref name=Kondracki>{{Cytuj książkę |nazwisko=Kondracki |imię=Jerzy |tytuł=Geografia regionalna Polski |wydawca=Wyd. Naukowe PWN |miejsce=Warszawa |rok= 1998| |isbn=83-01-12479-2}}</ref>. Przez niektórych geografów jednak zaliczany jest do [[Gorce|Gorców]], opisywany zaś jest zarówno w przewodnikach turystycznych o Pieninach, jak i Gorcach<ref name=Nyka>{{Cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka |tytuł=Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX |miejsce=Latchorzew |rok=2006 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-4-8}}</ref><ref name=Gorce>{{Cytuj książkę | nazwisko= Cieszkowski | imię=Marek | nazwisko2= Luboński | imię2=Paweł| tytuł= Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty | data=2004 | wydawca=Oficyna Wydawnicza "Rewasz" | miejsce=Pruszków | isbn=83-89188-19-8}}</ref>. Ponieważ nazwa góry jest nieco trudna do wymówienia spotyka się wiele jej form: Wzor, Wżar, Wżary, Żar, Zdżar, Zżar, a na mapie z 1861 występuje pod nazwą Wzory<ref name=Nyka/>.

Góra Wdżar jest goła i zbudowana z dwóch warstw [[Flisz karpacki|fliszu karpackiego]] (piaskowiec magurski) oraz z [[andezyt]]u – skały [[Skały wulkaniczne|wulkanicznej]]. Swój kształt zawdzięcza większej odporności andezytu na [[wietrzenie]]. Nietypowy ani dla Pienin, ani dla Gorców andezyt opisano tutaj już w 1868 r., zaś w 1921 [[Stanisław Małkowski (geolog)|Stanisław Małkowski]] tak o nim pisał: „''... gołym okiem widać dobrze zachowane prakryształy skaleni oraz wydłużone, połyskujące, czarne [[amfibol]]e i [[augit]]y, pogrążone w szarym, drobnoziarnistym cieście skalnym''"<ref name=Nyka/>. Andezyty występują w Polsce bardzo rzadko. Na terenie polskich Karpat można je odnaleźć jeszcze m.in. na [[Bryjarka|Bryjarce]] oraz [[Jarmuta|Jarmucie]] w Szczawnicy<ref name=Kondracki/>. Dzięki andezytom na Wdżarze znajduje się jedyne w Polsce stanowisko [[Rozrzutka brunatna|rozrzutki brunatnej]] – paproci związanej wyłącznie z andezytowym podłożem<ref name=Gorce/>. Z góry Wdżar eksploatowano andezyty pochodzące z najmłodszej intruzji już w latach 1873-7, wykorzystując je do budowy drogi [[Czorsztyn]] – przełęcz Snozka. Na większą skalę eksploatowała je od [[1928]] spółka Kamieniołomy Miast Małopolskich. Również po wojnie trwała eksploatacja (do lat 70.) Wydobywano je w trzech kamieniołomach: "Snozka" – południowy, "Tyłka" – zachodni i "Lisi Łom". Pozostałością po tej eksploatacji są głębokie wykopy i gołoborza andezytowe. Po południowej stronie wcięte głęboko w górę wyrobisko ma wysokość 50 m<ref name=Nyka/>.