Słowacy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
-szablon Słowianie |
m Wspomagane przez bota ujednoznacznienie (tyle do zrobienia): Orawa |
||
Linia 19:
Nazwa pochodzi o nazwy ogólnej [[Słowianie#Pochodzenie_nazwy_.22S.C5.82owianie.22|Słowian]] (podobnie jak i: [[Słoweńcy]], [[Słowińcy]], [[Słowienie]]) ← wg [[Jan Otrębski|Jana Otrębskiego]] od pierwotnego ''*Slověne'' z [[Ѣ]], zachowana też w formach słowackich, gdzie obok ''Slovák'' - ''Słowak'', występuje forma żeńska ''Slovenka'', a przymiotnik "słowacki" brzmi ''slovenský''. Forma ''Słowacy'' znana jest od co najmniej od XV wieku. W XVI wieku i następnych nazwa ''Słowak'' używana była w szerokim znaczeniu: ''Słowianin'', np. u [[Hieronim Spiczyński|Hieronima Spiczyńskiego]] w ''O ziołach tutejszych i zamorskich i mocy ich'' z 1556 r.: ''... bowiem byś też wszystek świat chciał skrzyżować, wszędzie najdziesz temu językowi [tj. polskiemu] Słowaka - towarzysza''. Jeszcze w słowniku [[Samuel Linde|Lindego]] z 1812 r. ''Słowak'' było formą oboczną do ''Słowianin'', zaś w [[Język czeski|języku czeskim]] nazwa ''Słowacy'' w znaczeniu ''Słowianie'' występuje w [[Biblia Kralicka|Biblii Kralickiej]] z 1579 r.
Nazwa ''Słowak'' bywała w języku polskim i czeskim stosowana też do Słoweńców i [[Chorwaci|Chorwatów]] np. nazwę ''Słowak'' w tym znaczeniu stosował prymas [[Stanisław Karnkowski]] (1593 r.) i ks. [[Stanisław Kleczewski]] (1763 r.) oraz [[Václav Hájek]] w swej kronice z 1541 roku.
[[Maciej Stryjkowski]] pisał w swej ''Kronice polskiej, litewskiej, żmudzkiej i wszystkiej Rusi'' z 1582 r.: ''Słowaków tam naszych przodków wszędzie pełno w Tracyjskich i Bułgarskich ziemiach szeroko między Bałchanami górami mieszkających''. Istniała też forma oboczna ''Sławak'' (prawdopodobnie przez skojarzenie z wyrazem [[sława]]), w dziele ''Zrdcadlo slawného margkrabstij Morawského'' (1593 r.) [[Bartosz Paprocki]] pisał: ''Slavácy to jest národ sláwy weliký''. Wyraz ''Słowak'' ma wg Otrębskiego tę samą budowę co [[Język staropolski|staropolski]] wyraz ''swak'' (obecnie [[szwagier]]), pochodzący od [[Język prasłowiański|prasłowiańskiego]] źródłosłowu ''*svěn''. Słowacy mówiący narzeczem wschodniosłowackim (o silnych elementach polskich) używają też formy ''Słowiak'', na polskim obszarze językowym ta forma używana jest m.in. na [[Spisz]]u, [[Orawa (region)|Orawie]], [[Podhale|Podhalu]] i [[Żywiecczyzna|Żywiecczyźnie]]. Postać ''Słowiak'' jest jednak również używana w stosunku do [[Rusnacy|Rusnaków]] tj. [[Węgry|węgierskich]] [[Rusini|Rusinów]].<ref>Jan Otrębski, ''Słowianie. Rozwiązanie odwiecznej zagadki ich nazw'', Poznań 1947, s. 66-67</ref>
== Sławni Słowacy ==
| |||