Jeńcy sowieccy w niewoli polskiej (1919–1921): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne techniczne |
m drobne techniczne; szablon |
||
Linia 21:
Wraz z ustaniem walk obie strony podjęły pertraktacje w sprawie jeńców wojennych. Umowę w tej kwestii Polska i bolszewicka Rosja zawarły w Berlinie 6 września 1920 r., podpisaną przez przedstawicieli polskiego i rosyjskiego Czerwonego Krzyża. Ze strony rosyjskiej podpisy złożył [[Stefan Brodowski-Bratman]], a w imieniu Polski umowę sygnował E. Zalewski. Umowa ta przedłużała realizację porozumienia zawartego przez [[Julian Marchlewski|Juliana Marchlewskiego]] w Mikarzewicach 2 i 9 listopada 1919 r., o zwolnieniu przez stronę bolszewicką zakładników polskich oraz o wymianie jeńców cywilnych. Porozumienie berlińskie miało stanowić podstawę do rozpoczęcia także wymiany jeńców wojennych między obiema stronami konfliktu. Już dnia 2 listopada 1920 r. delegacja Rosyjskiego Czerwonego Krzyża pod przewodnictwem [[Stefania Sempołowska|Stefani Sempołowskiej]] otrzymała wojskowe pozwolenie na wstęp do obozów jenieckich<ref>[http://www.mysl.pl/?m=10&art_id=1474&more=more Paweł Janicki "Między prawdą a "Pravdą" portal Myśl.pl, numer 14, lato 2009]</ref>.
Kwestię wymiany jeńców poruszał także Artykuł IX<ref>[http://www.irekw.internetdsl.pl/traktatryski.html Pełny tekst traktatu ryskiego]</ref><ref>Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z {{Dziennik Ustaw|rok= 1921
Do maja 1921 r. wysłano z Polski ponad 24 tys. jeńców sowieckich, jednak sabotująca postanowienia traktatu strona rosyjska wydała jedynie 12,5 tys. jeńców polskich. Dopiero całkowite zawieszenie przez Polskę zwalniania rosyjskich jeńców spowodowało, że Rosja przestała utrudniać ewakuację polskich żołnierzy<ref name="blogpress">[http://www.blogpress.pl/node/2740 Traktat ryski - sukces czy porażka? (2)]</ref>. Większość sowieckich jeńców trafiła z powrotem do [[RFSRR|Rosji Sowieckiej]] jesienią [[1921]] r. W ramach wymiany do RFSRR wyjechało ponad 65 tys. jeńców, a do Polski wróciło ponad 26 tys. Wymiana jeńców odbywała się na punktach granicznych w [[Stołpce|Stołpcach]] i [[Dzierżyńsk (Białoruś)|Kojdanowie]], przy linii kolejowej [[Mińsk]] – [[Baranowicze]] oraz na stacji [[Zdołunowo]] na linii [[Równe]] – [[Szepetówka|Szepietówka]]. Doprowadzenie do wymiany jeńców było w dużym stopniu zasługą rosyjskiej działaczki na rzecz praw człowieka oraz przewodniczącej organizacji "Pompolit" (ros. ''Помощь политическим заключенным, Помполит'') – [[Jekatierina Pieszkowa|Jekatieriny Pieszkowej]] (żony [[Maksim Gorki|Maksyma Gorkiego]]), nagrodzonej później za to przez [[Polski Czerwony Krzyż]]<ref>[http://www.rg-rb.de/2005/24/mir.shtml Jarosław Leontjew, 2005. ''Dorogaja Jekatierina Pawłowna'', Russkaja Giermanija, nr 24]</ref>.
|