Kalinowo (powiat ełcki): Różnice pomiędzy wersjami

|herb wsi =

|flaga wsi =

|herb artykuł =

|opis zdjęcia =

|sołectwo =

|wysokość =

|rok =

|SIMC =

|mapa wsi =

|wikisłownik =

|www =

[[FilePlik:Kalinowo, kościół ołtarz 01.jpg|thumb|Ołtarz w prezbiterium kościoła Wniebowzięcia NMP w Kalinowie]]

[[FilePlik:Kalinowo, kościół chór.jpg|thumb|Chór w kościele Wniebowzięcia NMP w Kalinowie]]

[[FilePlik:Kalinowo, kościół tablica.jpg|thumb|Tablica upamiętniająca proboszcza kalinowskiego Michaela Pogorzelskiego]]

W Kalinowie istniało już osadnictwo [[Jaćwingowie|jaćwieskie]], na co wskazuje odnaleziona na miejscowym cmentarzu tzw. [[baby pruskie|baba pruska]]. Według niemieckiego historyka, opisującego Olecko, Kalinowo zostało założone w 1539 r. Jednak informacja o wsi pojawia się już w dokumentach z 1499 r., kiedy pleban z Kalinowa (wieś czynszowa) toczył spór z plebanem z [[Stare Juchy|Juch o wieś [[Kleszczewo]]. Prawdopodobnie parafia powstała wraz z lokacją wsi w 1492 r. (wcześniej funkcje parafialną dla tych ziem pełnił kościół w [[Ełk|Ełku]]u). W 1507 r. Kalinowo liczyło 40 łanów, z których 4 należały do sołtysa (łany wolne), 31 było łanów nieobsadzonych a pozostałych chłopów czynszowych obejmowała jeszcze [[wolnizna]]. Wieś lokowana była po 1491 roku (najprawdopodobniej w 1492 r.), na co wskazują dokumenty lokacyjne wsi sąsiednich. W 1529 r. w Kalinowie istniała szkółka parafialna. Przywilej lokacyjny Kalinowo (''Kalynowa'') otrzymało w 1539 od księcia Albrechta. W przywileju tym potwierdzono nadanie 40 łanów na prawie chełmińskim, w tym 4 łany wolne dla sołtysa i dwa łany dla pastora (uposażenie parafii). Sołtys Stanisław (''Stenzell'') zobowiązany był do jednej służby zbrojnej. Potwierdzenie zobowiązania dla sołtysa zawarte jest także w tzw. popisie wojskowym z 1519 r. W 1513 r. wieś wymieniana jest w dokumencie (pod nazwą ''Kalinoffa'') wydzielenia odrębnego komornictwa w prokuratorii leckiej (ełckiej), jako podległa burgrabiemu straduńskiemu. W spisie z 1507 r. w Kalinowie wymieniane są dwie karczmy. Natomiast w spisie z lat 1540-1543 w Kalinowie wymieniano sześć karczm. W 1507 r. w Kalinowie wymieniany jest komornik ziemski. W dokumentach z 1529 wymieniana jest parafia w Kalinowie. W 1561 r. książę Albrecht nadał dąbrowę w Kalinowie wraz z łąką Stanisławowi Sówce. W czasie najazdu tatarskiego w 1656 r. Kalinowo zostało splądrowane a wielu mieszkańców, wraz z proboszczem Baranowskim, zostało uprowadzonych jako jasyr. W czasie epidemii dżumy (1709-1711) w parafii Kalinowo zmarły 633 osoby.

W XVIII w. odbywały się we wsi jarmarki cztery razy w roku, na które przyjeżdżali także ludzie z Polski. A bydło przyganiano aż z Podola. Jako że Kalinowo było wsią przygraniczną to mieszkańcy trudnili się także przemytem (przemycano sól, bydło, machorkę, zapalniczki, itp.). W tym okresie we wsi było 38 domów. W 1835 w Kalinowie mieszkało około 300 osób, a w roku 1900 -– 590. W spisie z 1939 roku wykazano we wsi 661 mieszkańców.

Parafia w Kalinowie należała do jednych z najbardziej polskich na Mazurach. Nawet w oficjalnych statystykach do I wojny światowej wykazywano przewagę ludności polskiej. W 1834 r. na 3625 parafian było tylko 239 Niemców. W tym czasie w szkole uczyło się 538 dzieci polskich i 95 niemieckich. W 1901 r. pośród 5244 parafian tylko 1400 zapisano jako Niemców. W 1912 na 3600 parafian -– 660 Niemców.

* Michał Pogorzelski ur. 1737 w [[Lepaki Wielkie|Lepakach Wielkich]], proboszcz w Kalinowie w latach 1780-1798. Dzięki pomocy superintendenta w [[Straduny|Stradunach]] -– ''Pawła Krzysztofa Drygalksiego'' -– ukończył szkołę książęca w Ełku. Później uczył się w Królewcu w tzw. szkole staromiejskiej. W 1762 r. rozpoczął studia na wydziale teologicznym na uniwersytecie w Królewcu, które ukończył z odznaczeniem. Znał język litewski ale stosunkowo słabo posługiwał się językiem niemieckim, co utrudniało mu objęcie probostwa. Otrzymał pracę jako organista w [[Ragneta|Ragnecie]] a potem awansował na rektora (pierwszego nauczyciela) w [[Kuty (województwo warmińsko-mazurskie)|Kutach]] pod [[Węgorzewo|Węgorzewem]]. Dzięki listowi polecającemu otrzymał parafię w Kalinowie. Odnowił zrujnowaną plebanię, wikarówkę i mieszkanie nauczyciela, odrestaurował tutejszy kościół. Szkoły, pozostające od jego opieką, otzymały dobrą opinie od superintendenta ełckiego ''Tymoteusza Gizewiusza''. Był twórcą pieśni (słowa i muzyka), pisał wiersze.

* Inne miejscowości o nazwie '''Kalinowo''': [[Kalinowo]]

* Grzegorz Białuński, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy: (do 1568 roku -– starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). OBN im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn 2002, ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893

* Anna Wasilewska ''Z kart historii...Późniejsze dzieje Kalinowa…'' [http://www.kalinowo.pl/historia/info-1-121-z-kart-historiipozniejsze-dzieje-kalinowa-.html]