II wojna opiumowa: Różnice pomiędzy wersjami

{{Źródła|data=2012-02 }}

|data = [[1856]] - –[[1860]]

|dowódca1 = [[Michael Seymour (Royal Navy officeradmirał)|Michael Seymour]]<br />[[James Bruce, 8th8. Earl ofhrabia Elgin|James Bruce]]<br /> [[Jean-Baptiste Louis Gros]]<br />{{flagicon|France}} [[Auguste Léopold Protet]]

|siły1 = 16,7 700tys. żołnierzy<br />173 statki

|siły2 = 200 000tys. żołnierzy

'''II wojna opiumowa''' – zbrojna interwencja [[kolonializm|kolonialna]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] i [[Francja|Francji]] w [[Chiny|Chinach]] rządzonych przez dynastię [[Dynastia Qing|Qing]]. Trwała cztery lata w dwóch etapach, czasami traktowanych jako dwie odrębne wojny: [[1856]]-[[1858]] i [[1859]]-[[1860]].

Pretekstem do wojny stała się sprawa statku "Arrow"„Arrow”. Był to statek należący do Chińczyka, z chińską załogą, lecz pływał pod [[bandera|banderą]] brytyjską (zarejestrowany był w [[Hongkong]]u – [[kolonia (geografia polityczna)|kolonii]] brytyjskiej). W dniu [[8 października]] [[1856]] statek został zatrzymany przez władze chińskie w [[Kanton (Chiny)|Kantonie]] (Guangzhou) pod zarzutem przemytu opium i piractwa, a 12-osobowa załoga została aresztowana. Sprawa została następnie rozdmuchana propagandowo w Wielkiej Brytanii i posłużyła jako pretekst ekspedycji karnej.

[[23 października]] 1856 eskadra 9 brytyjskich i 2 amerykańskich okrętów ([[fregata (okręt żaglowy)|fregat]] i [[kanonierka|kanonierek]]), pod dowództwem kontradmirała Seymoura, wpłynęła na rzekę [[Xi Jiang]] i po ostrzale [[fort]]ów nadbrzeżnych, podeszła pod Kanton. 28 i 29 października okręty brytyjskie zbombardowały miasto, powodując duże zniszczenia i śmierć wielu cywilów. Wycofując się, Brytyjczycy zniszczyli forty nadbrzeżne. Atak ten wywołał w Chinach rozruchy przeciw obcokrajowcom, połączone z niszczeniem europejskich [[faktoria|faktorii]] handlowych.

Dalsze działania angielskie opóźnił wybuch [[powstanie sipajów|powstania sipajów]] w Indiach i przez kolejny rok, Anglicy prowadzili jedynie działania morskie przeciw żegludze chińskiej i koncentrowali siły. Z innych państw, do interwencji w Chinach dołączyła Francja. 12 grudnia [[1857]] sprzymierzone państwa wystosowały [[ultimatum]] do namiestnika chińskiej prowincji [[Guangdong]], żądając ustępstw i odszkodowań za spalone faktorie. Po odrzuceniu ultimatum, rozpoczęły się [[Bitwa o Kanton|działania zbrojne]]. 28 grudnia okręty brytyjskie i francuskie ponownie ostrzelały Kanton, a 31 grudnia miasto zostało zajęte.

Mimo podjętych rokowań z rządem chińskim, okręty sprzymierzonych 20 maja [[1858]] zaatakowały leżące na północy u ujścia rzeki [[Hai He]] [[forty Dagu]], którą następnie zdobyły wysadzając [[desant]]. Po zdobyciu [[Tiencin|Tianjinu]] w górze rzeki Hai He, droga do [[Pekin]]u Kanałem Cesarskim stanęła otworem. Pomimo że siły sojusznicze były za słabe do opanowania stolicy, przerażony chiński rząd cesarski zgodził się na pokój. Podpisano go 13 czerwca 1858 w Tianjinie. Traktat przewidywał m.in. otwarcie dla handlu zagranicznego większości portów chińskich i legalizację handlu opium. Traktat miał być ostatecznie [[ratyfikacja|ratyfikowany]] po roku.

Pomimo podpisania traktatu pokojowego, w następnym roku doszło do dalszych działań wojennych, określanych też jako trzecia wojna opiumowa. Powodem ich stało się przegrodzenie przez Chińczyków ujścia rzeki Hai He zagrodą i wzmocnienie fortów Dagu leżących nad jej ujściem. 20 czerwca [[1859]] Chińczycy odmówili przepuszczenia sojuszniczych okrętów do Tianjinu. Wobec tego, Brytyjczycy postanowili zaatakować forty z morza. 25 czerwca eskadra 10 [[kanonierka|kanonierek]] rozpoczęła ostrzeliwanie fortów, lecz okręty nie mogły sforsować zagród z bali i łańcuchów, a od skutecznego ognia chińskich baterii nadbrzeżnych zatonęły 3 kanonierki, dalsze odniosły uszkodzenia. Próba wysadzenia desantu załamała się i sojusznicy zmuszeni byli wycofać się ze stratami.

Niepowodzenie pod Dagu wywołało wielki oddźwięk propagandowy w Anglii i Francji. Pod hasłem pomszczenia zniewagi, wysłano do Chin 12-tysięczny ekspedycyjny korpus brytyjski i 7-tysięczny francuski. 8 czerwca [[1860]] rząd chiński odrzucił złożone 8 marca ultimatum sojuszników, domagających się "zadośćuczynienia"„zadośćuczynienia”. Siły sojusznicze najpierw zajęły jako bazę wypadową wyspy [[Zhoushan]] oraz port [[Yantai]] na półwyspie [[Szantung (półwysep)|Szantung]].

24 października w Pekinie zawarto pokój, ratyfikując poprzedni traktat z Tianjin. W zawartym traktacie pokojowym, porty chińskie zostały otwarte dla handlu z Wielką Brytanią i Francją, w tym także handlu opium. Kupcy tych państw, oraz Rosji i USA, uzyskali przywileje w handlu z Chinami. Dodatkowo Rosja, która nie brała udziału w II wojnie opiumowej, uzyskała sporne terytoria położone na lewym brzegu Amuru. Ponadto, Wielka Brytania uzyskała południową część półwyspu [[Koulun|Kowloon]], a Chiny zobowiązały się do zapłacenia wysokiej [[Reparacje wojenne|kontrybucji]]. Tianjin został otwarty dla handlu, w Pekinie do tej pory zamkniętym dla cudzoziemców, otwarto ambasady zwycięskich państw. Misjonarze chrześcijańscy uzyskali też prawo do szerzenia religii i posiadania własności.