Operacja praska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
drobne merytoryczne
Linia 35:
== Przebieg operacji ==
[[Plik:Pražská operace.jpg|thumb|250px|Mapa przebiegu operacji praskiej]]
Kapitulacja Berlina i perspektywa szybkiego zakończenia wojny spowodowały, że w wielu czeskich miastach zaczęto atakować niemieckie garnizony. Największe tego typu powstanie [[Powstanie praskie|wybuchło w Pradze]] 5 maja. Początkowo powstańcy opanowali część miasta, ale Niemcy szybko przeszli do kontrataku. Spowodowało to przyspieszenie rozpoczęcia ofensywy i 1. Front Ukraiński ruszył już 6 maja<ref name=autonazwa2>''Encyklopedia II wojny światowej nr 48...'', s. 860.</ref>. Na decyzję tą wpłynął też fakt, iż 4 maja Amerykanie zaproponowali Rosjanom zajęcie Czech do [[Wełtawa|Wełtawy]] i [[Łaba|Łaby]]. [[Józef Stalin|Stalin]] odrzucił tą propozycję i z uwagi na szybkie postępy wojsk amerykańskich w Czechach rozkazał przyspieszyć ofensywę w kierunku Pragi<ref name=autonazwa3>P. Barański, Z. Wawer, ''Wojsko Polskie – II wojna światowa nr 70'', s. 8.</ref>. Ranem 6 maja podczas rozpoznania bojem stwierdzono, że na wielu odcinkach przeciwnik opuścił pozycje i cofa się na zachód. W takiej sytuacji podjęto decyzję o przyspieszeniu działań i po południu rozpoczęto przygotowanie artyleryjskie. Następnie ruszyły [[3 Armia Gwardii|3.]] i [[13 Armia Gwardii|13. Armia Gwardii]], [[3 Armia Pancerna Gwardii|3.]] i [[4 Armia Pancerna Gwardii|4. Armia Pancerna Gwardii]] oraz [[4 Korpus Pancerny Gwardii|4.]] i [[25 Korpus Pancerny Gwardii|25. Korpus Pancerny Gwardii]], a wieczorem dołączyła do nich [[5 Armia Gwardii|5. Armia Gwardii]]. Tego samego dnia [[Oblężenie Wrocławia (1945)|poddał się garnizon Wrocławia]]. Do wieczora następnego dnia 4. Armia Pancerna Gwardii i [[13 Armia (ZSRR)|13. Armia]] posunęły się o 45 km, a 3. Armia Gwardii zajęła [[Miśnia|Miśnię]]. Jednocześnie 3. Armia Pancerna Gwardii i 5. Armia Gwardii zaczęły szturm Drezna<ref name=autonazwa2 />.
 
Sytuacja powstańców w Pradze 7 maja stała się krytyczna. Niemcy ponownie opanowali centrum miasta i zaczęli represje wobec mieszkańców. Zmusiło to wojska 1. Frontu Ukraińskiego do rozpoczęcia działań przed osiągnięciem pełnej gotowości. Jednocześnie z terytorium [[Węgry|Węgier]] ruszyła [[7 Armia Gwardii|7. Armia Gwardii]], która przerwała front na szerokości 25 km i głębokości 12 km. W powstały wyłom skierowano [[6 Armia Pancerna Gwardii|6. Armię Pancerną Gwardii]]. Na północ od Wiednia ruszyły także 9. Armia Gwardii i 46. Armia. Do wieczora czołgi przebyły 50 km, zajmując [[Jaroměřice nad Rokytnou|Jaroměřice]] i [[Igława (miasto)|Jihlavę]]. Do Pragi było jeszcze daleko, ale sytuację powstańców uratowali inni Rosjanie. Mianowicie na ich stronę przeszły oddziały [[Rosyjska Armia Wyzwoleńcza|Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (ROA)]], co zdecydowanie zmieniło stosunek sił. Była to formacja utworzona z jeńców i dowodzona przez gen. [[Andriej Własow|Andrieja Własowa]]. Na pomoc powstańcom chciał też ruszyć gen. [[George Patton|Patton]], którego oddziały znajdowały się znaczenie bliżej, ale Rosjanie kategorycznie odmówili<ref name=autonazwa2 />.
Linia 47:
 
==== Natarcie w kierunku Łaby ====
Rano 8 maja 2. Brygada Pancerna razem z oddziałami 3. Brygady Pancernej i 1. Brygady Piechoty Zmotoryzowanej zdobyła Bischofswerda. W dalszych działaniach 1. Korpus Pancerny miał tak szybko jak to możliwe dotrzeć do Łaby i zająć most w miejscowości [[Bad Schandau]]. Jednak zanim 1. Korpus Pancerny mógł uderzyć na Bad Schandau musiał zdobyć miasto [[Neustadt in Sachsen|Neustadt]]. Jednocześnie [[7 Łużycka Dywizja Piechoty|7.]] i [[8 Drezdeńska Dywizja Piechoty|8. Dywizja Piechoty]] po złamaniu niemieckiej obrony powinny przekroczyć granicę niemiecko-czeską w [[Sudety|Sudetach]]<ref name=autonazwa4>P. Barański, Z. Wawer, ''Wojsko Polskie – II wojna światowa nr 70'', s. 9.</ref>.
 
Dowódca 1. Korpusu Pancernego wydał rozkaz zajęcia Neustadt z marszu. Jednak wykonanie tego zadanie nie było łatwe. Miasto posiadało silną obronę, broniły go najlepsze oddziały niemieckie znajdujące się w tym rejonie. Jako pierwsza uderzyła 3. Brygada Pancerna, która próbowała zdobyć miasto atakiem frontalnym. Atak ten zakończył się porażką i z tego powodu dowódca korpusu pancernego wydał rozkaz oskrzydlenia miasta, aby ograniczyć straty. Od zachodu atakowała 2. Brygada Pancerna, od wschodu 1. Brygada Piechoty Zmotoryzowanej, natomiast od czoła ponownie 3. Brygada Pancerna. Walki w mieście trwały godzinę. Z powodu przewagi polskich oddziałów jednostki [[Wehrmacht]]u wycofały się do [[Hohnstein|Ullbersdorf]]. Po zdobyciu Neustadt 1. Korpus Pancerny ruszył do ataku na Bad Schandau. Jednak żeby dotrzeć do miasta korpus musiał wyjść z wąwozu bronionego przez niemiecką broń przeciwpancerną<ref name=autonazwa4 />.
 
Jako pierwszy do Bad Schandau dotarł patrol 2. Brygady Pancernej, który z zaskoczenia zdobył przyczółki na rzece i utrzymał most do czasu przybycia głównych sił korpusu. 9 maja oddziały polskie opanowały miasto. Jednostki niemieckie broniące przeprawy wycofały się do lasów w pobliżu miasta. Wojska 1. Korpusu Pancernego nacierające na Bad Schandau nie poniosły żadnych strat. Por. Gajewski napisał<ref name=autonazwa5>P. Barański, Z. Wawer, ''Wojsko Polskie – II wojna światowa nr 70'', s. 11.</ref>: <blockquote>''Dzień zakończenia wojny – dzień zwycięstwa i kapitulacji Niemiec hitlerowskich, przywitaliśmy z wielką radością. Cieszyliśmy się z dobrze spełnionego obowiązku wobec Ojczyzny. Nie wszyscy jednak dzień ten mogli obchodzić radośnie i beztrosko. W rejonie Sudetów dowództwo grupy armii "Centrum" nie podporządkowało się aktom kapitulacji, nie chiało złożyć broni. Aby temu zapobiec i ostatecznie rozbić wroga, działania trwały<ref name=autonazwa5 />.''</blockquote>
 
==== Ostatnie walki ====
Linia 60:
Najbardziej wysuniętą na południe jednostką polską był 1. Korpus Pancerny. Por. Gajewski pisał<ref name=autonazwa5 />: <blockquote>''Szybkim marszem po trudnych górzystych drogach mimo stosowanych przez wroga przeszkód, brygady stale posuwały się do przodu i w godzinach wieczornych 9 maja osiągnęły: [[Krawarze|Kravaře]], C.Lipa. Przebycie naszych czołgów wywołało panikę wśród cofającego się nieprzyjaciela. Dowódcy brygad wykorzystując sprzyjającą sytuację postanowili zwiększyć szybkość działania by przeciąć odwrót w kierunku Pragi. Nastał już wieczór, a my wciąż kontynuowaliśmy pościg. Po krętych, wąskich, górzystych drogach z wielkim trudem, stale posuwając się do przodu. Wiele rozbitych kolumn niemieckich szło w jednym kierunku z nami. Nie było możliwości brania ich do niewoli, pozostawiliśmy to piechocie, która za nami podążała<ref name=autonazwa5 />.''</blockquote>
 
10 maja 1945 roku czołowe jednostki korpusu dotarły do [[Mielnik (Czechy)|Melnika]]. W tym mieście jednostki polskie zakończyły swoje działania. W okresie od 7 do 10 maja 1945 roku oddziały 2. Armii Wojska Polskiego zniszczyły kilkanaście czołgów i dział pancernych przeciwnika oraz wzięły do niewoli ponad 3000 żołnierzy niemieckich<ref>P. Barański, Z. Wawer, ''Wojsko Polskie – II wojna światowa nr 70'', s. 12.</ref>.
 
{{Przypisy}}