Su Song: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m ort., poprawa linków
m Anulowanie wersji nr 31894407 autora Mromannie ta nauka, ta o czasie jest przez samo "H"
Linia 26:
[[Plik:Su Song Star Map 1.JPG|thumb|[[Mapa nieba]] wykorzystująca [[odwzorowanie walcowe]], z dzieła Su Songa ''Xinyi Xiangfayao'', 1092<ref name="needham volume 3 208">{{Harvnb|Needham|1959|s=208}}</ref>]]
[[Plik:Su Song Star Map 2.JPG|thumb|Mapa południowej półsfery niebieskiej, z pustym obszarem wokółbiegunowym, z ''Xinyi Xiangfayao'']]
Su Song zgromadził wokół siebie grono doskonałych inżynierów i astronomów, z którymi współpracował przy różnych projektach. Efektem tych prac był jeden z najświetniejszych chińskich traktatów [[chorologiahorologia|chorologicznychhorologicznych]], ''Xinyi Xiangfayao'' (dosł. „Podstawy nowej metody mechanizacji obrotu sfery armilarnej i globusa niebiańskiego”), napisany w 1092 roku i stanowiący ''opus magnum'' autora. Szczęśliwie księga ta zachowała się do naszych czasów, łącznie z 47 ilustracjami ukazującymi szczegółowo detale konstrukcji mechanizmów wieży zegarowej, wzniesionej przez Su<ref name="ceccarelli 58">{{Harvnb|Ceccarelli|2004|s=58}}</ref>.
 
''Xinyi Xiangfayao'' składa się z trzech części:
Linia 33:
* Trzecia część traktatu to opis mechanizmu napędzającego zegar wieży astronomicznej<ref name="needham volume 3 208" />.
 
=== [[Chorologia]]Horologia i inżynieria ===
[[plik:Chain drive, Su Song's book of 1092.jpg|thumb|Oryginalna rycina z dzieła Su Songa, przedstawiająca napęd łańcuchowy – w XI w. nowość na skalę światową]]
W 1086 roku cesarz [[Song Zhezong|Zhezong]] nakazał budowę zegara astronomicznego. Symboliczny związek między mechaniką nieba a mechaniką zegara (oraz między [[Mandat Niebios|Mandatem Niebios]] a władzą cesarską) był jednym z powodów, dla których cesarz zdecydował o budowie zegara. Symbolikę tę ukazywał też fakt, że obraz wodnego zegara astronomicznego umieszczany był na wozach biorących udział w wielkich procesjach podczas uroczystości państwowych, co widać na przykład w grafikach zebranych w ''Ilustracjach Wielkiej Procesji Cesarskich Powozów'' z 1053 roku<ref name="liu 578">{{Harvnb|Liu|2002|s=578}}</ref>.
Linia 54:
 
== Dziedzictwo tekstu Su Songa ==
Po ukończeniu ''Xinyi Xiangfayao'' przez Su Songa w 1092 roku i dołączeniu doń ukończonego dzieła monograficznego o chorologiihorologii w 1094 roku, oba teksty zostały opublikowane i szeroko rozpowszechnione drukiem na północy Chin (techniką [[drzeworyt]]niczą). Na południu kraju dzieło było mniej znane aż do 1172 roku, kiedy to wydrukował je tam Shi Yuanzhi z [[Jiangsu]]<ref name="needham volume 4 448" />.
 
Qian Zeng (1629–1699), uczony z przełomu [[Dynastia Ming|Ming]] i [[Dynastia Qing|Qing]], posiadał stare wydanie dzieła Su i na jego podstawie wydał nowe, zwracając szczególną uwagę, by zachować tekst w stanie nienaruszonym, unikając parafrazowania i nieścisłości z tekstem oryginalnym<ref name="needham volume 4 448"/>. Jego wydanie wydrukował ponownie Zhang Xizu (1799–1844)<ref name="needham volume 4 448"/>.