Taczeryzm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
{{źródła|data=2011-03}}
[[Plik:Margaret Thatcher 1983.jpg|thumb|200px|Margaret Thatcher]]
'''Thatcheryzm''' – poglądy i będąca ich wynikiem działalność [[Margaret Thatcher|Lady Margaret Thatcher]], która z ramienia [[Partia Konserwatywna (Wielka Brytania)|partii konserwatywnej]] pełniła urząd premiera [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] w latach 1979-1990.
Linia 6 ⟶ 5:
Thatcheryzm był jednym z nurtów tzw. [[neokonserwatyzm]]u (obok tzw. [[reaganomika|reaganomiki]] prezydenta Stanów Zjednoczonych [[Ronald Reagan|Ronalda Reagana]]), który łączył nowoczesny liberalizm gospodarczy z konserwatywnym systemem wartości. Konserwatyzm ten przejawiał się w zestawieniu wolności obywatelskiej z odpowiedzialnością jednostki za własne czyny i odnową moralną społeczeństwa w duchu religii anglikańskiej, której podstawę stanowi [[Biblia]].
 
Najważniejszym elementem thatcheryzmu było ograniczenie [[interwencjonizm]]u państwowego i tzw. [[keynesizm|keynesowskiego]] państwa dobrobytu. Według Thatcher [[państwo opiekuńcze]] prowadzi do demoralizacji obywateli, utraty motywacji i chęci do działania. Za cel „Żelazna Dama” stawiała sobie wyprowadzenie państwa z zapaści gospodarczej. Chciała to osiągnąć poprzez ścisłe stosowanie się do zasad [[wolny rynek|wolnego rynku]]. Rolę państwa widziała w utrzymaniu w ryzach [[finanse publiczne|finansów publicznych]], co rozumiała przede wszystkim jako walkę z [[inflacja|inflacją]]. Ponadto zamierzała utrzymać równowagę budżetową, bazując na podstawach teorii [[monetaryzm]]u. Kluczowym było ograniczanie monopolistycznej pozycji związków zawodowych, uwolnienie mechanizmów rynkowych oraz zagwarantowanie wolności obywatelskiej, za podstawę której Margaret Thatcher uważała własność prywatną. Rolą państwa było również zagwarantowanie utrzymania porządku publicznego oraz prowadzenie takiej [[polityka zagraniczna|polityki zagranicznej]], która miała prowadzić do odrodzenia Wielkiej Brytanii jako [[mocarstwo|mocarstwa]].
W polityce zagranicznej thatcheryzm oznaczał także opowiadanie się za strefą wolnego handlu w całej Europie, ograniczanie ponadnarodowych funkcji [[Wspólnoty Europejskie|Wspólnot Europejskich]], budowanie wpływu Wielkiej Brytanii na politykę światową poprzez ścisłe więzi ze Stanami Zjednoczonymi oraz próbę odegrania znaczącej roli w nawiązywaniu dialogu z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]].
Bardzo ważnym elementem [[polityka gospodarcza|polityki gospodarczej]] prowadzonej przez Margaret Thatcher było wspieranie przedsiębiorczości oraz zwiększanie [[konkurencyjność|konkurencyjności]] i innowacyjności. Do pomysłów, które wzbudzały największe kontrowersje w tej dziedzinie zaliczyć można [[prywatyzacja|prywatyzację]] przedsiębiorstw państwowych a także wprowadzenie konkurencyjności na rynku państwowym i międzynarodowym. Thatcher twierdziła, że warto jest doprowadzić do sytuacji, gdy jedynie najsilniejsze, brytyjskie przedsiębiorstwa, wskutek walki z zagranicznymi, pozostaną na rynku, a słabsze powinny ustąpić im pola.
 
Wskutek polityki Margaret Thatcher już na początku lat osiemdziesiątych odnotowano [[wzrost gospodarczy]], zmniejszenie [[podatek|podatków]] oraz spłaszczenie krzywej progresji podatkowej. Gospodarka brytyjska została wyprowadzona z zapaści, a rosnąca inflacja opanowana. Do dziś utrzymuje się ona na poziomie 2,5%. Spadek Dochodu Narodowego został zahamowany, a konkurencyjność brytyjskich przedsiębiorstw wzrosła na arenie międzynarodowej. Nie dziwi więc, że wzrósł także prestiż kraju. Zmniejszenie cen podstawowych produktów skutkowało możliwością zabezpieczenia potrzeb najuboższej ludności. Negatywnym efektem był wzrost [[bezrobocie|bezrobocia]], które jednak już w latach dziewięćdziesiątych zaczęło spadać. „Żelazna Dama” przywróciła tradycyjny brytyjski model kulturowy.
 
Sama Margaret Thatcher najprościej streściła swoje poglądy podczas posiedzenia [[Izba Gmin|Izby Gmin]] słowami "Oto, w co wierzymy", rzucając na pulpit egzemplarz dzieła [[Konstytucja wolności|„Konstytucja wolności”]] [[Friedrich Hayek|Friedricha Hayeka]].
 
== Źródła ==
* Tomasz Sylwiusz Ceran, Thatcheryzm jako doktryna społeczno-polityczna, Wydawnictwo Adam Marszałek, ISBN 978-83-7441-883-6
* Nicieja Stankomir, In the Shadow of the Iron Lady: Thatcherism as a Cultural Phenomenon and Its Representation in Contemporary British Novel, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, ISBN 978-83-7395-434-2
 
== Zobacz też ==