|
'''Zbigniew Maria Horodyński''' (ur. [[11 lutego]] [[1921]] w [[Zbydniów (województwo podkarpackie)|Zbydniowie]], zm. [[1944]] w Warszawie), – malarz, żołnierz [[Armia Krajowa|AK]].
Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Był synem właścicieli majątku [[Zbydniów (województwo podkarpackie)|Zbydniów]] w [[Powiat tarnobrzeski|pow. tarnobrzeskim]] (obecnie w [[Województwo podkarpackie|woj. podkarpackim]]) Zbigniewa Bogusława Horodyńskiego (1887-19431887–1943) i Zofii z Gieczewiczów (1892-19431892–1943), a wnukiem [[Zbigniew Horodyński|Zbigniewa Leona Horodyńskiego]].
W [[1938]] ukończył gimnazjum w Wilnie. Był także absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w [[Grudziądz]]u. Wiosną [[1943]] wstąpił w [[Zbydniów (województwo podkarpackie)|Zbydniowie]] do lokalnego oddziału [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]. Został ranny w czasie masowego mordu dokonanego przez [[Schutzstaffel|oddział SS]] dnia [[24 czerwca]] [[1943]] na rodzinie Horodyńskich (19 osób, w tym jego rodzice) zgromadzonej z okazji wesela w [[Zbydniów (województwo podkarpackie)|Zbydniowie]] <ref>Pomordowani 24 czerwca 1943 we dworze w Zbydniowie w czasie wesela Teresy Wańkowiczówny i Iwona Mierzejewskiego: Zbigniew Horodyński – dziedzic Zbydniowa, Zofia Horodyńska – żona Zbigniewa, Anna Horodyńska – córka Zofii i Zbigniewa, Maria Kowerska – siostra Zbigniewa Horodyńskiego, Rozalia Koczalska – guwernantka Anny, Krystyna Gieczewicz – żona brata Pani Horodyńskiej, Loluś (Leon) – 12-letni syn Gieczewiczowej, Stanisław Wańkowicz – senator Rzeczypospolitej Polskiej, ojciec panny młodej, Aleksandra Wańkowicz – mamamatka panny młodej, Barbara Mierzejewska – mamamatka pana młodego, Halina Herubowicz, Krzysztof Jeśmian – Synsyn Herubowiczowej, Halszka Meysztowicz – dalsza krewna, malarka, Elfrida Horwatt – babcia panny młodej, Zofia Ryczek, Maria Latocha, Stefania Łebek – pokojówki, Edward Zboroń – leśniczy </ref>. W lipcu [[1943]] wykonał wyrok śmierci na inspiratorze tej zbrodni Fullnerze.
Jesienią [[1943]] przeniósł się do Warszawy. Jako żołnierz [[Oddział Osjan|oddziału Osjan]] [[Kedyw (wojsko)|Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej]] nosił konspiracyjny pseudonim Fredro. Zmienił również nazwisko na Wacław Olczak, ze względu na bezpieczeństwo swoich najbliższych. Brał udział w akcji na niemieckie lotnisko wojskowe Bielany w Warszawie w nocy [[3 maja]] [[1944]] oraz w działaniach dywersyjnych przeciwko liniom kolejowym w południowej Polsce. Ciężko ranny [[19 lipca]] [[1944]] na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|Cmentarzu Powązkowskim]] w Warszawie w tzw. akcji "Pawiak", dostał się w ręce niemieckie. Przewieziony przez [[Gestapo]] na teren więzienia na [[Pawiak]]u został prawdopodobnie rozstrzelany [[21 lipca]] [[1944]].
Jako malarz pozostawał pod wpływem [[Jerzy Wolff|Jerzego Wolffa]], a następnie pracował pod kierunkiem [[Jan Cybis|Jana Cybisa]]. Wspólnie z [[Jan Cybis|Cybisem]] zorganizował tajny komplet malarski oraz wystawę malarstwa. Dorobek malarski Horodyńskiego, wynoszący ok. 200 obrazów o różnej tematyce, jak również rozpoczęta powieść autobiograficzna i próby poetyckie spłonęły w czasie [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]. Zachowało się jedynie kilka mniejszych obrazów.
|
