Ładunek (nabój): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
karabin Halla, poprawa linków |
||
Linia 1:
'''Ładunek''' - inaczej patron (od niem. Patrone) - historycznie [[nabój]], pierwowzór współczesnego [[nabój zespolony|naboju zespolonego]]. Znane użycie w [[język polski|polszczyźnie]] ok. [[1601]]<ref>hasło ''ładunek'' [w:] {{cytuj stronę| url = http://xvii-wiek.ijp-pan.krakow.pl/pan_klient/index.php?strona=haslo&id_hasla=10878&forma=ŁADUNEK#10878| tytuł =
Zawinięta w papierową tulejkę porcja [[proch czarny|czarnego prochu]] wraz z [[pocisk]]iem <ref>sporządzanie ładunków - Maciejewski, str. 155, rys. 21 (za franc. ''"Règlement de Bardin"'', 1807)</ref>. Ułatwiało to ładowanie [[broń odprzodowa|broni odprzodowej]], do oddania pojedynczego strzału. Ładunki przechowywane były w [[ładownica|ładownicy]].
W Polsce (po raz pierwszy w Europie) wprowadzenie ładunków przypisuje się królowi [[Stefan Batory|Stefanowi Batoremu]] w ramach reformy wojska ([[piechota wybraniecka]]<ref>str. 13 [w:] {{Cytuj książkę | nazwisko= Maciejewski| imię=Marian| inni= | tytuł=Broń palna wojsk polskich 1797-1831| data=[[1980]]| wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]]| miejsce=Wrocław| isbn=83-04-00440-2| strony=165}}</ref>).
Zastąpiły używane dotychczas [[prochownica|prochownice]], zwłaszcza w wojsku, eliminując stosowanie [[przybitka|przybitki]] i [[flejtuch]]a (zmięty papier stanowił przybitkę). Ułatwiały ładowanie i tym samym zwiększały szybkostrzelność, choć wymagały kosztownego wówczas [[papier]]u ([[papier czerpany]]). Rozpowszechnione w końcu XVII i XVIII w.. Stosowane do II poł. XIX w., do momentu wprowadzenia broni odtylcowej (np. [[
Podczas ładowania broni<ref>opis ładowania broni na 12 temp - w: ''"Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego..."''</ref>, należało odgryźć przednimi zębami<ref>(ciekawostka) - brak przednich zębów zwalniał od służby wojskowej</ref> koniec ładunku, podsypać proch na [[panewka (broń palna)|panewkę]], resztę prochu wsypać do [[lufa|lufy]]<ref>dla karabinu piechoty wz. 1777 AN IX Francja: waga podsypki 1,0 g waga prochu 12,24 g za: Maciejewski, ''"Broń palna.."'', str. 38</ref>, następnie wsunąć do lufy zmięty papier z opakowania ładunku (jako [[przybitka|przybitkę]]), a na końcu [[pocisk]], ubijając wszystko [[stempel (broń)|stemplem]].
Linia 13:
== Literatura ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Matuszewski| imię=Roman| inni= | tytuł=Muszkiety, arkebuzy, karabiny...| data=[[2000]]| wydawca=Rytm| miejsce=Warszawa| isbn=8387893692| strony=}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Maciejewski| imię=Marian| inni= | tytuł=Broń palna wojsk polskich 1797-1831| data=[[1980]]| wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Ossolineum]]| miejsce=Wrocław| isbn=83-04-00440-2| strony=165}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko=| imię=| inni= | tytuł=Regulamen musztry dla piechoty Woyska Polskiego, przełożony z francuskiego na polskie [przekład francuskiego regulaminu z 1791 przez [[Cyprian Godebski (pisarz)|Cypriana Godebskiego
== Linki zewnętrzne ==
Linia 26:
*[[muszkiet]]
*[[karabin]]
*[[Karabin Kammerlader|karabin kammerlader]]
*[[karabin Dreyse M1849|karabin Dreyse wz. 1849]]
*[[amunicja zespolona]]
| |||