Egiptologia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał id:Egyptology
+{{wikisłownik|egiptologia}}, WP:SK
Linia 1:
'''Egiptologia''' - [[nauka]] zajmująca się badaniem historii [[Starożytny Egipt|starożytnego Egiptu]].
 
== Dzieje badań Egiptu Starożytnego ==
Linia 7:
=== Średniowiecze ===
* ''do napisania''
 
=== Renesans ===
* ''do napisania''
Linia 16 ⟶ 17:
 
=== Wiek XVIII ===
[[Plik:Egypt Temple Philae.jpg|thumb|right|Świątynia na File, sztych z ''Description...'']]
Od końca XVII wieku wzrasta liczba podróżników odwiedzających Egipt. Dzieła publikowane po powrocie obejmować zaczęły także użyteczne rysunki zabytków. Francuski jezuita Claude Sicard (1677-1726) zbadał z polecenia francuskiego regenta zabytki Górnego Egiptu. On też jako pierwszy nowożytny podróżnik, w oparciu o źródła starożytne, zidentyfikował Teby i prawidłowo określił [[Kolosy Memnona]] i [[Dolina Królów|Dolinę Królów]]. Następnym ważnym podróżnikiem był Duńczyk Frederik Ludwig Norden (1708-42). Dzieło opisu podróży odbytej w latach 1737-38, wydane już po jego śmierci, wspaniale ilustrowane, wznawiano w kolejnych edycjach od 1751 do końca XVIII wieku.
 
Egiptowi stopniowo poświęcało się coraz więcej miejsca w sławnych publikacjach, m.in. w wielotomowych kompilacjach Bernarda de Montfaucona (publikacja: 1719-24) i barona de Caylusa (1752-64).
 
Egiptologia rozwinęła się szczególnie dzięki [[Wyprawa Napoleona do Egiptu|wyprawie]] [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]] do [[Egipt]]u, podczas której założono [[Instytut Egipski]] w [[Kair]]ze. W skład [[ekspedycja|ekspedycji]] wchodziły nie tylko siły wojskowe, ale także liczna grupa uczonych, którzy jako pierwsi podjęli naukowe badania zabytków starożytnego Egiptu. Opisali oni i utrwalili na [[rycina]]ch szereg najsłynniejszych zabytków kultury egipskiej m.in. [[piramida|Piramidy]] w [[Giza|Gizie]], czy też Świątynię na wyspie [[File]].
Do wzrostu zainteresowania egiptologią przyczyniły się dalsze odkrycia naukowe, wśród których przełomowym było odczytanie [[hieroglify|hieroglifów]] przez [[Jean-François Champollion|Jeana-François Champolliona]].
 
Od tego momentu nastał szał na wszystko, co egipskie.
W [[Anglia|Anglii]] stało się modne urządzanie przyjęć, na których punktem kulminacyjnym było odwijanie [[mumie|mumii]] przywiezionych z krainy faraonów. Początkowo do Egiptu przyjeżdżali [[hobby]]ści, w niczym niezwiązani z [[archeologia|archeologią]]. Jednym z nich był [[lord Carnarvon]], który wraz z [[Howard Carter|Howardem Carterem]] odkrył grobowiec [[Tutanchamon]]a.
 
== Egiptologia poza Egiptem ==
Praca w terenie stanowi niewielką część całej pracy egiptologów. Wielu z nich spędza czas w zaciszu bibliotek i gabinetów studiując uzyskane z wykopalisk zabytki o wartości estetycznej oraz materiały piśmienne.
 
=== Badania nad pismem i językiem ===
F. Griffith (1862-1934) i Wilhelm Spiegelberg (1870-1930) znacznie wzbogacili wiedzę na temat demotyki i hieratyki, a Adolf Erman przyczynił się do lepszego poznania wcześniejszych faz rozwoju egipskiego. Fundamentalne znaczenie miała wydana w [[1927]] roku przez sir Alana Gardinera, do dziś niezastąpiona, gramatyka klasycznego języka egipskiego, w której zawarto wyniki prac Gardinera i Battiscombe`a Gunna (1883-1950). W [[1944]] roku opublikowano rewolucyjne studium H.J. Polotsky`ego, egiptologa, który zmienił rozumienie samego języka we wszystkich okresach rozwoju. W latach 1926-53 wydano jedenastotomowy słownik Adolfa Ermana i Hermana Grapowa, stanowi on jednak tylko początek studiów nad znaczeniem egipskich słów. Rozwiązanie wszystkich problemów językowych najprawdopodobniej nigdy nie nastąpi.
 
Szczegółowe studia nad tekstami prowadził Kurt Sethe (1869-1934), badacz wielce dla egiptologii zasłużony. Wniosł swój wkład do niemal wszystkich szczegółowych dziedzin, wydał też najwięcej tekstów. Wybitny współpracownik Gardinera, [[Jaroslav Černy]] (1898-1970) zasłynął między innymi jako edytor ostraków i innych tekstów kursywnych z [[Deir el-Medina]].
 
Gerhard Fecht zmienił sposób postrzegania tekstów egipskich wykazując, że większość z nich napisana jest w czymś podobnym do metrum.
Linia 44 ⟶ 45:
 
== Zobacz też ==
{{wikisłownik|egiptologia}}
* [[Starożytny Egipt]]
* [[Architektura i rzeźba starożytnego Egiptu]]