Antiochia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
RedBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.2) (Robot dodał sl:Antiohija
RavpawliszBot (dyskusja | edycje)
Syria starożytna
Linia 38:
| wikiquote =
}}
'''Antiochia''' ([[język turecki|tur.]] ''Antakya''; hist. ''Antiochia Syryjska'', ''Antiochia koło Dafne''; [[język grecki|gr.]] ''Antiocheia'') – miasto położone w [[Turcja|Turcji]] nad rzeką [[Orontes]] (''Asi''), 22  km od brzegu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]], u podnóża góry [[Silpius]] ([[język arabski|arab.]] ''Habib an-Nadżar''). W starożytności jedno z najważniejszych centrów kulturalnych, handlowych, politycznych i religijnych [[Morze Śródziemne|basenu śródziemnomorskiego]].
 
Znajduje się tu muzeum z unikalnym zbiorem [[mozaika|mozaik]] rzymskich i bizantyjskich. Zabytki: rzymski most, pozostałości ogromnych rzymskich murów obronnych, bizantyjska cytadela, wykuty w skale kościół [[Piotr Apostoł|świętego Piotra]].
Linia 46:
 
== Czasy Seleucydów ==
Antiochia nie ma tak [[starożytność|starożytnego]] rodowodu, jak inne miasta [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]], co nie znaczy, że jest miastem młodym. Została założona około [[300 p.n.e.|300 roku p.n.e.]]<ref>Praca zbiorowa pod redakcja [[Aleksander Krawczuk|Aleksandra Krawczuka]], [[2005]], ''Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych'', str. 265, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9. </ref> przez [[Seleukos I Nikator|Seleukosa I Nikatora]], który nazwał ją na cześć swego ojca [[Antioch]]a – jednego z wodzów [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]].
 
Architekt [[Ksenariusz]] bezbłędnie wybrał miejsce dla założenia miasta – na brzegu rzeki [[Orontes]], zaraz za jej przełomem przez łączące się nieopodal pasma [[Liban (góry)|Libanu]] i [[Antyliban]]u, na żyznej równinie u stóp góry [[Silpius]], na skrzyżowaniu szlaków handlowych z północy na południe i ze wschodu na zachód.
Linia 54:
Seleukos osiedlił w Antiochii swoich [[Starożytna Macedonia|macedońskich]] żołnierzy oraz grupę [[Żydzi|Żydów]] z [[Palestyna|Palestyny]], którym zagwarantował równouprawnienie z [[Grecy|Grekami]].
 
Antiochia została stolicą państwa [[Seleucydzi|Seleucydów]] i niemal od razu stała się ośrodkiem handlu. Portem Antiochii było miasto [[Seleucja Pieria]] u ujścia [[Orontes]]u. Pobliskie (8 &nbsp;km na południowy wschód) miasto [[Dafne (Antiochia)|Dafne]] (dziś ''Harbiye'') ze słynną świątynią [[Apollo (mitologia)|Apollina]] stało się wkrótce podmiejskim osiedlem bogaczy.
 
== Czasy rzymskie ==
Linia 60:
 
=== Stolica rzymskiej prowincji Syrii ===
W [[64 p.n.e.]] Antiochia została zajęta przez wojska [[Starożytny Rzym|rzymskie]] pod wodzą [[Pompejusz]]a i stała się stolicą rzymskiej prowincji [[Starożytna Syria starożytna|Syrii]]. Antiochię obdarzono wówczas szerokim samorządem. Pod rządami Rzymu miasto rozkwitło i stało się największą metropolią Syrii, jej militarną, gospodarczą i kulturalną stolicą.
 
Miasto rozbudowało się odpowiednio do swej rangi – powstały wielkie świątynie, [[Forum (Rzym)|forum]], teatr, [[amfiteatr]], biblioteka, łaźnie, [[akwedukt]]y i inne budowle użytku publicznego. Dwie główne ulice miasta, krzyżujące się pod kątem prostym, zostały ozdobione posągami i [[Perystaza|kolumnadami]]. Zbudowano pięć mostów przez [[Orontes]], z których do dziś ostał się jeden. Dobrobytowi miasta nie zaszkodziły dwa katastrofalne trzęsienia ziemi w połowie [[I wiek]]u ani następne w [[115]], podczas którego o mało nie zginął cesarz [[Trajan]]. Podczas [[wojny partyjsko-rzymskie|wojen partyjskich]] pod koniec swego panowania uczynił on Antiochię główną bazą wypadową rzymskich wojsk. W czasach [[cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjskich]] powstał pałac cesarski i [[hipodrom]].
Linia 129:
 
=== Wykopaliska ===
45 &nbsp;km na wschód od miasta znajduje się stanowisko archeologiczne [[Tell Tayinat]] gdzie znaleziono pałce typu [[bit hilani]] (odkryto w latach trzydziestych), pozostałości świątyni z X - IX wieku p.n.e. (2008 rok), tabliczki z pismem klinowym z lat 1000 - 600 roku p.n.e. (2009), kamienny posąg lwa (lipiec 2011), kamienny posąg mężczyzny między dwoma lwami ([[władca zwierząt (motyw)|władca zwierząt]])(lipiec 2011){{r|ŚN242}}.
 
== Z Antiochii pochodzili ==
Linia 163:
* Sheila Campbell, ''The Mosaics of Antioch'', 1988
* Prace [[Michel van Esbroeck|M. van Esbroeck]]'a
** ''Saint Philotheos d’Antioche'', "Analecta [[Bollandyści|Bollandiana]]", 94 (1976), pp. 107-135&nbsp;107–135.
** ''La légende des apôtres Pierre, Jean et Paul à Antioche'', "Oriens Christianus", 78 (1994), pp. 64-85&nbsp;64–85.
** ''The Memra on the Parrot by Isaac of Antioch'', "The Journal of Theological Studies" 47 (1996), pp. 464-476&nbsp;464–476.
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 183:
 
{{link FA|hu}}
 
[[bg:Антиохия]]
[[bs:Antiohija#Historija]]