Spółgłoska zwarto-szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dialekt |
drobne merytoryczne |
||
Linia 3:
== Artykulacja ==
=== Opis ===
W czasie [[artykulacja (fonetyka)|artykulacji]] tej spółgłoski czubek lub przednia część języka zwiera się z dziąsłami lub szczeliną między nimi. Początkowo następuje pełne zwarcie, jak w [[Spółgłoska zwarta|głoskach zwartych]], które następnie zmienia się w szczelinę, jak w [[Spółgłoska szczelinowa|głoskach szczelinowych]]{{r|o&t}}. Jednocześnie jest to spółgłoska [[dźwięczność|bezdźwięczna]]
=== Warianty ===
* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego daje wersję zmiękczoną ([[palatalizacja|spalatalizowaną]]){{r|o&t}}
Linia 9:
== Przykłady ==
* w [[język polski|języku polskim]]: dep'''cz''' ([[alofon]] niespalatalizowany), u'''cz''' ją, '''Cz'''ile (alofon spalatalizowany){{r|kopczynski}} (należy zauważyć, że w standardowym języku polskim istnieje różnica między głoską zwarto-językową "cz" a zbitką spółgłosek zwartej i szczelinowej "t" i "sz", czyli "wieczny" wymawiane jest inaczej niż "wietrzny" – [vjeʧnɨ] i [vjetʃnɨ]{{r|jassem}}, choć w niektórych dialektach nie ma tego rozróżnienia, tj. zbitki te mają tendencję do tworzenia spółgłoski [č]{{r|karas}})
== Porównanie między językami ==
W przypadku, gdy w danym języku istnieje więcej niż jedna bezdźwięczna spółgłoska zwarto-szczelinowa, spółgłoski mogą być określane na podstawie dodatkowych cech artykulacji, wtedy w przypadku języka polskiego dziąsłowe określa się również jako szumiące w odróżnieniu od [[spółgłoska zębowa|zębowych]] czyli syczących i [[spółgłoska podniebienna|twardopodniebiennych]] czyli ciszących. Może to prowadzić do niedokładnego utożsamiania głosek z różnych języków, gdyż w języku angielskim głoska szumiąca [ʧ] (np. występująca dwukrotnie w słowie "church") jest raczej twardopodniebienna niż dziąsłowa{{r|kopczynski}} (właściwie jest pośrednia, tj. [[Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna|zadziąsłowa]]){{r|mcmahon}}. W językach i dialektach, w których istnieje rozróżnienie między spółgłoskami zadziąsłowymi i dziąsłowymi, spółgłoska dziąsłowa zbliża się do zazębowej, takiej jak polskie "c"{{r|bates}}.
{{Spółgłoski}}
{{Przypisy-lista|
<ref name="bates">{{cytuj książkę|autor=Dawn Bates, Thom Hess, Vi Hilbert|tytuł=Lushootseed Dictionary|wydawca=University of Washington Press|data=1994|strony=xii}}</ref>
<ref name="jassem">{{cytuj pismo|autor=Wiktor Jassem|tytuł=Polish|czasopismo=Journal of the International Phonetic Association|wydanie=33|wolumin=1|strony=103–107|język=en|data=2003|url=http://ifa.amu.edu.pl/~krynicki/teaching/cg/files/06_phonetics_JASSEM.pdf|doi=10.1017/S0025100303001191}}</ref>
<ref name="karas">{{cytuj stronę|url=http://www.gwarypolskie.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=215&Itemid=58|tytuł=Grupy spółgłoskowe strz, zdrz, trz, drz |autor=Halina Karaś|praca=Gwary polskie. Przewodnik multimedialny|opublikowany=Zakład Historii Języka Polskiego i Dialektologii UW / Towarzystwo Kultury Języka|język=pl|data dostępu=2012-05-07}}</ref>
| |||