Krzyż Matyldy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr.
dr.
Linia 6:
 
== Analiza ==
Krzyż Matyldy, podobnie jak wiele tego typu średniowiecznych dzieł, jest przykładem ''[[crux gemmata]]'' – krzyża z dekoracją złożoną z [[kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]], [[gemma (kamień)|gemm]], [[kamea|kamei]] i [[emalia|emalii]]. Symbolizuje on blask zwycięstwa Chrystusa, który w przypadku dzieła z Essen został ukazany jako triumfator udzielający błogosławieństwa. Od strony formalnej, stylistycznej i ideowej krzyż Matyldy jest wiernym nawiązaniem do [[Krzyż Ottona i Matyldy|krzyża Ottona i Matyldy]] datowanego przed 984 rokiem. Obramowanie krzyża Matyldy przypomina datowany na około 1000 r. tzw. [[krzyż z dużymiwielkimi płytkami emaliiemaliami]] (niem. ''Kreuz mit den großen Senkschmelzen''), także fundację opatki Matyldy. Korpus krzyża wraz z wizerunkiem Chrystusa jest artystycznie pokrewny powstałemu ok. 1049 r. w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]] [[Krzyż Hermana i Idy|krzyżowi Idy i Hermana]]. Odstęp czasowy pomiędzy śmiercią Matyldy, ukazanej na krzyżu jako fundatorka, a czasem wykonania dzieła świadczy, że krzyż powstał ''de facto'' z inicjatywy ksieni [[Teofano (opatka w Essen)|Teofano]] ku czci Matyldy. Teofano miała wspierać kult swojej poprzedniczki jako wzoru zakonnicy i zapewne jako świętej. Matylda nie została przedstawiona bynajmniej w wytwornym, bizantyjskim stroju dworskim, tak jak miało miejsce na plakiecie krzyża Ottona i Matyldy, ale w prostym, białym habicie zakonnym.
 
Dobór relikwii umieszczonych wewnątrz krzyża nie jest przypadkowy. Święci [[Wawrzyniec z Rzymu|Wawrzyniec]] i [[Innocenty I|Innocenty]] należeli do patronów [[Ludolfingowie|Ludolfingów]]. W przypadku pierwszego, kult ma związek z cesarzem [[Otton I Wielki|Ottonem I]], który w dniu święta św. Wawrzyńca zwyciężył [[Węgry|Węgrów]] w [[Bitwa nad rzeką Lech (955)|bitwie na Lechowym Polu]] (10 sierpnia 955), a jako wotum zwycięstwa założył dedykowane temu męczennikowi biskupstwo i ufundował [[Katedra w Merseburgu|katedrę w Merseburgu]]. Papież [[Innocenty I]] jest patronem innej fundacji ottońskiej, [[Opactwo w Gandersheim|opactwa w Gandersheim]], którego od roku 1002 opatką była [[Zofia (opatka w Gandersheim i Essen)|Zofia]], córka [[Otton II (cesarz rzymski)|Ottona II]].