Bessarion: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Gerakibot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot poprawił fi:Johannes Bessarion
Ałiku (dyskusja | edycje)
uzup.
Linia 41:
'''Bessarion''' (ur. [[2 stycznia]] [[1403]], zm. [[18 listopada]] [[1472]]) – grecki duchowny, [[kardynał]]. Przypisywanie mu imienia chrzestnego Jan jest według części źródeł błędem<ref>por. Zofia Włodek, Bessarion, W: Encyklopedia Katolicka, t. 2, Lublin 1976</ref>.
 
== Życie ==
Pochodził z Trebizondu. Studiował w Konstantynopolu. W 1423 roku wstąpił do monasteru, przyjmując imię zakonne Bessarion. W 1431 roku przyjął swięcenia kapłańskie. Studiował w Konstantynopolu u Jerzego Gemista-Pletona. W [[1437]] roku został prawosławnym metropolitą Nicei. Był zwolennikiem unii z Kościołem rzymskokatolickim. UczestniczyłW latach 1438-1439 uczestniczył w Soborzepracach Florenckim,[[Sobór gdziew zaakceptowałFerrarze|soboru katolickąw naukęFerrarze]] oi ''[[FilioqueSobór florencki|soboru florenckiego]]. Jako przedstawiciel Kościoła Wschodniego podpisał dekret [[Unia florencka|unii florenckiej]]''. W grudniu [[1439]] papież [[Eugeniusz IV]] mianował go kardynałem-prezbiterem SS. XII Apostoli; od tego czasu przeszedł na służbę w kurii papieskiej. Po przybyciu do Włoch przeprowadził zewnętrzną i wewnętrzną reformę włoskich oo. bazylianów i otoczył ich opieką<ref name="Enc329"/>. Pełnił wiele funkcji kościelnych, m.in. był protektorem kilku zakonów, tytularnym arcybiskupem Teb (od [[1440]]), arcybiskupem Manfredonii i archimandrytą Sycylii (1447-49), [[łaciński patriarchat Jerozolimy|tytularnym patriarchą Jerozolimy]] (21 października [[1449]] - 13 marca [[1458]]), legatem w [[Bolonia|Bolonii]], Romanii i Marchii Ankońskiej (1450-55), administratorem apostolskim diecezji Mazzara (1449-58) i [[Pampeluna]] (1458-62), opatem komendatoryjnym [[Grottaferrata]] (od [[1462]]) i kilkakrotnie kamerlingiem św. Kolegium Kardynałów. W marcu [[1449]] awansował do rangi kardynała-biskupa, otrzymując kolejno diecezje podmiejskie Sabina (marzec-kwiecień [[1449]]), Tusculum (kwiecień [[1449]] - październik [[1468]]) i ponownie Sabina (od października [[1468]]), zachowując ''in commendam'' dotychczasowy tytuł prezbiterialny. Przyczynił się w znacznym stopniu do rozkwitu nauk humanistycznych i renesansu we Włoszech. Jego biblioteka liczyła kilkaset manuskryptów; osobiście przetłumaczył szereg prac greckich autorów na łacinę, m.in. [[Platon]]a. Wspierał ideę krucjaty przeciwko Turkom w celu odzyskania Konstantynopola, kilkakrotnie służył jako legat papieski dla zjednania władców europejskich dla tej idei. Bezskutecznie próbował przekonać cara Iwana III do unii z Kościołem katolickim. Po śmierci kardynała [[Izydor (metropolita kijowski)|Izydora]] w kwietniu [[1463]] Bessarion otrzymał tytuł [[Łaciński patriarcha Konstantynopola|łacińskiego patriarchy Konstantynopola]]. Na kolejnych konklawe w [[konklawe 1455|1455]], [[konklawe 1458|1458]], [[konklawe 1464|1464]] i [[konklawe 1471|1471]] był poważnym kandydatem do tronu papieskiego, nigdy jednak nie uzyskał tej godności<ref>najbliżej tego był w 1455 roku, gdy uzyskał 8 głosów na 15 i zabrakło mu już tylko 2 do zwycięstwa, jednak jego kandydatura została storpedowana przez kardynałów francuskich i hiszpańskich i w rezultacie papieżem został [[Kalikst III]]</ref>. Sprawował też funkcję [[Dziekan kolegium kardynalskiego|dziekana św. Kolegium Kardynałów]]. Zmarł w opactwie św. Jana Ewangelisty w [[Rawenna|Rawennie]] podczas powrotu z nieudanej legacji we Francji i Burgundii, mając 69 lat.
 
== Twórczość ==
Z okresu prac soborowych pochodzi szereg traktatów Bessariona na temat teoretycznych i praktyczncyh aspektów unii Kościołów: ''O jedności'' (''Dogmatikòs logòs e perí henòseos''), oparty na wywodach teologicznych, odpowiedź na 4 sylogizmy Maksyma Planudesa, obrona ''Epigrapháj'' [[Jan XI Bekkos|Jana Bekkosa]] przed atakami [[Grzegorz Palamas|Palamasa]] (''De processione Spiritus Sancti contra Palamam pro Becco'')<ref name="Jur292">{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=292 }}</ref><ref name="Enc329">{{Cytuj książkę |tytuł= Encyklopedia katolicka |tom=2 |strony=329 |rozdział=Bessarion |nazwisko r=Włodek|imię r=Zofia |autor link= }}</ref>. Mianowany łacińskim patriarchą Konstantynopola w 1463 roku ogłosił ''Encyclica ad Graecos'' (''Encyklikę do Greków''), w której wzywał swoich rodaków do zjednoczenia z Kościołem rzymskim<ref name="Enc329"/>.
 
Upamiętnił się przede wszystkim jako mecenas i uczony humanista. Wszechstronnie wykształcony, dążył do zespolenia tradycji klasycznych z chrześcijańskimi. W Rzymie skupił wokół siebie grono uczonych, w tzw. "Akademii Bessariona", ośrodku humanistów rzymskich. Przetłumaczył z języka greckiego na łacinę między innymi ''Metafizykę'' [[Arystoteles]]a i ''Memorabilia'' [[Ksenofont]]a. W sławnym dziele skierowanym przeciw Jerzemu z Trapezuntu ''In calumniatorem Platonis'' (wyd. L. Monter, 1927), , podjął się obrony [[Platon]]a, nie pojmował jednak platonizmu jako zupełnej alternatywy dla filozofii Arystotelesa, dążył raczej do rewizji późnych, krańcowych interpretacji jego myśli i do uzgodnienia obydwu filozofów. Pod wpływem Bessariona w [[Akademia Florencka|Akademii Florenckiej]] utrwaliło się przekonanie, że jedyną właściwą apologią chrześcijaństwa jest taka jego obrona, która by się opierała na uzgodnieniu Platona z Arystotelesem w duchu Plotyna.
 
Bessarion poświęcił sporo energii dla zabezpieczenia greckiej spuścizny piśmienniczej. Własną bibliotekę, zawierającą największy na owe czasy w Europie zbiór rękopisów greckich, przekazał w 1468 roku Wenecji. Stała się ona początkiem Biblioteca Nazionale Marciana.
 
Dzieła Bessariona zostały wydane u Migne'a, PG 161, 137-746<ref name="Enc329"/>.
 
 
{{Przypisy}}
Linia 60 ⟶ 71:
[[Kategoria:Zakonnicy prawosławni]]
[[Kategoria:Biskupi Patriarchatu Konstantynopolitańskiego]]
[[Kategoria:Bizantyńscy teologowie 1204-1453]]
[[Kategoria:Bizantyńscy filozofowie 1204-1453]]
 
[[bg:Висарион Никейски]]