Senat Rządzący (Wolne Miasto Kraków): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Prezesi Senatu: drobne merytoryczne
m poprawa linków
Linia 1:
'''Senat Rządzący''' – istniejący w [[Wolne Miasto Kraków|Rzeczypospolitej Krakowskiej]] w latach [[1815]]-[[1846]] najwyższy organ władzy wykonawczej.
 
Zgodnie z [[konstytucja RzeczypospolitejWolnego KrakowskiejMiasta Krakowa (1815)|konstytucją Rzeczypospolitej Krakowskiej]] z 1815 r., Senat składał się z 12 senatorów i prezesa. Sześciu spośród senatorów pełniło funkcję dożywotnio. Senatorzy pochodzili częściowo z wyboru (8 senatorów i prezesa wybierało [[Zgromadzenie Reprezentantów (RzeczpospolitaWolne KrakowskaMiasto Kraków)|Zgromadzenie Reprezentantów]]), częściowo z nominacji (po 2 senatorów mianowała [[kapituła]] krakowska i [[Uniwersytet Jagielloński|krakowski uniwersytet]]). W 1833 r. na mocy nowej [[konstytucja RzeczypospolitejWolnego KrakowskiejMiasta Krakowa (1833)|konstytucji]] zmniejszono skład Senatu do 8 senatorów i prezesa (z czego tylko jeden pochodził z nominacji – prawo to utrzymała kapituła), a wybór prezesa Senatu uzależniono do zatwierdzenia dworów "opiekuńczych" (już w 1827 r. zresztą unieważnili wybór prezesa Senatu).
 
Kompetencje Senatu były dość rozległe. Obok typowych działań władzy wykonawczej (obejmującej m.in. kontrolę nad porządkiem w kraju, cenzurę, dysponowanie majątkiem, a także inicjatywę ustawodawczą) akceptował on także projekty praw uchwalanych przez Zgromadzenie Reprezentantów. Mógł orzekać też o rozwiązaniu Zgromadzenia. Organami administracyjnymi Senatu były wydziały. Sam senat był uzależniony od rezydentów mocarstw "opiekuńczych". Pierwszy jego skład (w 1815 r.) pochodził w całości z nominacji powołanej przez mocarstwa [[Komisja Organizacyjna|Komisji Organizacyjnej]]. Od 1837 r. rezydenci otrzymali także prawo odrzucenia kandydatur na senatorów, a od 1843 r. senatorzy byli wręcz mianowani przez konferencję rezydentów.