Hamlet polski. Portret Aleksandra Wielopolskiego: Różnice pomiędzy wersjami

| rok=[[1903 w sztuce|1903]]

'''Hamlet polski. Portret Aleksandra Wielopolskiego''' – obraz olejny [[Jacek Malczewski|Jacka Malczewskiego]] z [[1903 w sztuce|1903]], przedstawiający w sposób alegoryczny postać [[Aleksander Wielopolski|Aleksandra Wielopolskiego]] i dwie różne wizje losów narodu polskiego. Obecnie przechowywany w [[Muzeum Narodowe w Warszawie|Muzeum Narodowym w Warszawie]].

Obraz powstał w 1903 i jest jednym z najbardziej znanych dzieł artysty. Przedstawia [[Aleksander Wielopolski|Aleksandra Wielopolskiego]], polskiego margrabię i polityka, członka rządu [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]] na początku lat 60. XIX w. Znajduje się on w centralnym miejscu kompozycji, otoczony przez dwie kobiety. Ubrany w zielono-żółty strój i przepasany [[ładownica|ładownicą]], w której zamiast naboi znajdują się tubki farb, w zamyśleniu obrywa płatki [[rumianek|rumianku]].

Obraz Malczewskiego ma wymiar [[symbolizm|symboliczny]] i [[patriotyzm|patriotyczny]], może być odczytywany na kilka sposobów. Kobiety umieszczone po dwóch stronach obrazu są [[alegoria|alegorią]] dwóch różnych wizji losów ojczyzny. Znajdująca się po prawej stronie starsza kobieta z siwymi włosami, odziana jest w ciemne szaty, ręce skute ma kajdanami, a jej twarz przybiera wyraz przygnębienia, zwątpienia i świadomości swojej sytuacji. Uosabia ona Polskę zniewoloną, doświadczoną przez los, pozostającą pod jarzmem innych i niemogącą się spod niego wyzwolić. Po lewej stronie znajduje się młoda dziewczyna, półnaga, ukazana w chwili zrywania okowów. Jest ona pełna energii, a jej twarz ma wyraz niezwykle ekspresywny. Symbolizuje "młodą Polskę" – zdolną do czynu, działania i będącą w stanie wyzwolić się z długotrwałej niewoli.

Obraz można interpretować jako zapytanie o wybór odpowiedniej drogi i przyszłe losy ojczyzny, wchodzącej w [[Fin de siècle|nowe stulecie]]. Dylemat ten w jasny sposób nawiązuje do tytułowej postaci ''[[Hamlet]]a'', dramatu [[William Szekspir|Williama Szekspira]] i jego życiowego wyboru, co zostało podkreślone w tytule dzieła. Sam hrabia Aleksander Wielopolski, również wzmiankowany w tytule, stanowi przykład osoby dokonującej trudnego i niosącego za sobą konsekwencje wyboru. Artysta nie opowiada się za żadnym rozwiązaniem. Postać mężczyzny jest zamyślona, pogrążona w melancholii, a jego niezdecydowanie podkreśla jeszcze bardziej kwiat w dłoni i pas na ciele. Malczewski pozostawia odbiorcę bez odpowiedzi. Dzieło stanowi wyraz jego troski o przyszłe losy Polski.