Oratorium: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
pasja jako specyficzny typ oratorium |
rozbudow. |
||
Linia 1:
{{DisambigR|muzyki|[[Oratorium (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{Źródła|data=2011-04}}
'''Oratorium''' - wielka [[forma muzyczna]] wokalno-instrumentalna wykonywana początkowo w kościele, a obecnie zazwyczaj na estradzie koncertowej. W wykonaniach oratorium biorą udział: śpiewacy - soliści, chór i orkiestra. [[epika|Epickie]] fragmenty recytuje [[narrator]] (''testo, historicus''), czasem rolę tę przejmuje [[chór]]. Oratorium zbliżone jest do [[Opera (dzieło)|opery]], lecz pozbawione jest akcji scenicznej, a jego tematyka najczęściej jest religijna: kompozytorzy katoliccy zazwyczaj wybierali tematy z życia świętych, natomiast w krajach protestanckich treścią librett oratoriów zazwyczaj były motywy biblijne. U schyłku XVIII w. pojawiać zaczęły się też tematy świeckie, choć należą one do rzadkości. Szczególnym gatunkiem oratorium jest [[pasja]] - oratorium opowiadające mękę Chrystusa i wydarzenia ją poprzedzające.
== Dzieje oratorium ==
Oratorium wywodzi się ze średniowiecznych dramatów liturgicznych i misteriów związanych z Bożym Narodzeniem i Wielkanocą. W okresie Wielkiego postu Kościół nie zezwalał na wystawianie oper, więc oratoria pozwalały publiczności na słuchanie podobnej muzyki, tyle, że z religijnym przesłaniem. Jego powstanie datuje się na połowę XVI w. i związane jest z działalnością [[Filip Neri|św. Filpa Nereusza (Filippo Neri), który to w domach modlitwy (''oratorio'') organizował nabożeństwa połączone z dialogowanym śpiewem pochwalnych pieśni religijnych (''laudes''). Początkowo oratoria były jednogłosowe, następnie [[motet|motetowe]]. Za jedno z pierwszych oratoriów uważane jest to E. Cavalieri'ego - ''Rappresentazione di anima e di corpo'' , ''Przedstawienie duszy i ciała'', z [[1600]] r.).
W niemieckich krajach protestanckich dominowała [[pasja (muzyka)|pasja]] - forma podobna do oratorium, mniej dramatyczna i niepoddająca się wpływom opery.▼
▲W niemieckich krajach protestanckich dominowała [[pasja (muzyka)|pasja]] -
Forma oratorium następnie ewoluowała do połączenia kantaty i opery, jednak bez akcji scenicznej, charakteryzacji, kostiumów i scenografii.
Najwybitniejszym kompozytorem oratoryjnym był [[Georg Friedrich Händel]]. Za najwspanialsze jego dzieło uchodzi oratorium ''Mesjasz'' (zawiera trzy części i 52 ogniwa), skomponowane w [[1742]]. Zawiera ono słynne ''Hallelujah''.
Inne oratoria Handla również odznaczają się artystycznymi zaletami: ''Saul'', ''Baltazar'', ''Izrael w Egipcie'', ''Samson'', ''Juda Machabeusz'', ''Jefta''.
| |||