Funt (masa): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał tr:Pound (ağırlık birimi)
WP:SK, dodanie etymologii, int., drobne techniczne
Linia 1:
'''Funt''' ({{ang.|pound}} lub {{ang.|pound-mass}} pochodzi od pochodzi od staroangielskiego ''pund'', które wywodzi się z germańskiej adaptacji łacińskiego ''(libra) pondo'' - ''Pfund''<ref name="Oxford Dictionaries" />; '''lb''', '''lb<sub>''m''</sub>''', '''lbm''', '''℔'''<ref name="unicode.org" />) – [[układ SI|pozaukładowa]] jednostka masy i ciężaru wywodząca się od rzymskiej [[Libra (jednostka miary)|libry]]. Miara funta była różna na przestrzeni wieków w różnych państwach, zwykle wynosiła pomiędzy 0,4 a 0,5&nbsp;kilograma. Obecnie w państwach anglosaskich jest przyjęty międzynarodowy funt równy 0,453&nbsp;592&nbsp;37&nbsp;kg. Stosowanyoraz stosowany jest skrót '''lb''' (od ''libra'', liczba mnoga w jęz. angielskim: '''lbs''').
 
=== Rodzaje funta ===
* funt brytyjski (''avoirdupois'', powszechnie używany np. w [[Stany Zjednoczone|USA]]), ang. ''pound'': 1&nbsp;lb = 0,453&nbsp;592&nbsp;37&nbsp;[[kilogram|kg]]&nbsp;=&nbsp;16&nbsp;oz ([[uncja|uncji]])&nbsp;=&nbsp;7000&nbsp;[[Gran (jednostka)|granów (ziaren)]]
:: 1 kilogram = 2,204&nbsp;62 funtów
 
Linia 10:
** używane w Wielkiej Brytanii:
*** funt ''troy'' – używany od IX wieku do 1879, głównie do metali szlachetnych, według obecnych miar – 0,373 241 721 kg
*** funt ''tower''
*** funt londyński
*** funt kupiecki (''Merchants' pound'')
** używane we Francji:
*** funt karoliński = ok. 409,31 g czyli 1,25 funta rzymskiego
*** ''livre esterlin'' = ok. 0,3671 kg. Używany od końca IX do połowy XIV w
*** funt paryski (''livre de Paris'') = 0,489 5058 g (teoretycznie miało to być 1,5 funta rzymskiego). Używany od połowy XIV w. do połowy XIX w.
Linia 23:
** w Hiszpanii, Portugalii i Ameryce Łacińskiej:
*** funt = 0,459–0,460 kg
** W [[Królestwo Kongresowe|Królestwie Polskim]]:
*** funt [[miary nowopolskie|nowopolski]] = 0,405 504 kg
** w [[Polska|Polsce]]:
*** funt zwyczajny = 0,500 kg
 
W niektórych regionach krajów niemieckojęzycznych, przeważnie jednak w [[Niemcy|Niemczech]] słowa „funt” (''Pfund'') używa się w potocznym języku zamiast „pół [[kilogram|kilo]]”.
 
Jest to także popularna jednostka w oznaczaniu [[siła naciągu|siły naciągu]] łuku, oraz krzywej ugięcia [[wędka|wędzisk]] (charakterystyka pracy/sztywność).
 
== Przypisy ==
{{Przypisy-lista|
* <ref name="unicode.org">{{cytuj stronę|tytuł = Unicode chart 2100-214F|url = http://unicode.org/charts/PDF/U2100.pdf| praca = Character 2114 of the Unicode 6.0 and 5.0 standards| opublikowany =Unicode Consortium |język = en | data dostępu = 2012-07-24}}</ref>
* <ref name="Oxford Dictionaries">{{cytuj stronę | url = http://oxforddictionaries.com/definition/english/pound | tytuł = "pound". Oxford Dictionaries. | data = April 2010 | opublikowany = Oxford University Press | język = en | data dostępu = 2012-07-24}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:Anglosaskie jednostki miar]]