Agnieszka wrocławska (1230/1236–po 1277): Różnice pomiędzy wersjami

'''Agnieszka''' (ur. zap. między [[1230]] a [[1236]], zm. [[14 maja]] po [[1277]]) – księżniczka śląska z dynastii [[Piastowie|Piastów]], [[opat|ksieni]] [[cystersi|cysterek]] w Trzebnicytrzebnickich w okresie od 1269/1272 do 1278.

Data jej urodzenia nie jest znana. Urodziła się zapewne między 1230 a 1236<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 130–131 oraz tabl. I/2; Z. Kozłowska-Budkowa, ''Agnieszka'', [w:] W. Konopczyński (red.), ''Polski Słownik Biograficzny'', t. I, Kraków 1935, s. 31, przyjęła, że Agnieszka urodziła się ok. 1220/1222; T. Jurek, ''Agnieszka'', [w:] K. Ożóg, S. Szczur (red.), ''Piastowie. Leksykon biograficzny'', Kraków 1999, s. 418, podał jako datę jej narodzin czas po 1230.</ref>. Termin końcowy daty jej urodzenia wynika z faktu, że najpóźniej w 1248 została cysterką trzebnicką, zaś termin początkowy z braku wzmianek o niej w ''Żywocie św. Jadwigi'', w części dotyczącej jej pobytu w klasztorze<ref name="Jasiński s. 130-131">K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 130–131.</ref>. Uznawana jest za młodsze dziecko [[Henryk II Pobożny|Henryka II Pobożnego]] i [[Anna Przemyślidka|Anny Przemyślidki]], pomimo że w ''Genealogii św. Jadwigi'' została wymieniona na drugim miejscu wśród córek księcia śląskiego. W literaturze uważa się ją za młodszą od tych jej sióstr, które zostały wydane za mąż: [[Gertruda wrocławska (córka Henryka II Pobożnego)|Gertrudy]], [[Konstancja wrocławska|Konstancji]] i [[Elżbieta wrocławska|Elżbiety]]. Umownie umieszczana jest na ósmym miejscu wśród dzieci książęcej pary, między [[Konrad I głogowski|Konradem I]] a [[Władysław wrocławski|Władysławem]]<ref>K. name="Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 130-131"130–131 oraz tabl. I/2.</ref>. JejZostało nadane jej imię nawiązywałonawiązujące do imion trzech kobiet związanych z piastowską dynastią Piastów. Przed nią to miano nosiły: praprababka [[Agnieszka Babenberg|Agnieszka]] – żona protoplasty Piastów śląskich [[Władysław II Wygnaniec|Władysława Wygnańca]], prababka Agnieszka – matka św.[[Jadwiga Śląska|Jadwigi Śląskiej]], a także ciotka [[Agnieszka wrocławska (córka Henryka I Brodatego)|Agnieszka]], – siostra jej ojca<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 130.</ref>.

Na okres wychowania została oddana do [[Sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy|trzebnickiego klasztoru cysterek]], którego ksienią była jej ciotka [[Gertruda wrocławska (córka Henryka I Brodatego)|Gertruda]]. Wpływ na jej wychowanie miała babka – [[Jadwiga Śląska]], prowadząca bardzo świątobliwy żywot, przebywającaktóra w trzebnickim klasztorze przebywała do swej śmierci w 1243<ref>T. Jurek, ''Agnieszka'', [w:] K. Ożóg, S. Szczur (red.), ''Piastowie. Leksykon biograficzny'', Kraków 1999, s. 418</ref>. Być może, podobnie jak jej siostra Elżbieta, została zabrana z klasztoru przez brata [[Bolesław II Rogatka|Bolesława Rogatkę]], gdyż ten miał zamiar wydania jej za mąż z pobudek politycznych<ref name="Jasiński s. 130-131" />. Prawdopodobnie plan małżeński względem niej upadł, w związku z czym powróciła ona do Trzebnicy.

W zgromadzeniu cysterek Agnieszka pozostała do końca życia. W 1248 towarzyszyła ciotce Gertrudzie w podróżach do krewnych książąt, u których wyjednywały przywileje i darowizny na rzecz klasztoru. Wstawiennictwo dla zgromadzenia uzyskała również na zjeździe w Dankowie w 1262 (m.in. także od księżnej [[Święta Kinga|Kingi]]), co poświadcza dokument księcia [[Bolesław Pobożny|Bolesława Pobożnego]]. W 1267 wzięła udział w [[translacja (kult świętych)|translacji]] swej babki Jadwigi Śląskiej. Między 1269 a 1272 została ksienią klasztoru, zgodnie z uchwałą kapituły generalnej z 1278 wbrew swej woli, pod groźbą kar kościelnych. Nie wiadomo, czy była bezpośrednią następczynią swej ciotki Gertrudy, zmarłej najwcześniej 30 grudnia 1268, czy też – do czego przychyla się literatura – drugą po niej opatką, po Petroneli. W literaturze przyjmuje się drugi pogląd<ref>K. Jasiński, ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Kraków 2007, s. 131–132.</ref>. Wbrew cysterskim statutom posiadała osobiste dochody. W 1278 Agnieszka zrezygnowała z pełnionejpełnionego funkcjiurzędu. Jako wnuczka fundatorów klasztoru zażyczyła sobie jedynie kontroli nad majątkiemjego klasztornymmajątkiem.

* [[Kazimierz Jasiński (historyk)|Jasiński K.]], ''Rodowód Piastów śląskich'', cz. I, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-28-1, s. 130–133, tabl. I/2.