Asyryjski Kościół Wschodu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
red., meryt.
Linia 11:
|religia = [[Chrześcijaństwo]]
|1. wyznanie = [[Kościoły wschodnie]]
|2. wyznanie = [[nestorianizmKościół Wschodu]]
|3. wyznanie =
|ustrój kościelny = [[Kościół episkopalny|episkopalizm]]
Linia 63:
|www = http://www.assyrianchurchnews.com/
}}
'''Święty Apostolski Katolicki Asyryjski Kościół Wschodu''' (potocznie[[język takżesyryjski|klasyczny Kościółsyr.]] nestoriański,ܥܕܬܐ asyryjski,ܩܕܝܫܬܐ wschodniosyryjskiܘܫܠܝܚܝܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܡܕܢܚܐ ܕܐܬܘܪܝܐ, "Kościół''ʻIttā Wschodu"Qaddishtā w-Shlikhāitā Qattoliqi d-Madnĕkhā d-Āturāyē'') – jeden z [[kościoły wschodnie|kościółKościołów wschodniwschodnich]] działającywywodzących pierwotnieswoje nakorzenie terenachod na[[Lista wschódpatriarchów odKościoła granicWschodu|patriarchatu Seleucji-Ktezyfonu]] – [[CesarstwoKościół rzymskieWschodu|CesarstwaKościała rzymskiegoWschodu]], oddzielonya doktrynalniedziałający odpierwotnie Kościoła[[Azja katolickiegoŚrodkowa|Azji wŚrodkowej]] wynikuoraz przyjęciana nauki[[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]. Teologicznie łączony z doktryną [[nestorianizm]]u, jednak faktycznie opierający się na naukach [[Teodor z Mopsuestii|Teodora z Mopsuestii]] oraz [[Babaj Wielki|Babaja Wielkiego]]. Nazwy "kościółKościół nestoriański" i "nestorianie", podobnie, jak w przypadku [[Syryjski Kościół Ortodoksyjny|kościołaKościoła jakobickiego]] i [[jakobici (religia)|jakobitów]], zostały nadane przez przeciwników tego kościołaKościoła i nie są używane przez samych jego wiernych. W przeciwieństwie do [[Cerkiew prawosławna|Cerkwi prawosławnej]] oraz [[Kościoły orientalne|Kościołów orientalnych]] nie jest w komunii z żadnym innym chrześcijańskim związkiem wyznaniowym.
 
Obecnie na jego czele stoi [[Lista patriarchów Kościoła Wschodu|katolikos-patriarcha]] [[Dinkha IV Khanania]], którego siedziba znajduje się w [[Chicago]]. Jego kler działa na terenach Ameryki Północnej, Bliskiego Wschodu, Indii, Oceanii i Europy. Funkcjonuje wedle [[Ryt chaldejski|rytu chaldejskiego]], zaś językiem liturgicznym jest [[Język syryjski|syryjski]].
Przez wiele stuleci kościół nestoriański był w Europie niemal zupełnie nieznany, a i dziś jego historia nie została dokładnie zbadana. Jest to zadziwiające o tyle, że przez kilka stuleci tworzył on świat chrześcijański nie ustępujący rozległością terytorium, liczebnością wiernych ani zapałem misyjnym chrześcijaństwu z basenu Morza Śródziemnego. Tymczasem do Europy, w każdym razie do Europy Zachodniej, docierały co najwyżej niejasne pogłoski o istnieniu w Azji chrześcijańskiego imperium, z których narodziła się legenda [[Ksiądz Jan|Księdza Jana]]. Kościół azjatycki został "odkryty" dopiero na początku II tysiąclecia, zresztą z inicjatywy [[Mongołowie|Mongołów]], a dalsze wiadomości przyniosły dopiero podróże [[Jan di Piano Carpini|Jana di Piano Carpiniego]], [[Wilhelm z Rubruk|Wilhelma z Rubruk]] i [[Marco Polo]].
 
Przez wiele stuleci kościółKościół nestoriańskiWschodu był w Europie niemal zupełnie nieznany, a i dziś jego historia nie została dokładnie zbadana. Jest to zadziwiające o tyle, że przezPrzez kilka stuleci tworzył on świat chrześcijański nie ustępujący rozległością terytorium, liczebnością wiernych ani zapałem misyjnym chrześcijaństwu z basenu Morza Śródziemnego. Tymczasem do Europy, w każdym razie do Europy Zachodniej, docierały co najwyżej niejasne pogłoski o istnieniu w Azji chrześcijańskiego imperium, z których narodziła się legenda [[Ksiądz Jan|Księdza Jana]]. Kościół azjatycki został "odkryty" dopiero na początku II tysiąclecia, zresztą z inicjatywy [[Mongołowie|Mongołów]], a dalsze wiadomości przyniosły dopiero podróże [[Jan di Piano Carpini|Jana di Piano Carpiniego]], [[Wilhelm z Rubruk|Wilhelma z Rubruk]] i [[Marco Polo]].
 
== Historia ==
Linia 77 ⟶ 79:
Pierwsze prześladowania nadeszły w IV wieku, w Persji [[Sasanidzi|Sasanidów]], za [[szach (władca)|szacha]] [[Szapur II|Szapura II]] ([[341]]–[[379]]). Następne fale powtarzały się za panowania kolejnych szachów, przez cały V i VI wiek. Liczba męczenników sięgała tysięcy, ginęli patriarchowie, biskupi i zwykli wierni. Prześladowania nie rozbiły jednak kościoła – przeciwnie, chrzest krwi sprawił, że uciekający przed nimi chrześcijanie stawali się misjonarzami. Wraz z falami uchodźców z Persji chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się w [[Arabia|Arabii]] (na terenach dzisiejszego [[Katar]]u, [[Bahrajn]]u i [[Jemen]]u). W [[356]] doszło do chrztu królestwa [[Himjaryci|Himjarytów]] w Jemenie.
 
Opisane warunki i zdarzenia pociągnęły za sobą odmienności w rozwoju kościoła Wschodu. Przed przyjęciem nicejskiego wyznania wiary (w [[410]]) kościół Wschodu miał już własne [[Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary|wyznanie wiary]], autorstwa [[Afraates]]a i własną [[Modlitwa eucharystyczna|anaforę]] świętych Addaia i Mariego, która nie zawierała Opisu Ustanowienia. Używano również zestawienia [[ewangelia|ewangelii]] (''[[Diatessaron]]'', tłumaczenia [[Tacjan Syryjczyk|Tacjana]]), do czasu zastąpienia go pełnym tłumaczeniem Nowego Testamentu na syryjski (''Peszitta''). [[językJęzyk syryjski]] od początku był liturgicznym językiem kościoła Wschodu i pozostał nim do dziś, mimo że większość wiernych używała innych języków.
 
Kościół perski początkowo podlegał [[patriarcha Antiochii|patriarsze Antiochii]]. Jednak po wspomnianym wcześniej ustaniu łączności z kościołem imperium rzymskiego jego samodzielność rosła. Biskup bliźniaczej stolicy [[Starożytny Iran|Persji]] [[Seleucja|Seleucji]]-[[Ktezyfon]]u Mar Papa ([[310]]–[[329]]) ogłosił się [[katolikos]]em. W [[410]] [[katolikos]] Mar Izaak połączył diecezje Wschodu, pozostające dotychczas pod bezpośrednią władzą patriarchy Antiochii, w oddzielną prowincję kościelną pod swoim zwierzchnictwem. W [[420]] [[szach (władca)|szach]] [[Jezdegerd I]] uznał katolikosa [[Seleucja|Seleucji]] i [[Ktezyfon]]u za zwierzchnika wszystkich chrześcijan w swym imperium. W [[424]] na synodzie w [[Markabtha]], za [[pontyfikat]]u [[katolikos]]a Dadiszu, biskupi kościoła perskiego uznali [[katolikos]]a za [[patriarcha|patriarchę]], odrzucając wszelką zwierzchność patriarchów [[patriarcha Antiochii|Antiochii]] i [[papież|Rzymu]].