Muzeum Zamkowe w Malborku: Różnice pomiędzy wersjami

|commons=Category:Castle Museum in Malbork

}}

 

 

== Historia zamku ==

 

Punktem zwrotnym w dziejach zamku było wystąpienie Maxa von Schenkendorfa, który postulował zaprzestanie naruszania zabytkowej substancji. Atmosfera [[romantyzm]]u sprzyjała rozwojowi działalności muzealno-konserwatorskiej w rezultacie czego, po upadku kampanii [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] powołano w 1816 roku Zarząd Odbudowy Zamku w Malborku (''Schloßbauverwaltung Marienburg''), mający na celu restaurację warowni, która trwała przez całą resztę XIX wieku i początek kolejnego stulecia. Opiekę konserwatorską nad zamkiem sprawowali m.in. [[Karl Friedrich Schinkel]], [[Alexander Ferdinand von Quast]] i [[Conrad Steinbrecht|Konrad Emmanuel Steinbrecht]]. Ten ostatni dokonał trwającej cztery dekady gruntownej restauracji i regotycyzacji, w ramach której przywrócono mu średniowieczny charakter. w 1872 powołano Komitet do Odbudowy Zamku Wysokiego. Po Steinbrechcie najważniejsze kompetencje przejął Bernhard Schmid.

W okresie międzywojennym odbudowany i [[neogotyk|zregotycyzowany]] zamek mieścił muzeum. Zgromadzono tam m.in. militaria z kolekcji Theodora von Blell, numizmatów dra Jaqueta, a także dzieła sztuki gotyckiej. W salach zamkowych eksponowano m.in. dawny ołtarz główny z 1499 z [[Katedra Mariacka w Hamburgu|katedry NMP]] w [[Hamburg]]u (zburzonego w XIX wieku), XIV-wieczny [[Poliptyk Grudziądzki]], ołtarz z [[Letnoje|Tenkit]] etc. Ponadto urządzono muzeum poświęcone kulturze regionalnej.

 

Nowym rozdziałem w historii zamku malborskiego było powołanie w tym miejscu placówki muzealnej, mającej na celu przywrócenie dawnej świetności zamku, który pod koniec II wojny światowej uległ poważnym zniszczeniom, a następnie był celem licznych szabrowników. Początkowo zamek malborski był pod opieką [[Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie|Muzeum Wojska Polskiego]], następnie [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego]]. Pod koniec lat 50. powołano Społeczny Komitet Odbudowy Zamku, który planował założenie wewnątrz odbudowanego zamku muzeum.

 

 

== Zbiory ==

Liczące około czterdziestu tysięcy zbiory zostały podzielone na 21 sekcji:

{|

'''Dział Archeologiczny''' gromadzi artefakty pochodzące z wykopalisk prowadzonych w obrębie zamku oraz obszarów dawnej [[Pomezania|Pomezanii]] i [[Pogezania|Pogezanii]] oraz [[Warmia|Warmii]]. Są to głównie wyroby codziennego użytku, uzbrojenie oraz biżuteria wczesnego średniowiecza, a także starszych epok po [[neolit]]. '''Kolekcja Detalu Architektonicznego''' ma historię sięgającą konserwacji zamku przez Conrada Steinbrechta, dzięki naukowym metodom renowacji zamku ocalały liczne fragmenty pochodzące z dawnego zamku. Podczas odbudowy zamku wydobyto kolejne elementy architektoniczne. Prezentowane są w dormitorium oraz utworzonym na zewnątrz lapidarium. Są to fragmenty filarów, kapitele, wsporniki, konsole, zworniki (m.in. z kościoła zamkowego NMP), a także figury wśród nich posągi apostołów z kościoła zamkowego, niektóre wraz z konsolami. Ponadto wyeksponowano detale pochodzące z późniejszych przebudów zamku. '''Kolekcja Rzeźby''' obejmuje głównie plastykę gotycką. Kamienne figury apostołów z kościoła zamkowego zestawione są z dziełami snycerstwa XV i XVI wiecznego, ale także starszymi wyrobami. Do najcenniejszych należy figura Chrystusa modlącego się w Ogrojcu, przykład stylu pięknego, z ok. 1390, relikwiarz hermowy z 1350 roku, tryptyk z Tenkit z 1504 roku, Grupa Świętej Anny, figura św. Jerzego zabijającego smoka. Ponadto fragmenty neogotyckiego ołtarza głównego z kościoła zamkowego. Kolekcja '''Płyty i Pomniki Nagrobne''' poświęcona jest plastyce sepulkralnej od średniowiecza po nowożytność. Dzieła zgromadzone są w lapidarium oraz ''in situ'' w kaplicy Św. Anny, która w okresie krzyżackim była miejscem pochówku wielkich mistrzów. Do dziś zachowały się płyty [[Dietrich von Altenburg|Dietricha von Altenburga]], [[Heinrich IV Dusemer von Arfberg|Heinricha Dusemera]] i [[Heinrich V von Plauen|Heinricha von Plauen]]. Ponadto nowożytne płyty nagrobne z XVI–XVIII w. z terenu Prus i Gdańska, oraz [[mennonici|mennonickie]] stele i epitafia z XVIII–XIX w. z terenu Żuław (m.in. z pobliskich Stogów). '''Kolekcję Militariów''' tworzą dzieła [[Płatnerstwo|płatnerstwa]]: uzbrojenia ochronnego, zaczepnego. Ponadto elementy [[Rząd koński|rzędów końskich]] i oporządzenia jeździeckiego. Ponadto zbiory elementów uposażenia strzeleckiego m.in. pociski, [[prochownica|prochownice]], [[ładownica|ładownice]], kule i formy do ich odlewania. Ze średniowiecznego uzbrojenia europejskiego, Muzeum Zamkowe prezentuje zespół XIV i XV wiecznych mieczy, hełmów etc. Ponadto XIX i XX wieczne rekonstrukcje uzbrojenia krzyżackiego, w tym repliki XV-wiecznych armat i chorągwi zdobytych przez Jagiełłę podczas wojny z Zakonem w latach 1409-11. '''Kolekcja Metali Zabytkowych''' gromadzi wyroby [[złotnictwo|złotnictwa]], [[Ludwisarz|ludwisarstwa]] (dzwony, lufy armatnie), [[konwisarstwo|konwisarstwa]] (m.in. [[wilkom]] z 1657, wyrób [[szprotawa|szprotawski]], XVIII-wieczny wazonik ołtarzowy Christopha Grabau), [[ślusarstwo|ślusarstwa]] (m.in. neogotyckie zamki, klucze). Do najcenniejszych dzieł złotnictwa należy późnoromańska ''[[puszka (liturgia)|pyxis]]'' z [[emalia|emaliowaną]] dekoracją roślinną, zespół XVI-XVIII wiecznych kielichów, XVII-wieczna monstrancja (wyrób królewiecki) i krzyż relikwiarzowy (wyrób gdański). W oparciu o sięgającą czasów krzyżackich tradycję handlu bursztynem, od założenia w muzeum '''Kolekcji Bursztynu''' gromadzono wyroby z tego minerału od antyku po współczesność. Oprócz dzieł sztuki i przedmiotów codziennego użytku Muzeum Zamkowe posiada kolekcję bursztynów o charakterze czysto przyrodniczym, która liczy ponad 700 okazów, pokazująca walory tego minerału, niektóre bursztyny zawierają inkluzje roślinne i zwierzęce. Liczny zbiór biżuterii tworzą pierścienie, bransolety, liczne kolie i naszyjniki z bursztynowych koralików (najstarsze sięgają czasów Starożytnego Rzymu). Ponadto przedmioty codziennego użytku m.in. naczynia, fajki, szachy. O ekskluzywności tego minerału poświadcza zbiór dzieł sztuki, głównie XVII wiecznej. Są to głównie wyroby gdańskie z warsztatów [[Michel Redlin|Michela Redlina]] i [[Christopher Maucher|Christophera Mauchera]]. Przykładami są figurka Hermesa, z około 1600, relikwiarze, przenośne ołtarze i szkatuły m.in. gdański ołtarzyk domowy z XVII wieku, szkatuły warsztatu Redlina z 1680, czy szkatuła z dekoracją rzeźbiarską wykonana przez Mauchera pod koniec XVII wieku.

 

 

'''Kolekcję Ceramiki''' tworzą wyroby z [[porcelana|porcelany]] (gł. wyroby z [[manufaktura|manufaktur]] w [[Korzec (miasto)|Korcu]] [[Nieborów|Nieborowie]] i [[Baranówka (Rzeszów)|Baranówce]]), [[fajans]]u (wyroby [[Ćmielów|ćmielowskie]], gdańskie i delfckie) oraz [[majolika|majoliki]] (m.in. włoskiej). W '''Kolekcja Kafli''' są zgromadzone wyroby [[zduństwo|zduństwa]]: pojedyncze fragmenty pieców i kafli dawne piece z XVIII-XIX wieku. Spośród tego typu dzieł wyróżniają się nowożytne kafle z wizerunkami [[Anna Jagiellonka|Anny Jagiellonki]] oraz [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskim]] i [[Semiramida|Semiramidy]]. Ponadto zespół XVII-wiecznych kafli holenderskich z [[Delft]]. W '''Kolekcji Szkła Artystycznego''' prezentowane są współczesne wyroby m.im. [[Zbigniew Horbowy|Zbigniewa Horbowego]], [[Ludwika Kiczury|Ludwik Kiczura]], [[Ingeborga Glądała-Kizińska|Ingeborgi Glądały-Kizińskiej]] etc. Lwią część '''Kolekcji Mebli''' stanowią kopie gotyckich mebli z okresu historyzmu wykonane na polecenie Conrada Steinbrechta. Ponadto rzeźbione i intarsjowane renesansowe i barokowe skrzynie, komody, sekretarze etc. Z czasów krzyżackich zachowały się jedynie policzki gotyckich stalli z XIV wieku. '''Kolekcja Tkanin''' prezentuje dwie grupy dzieł sztuki tkackiej, [[tapiseria|tapiserie]] oraz [[pas kontuszowy|pasy kontuszowe]] od czasów nowożytnych do najnowszych. Spośród tapiserii wyróżniają się [[Tapiseria|gobeliny]], z XVII wieku m.in. [[werdiura]] krajobrazowa wykonana w [[Audernade]], pochodząca z tej samego ośrodka tkackiego tapiseria „Jakub z rodziną w drodze do Kanaan”, ponadto [[Antwerpia|antwerpski]] gobelin z przedstawieniem Wesela Samsona. W zbiorach pasów kontuszowych przeważają XVIII-wieczne wyroby ze [[Słuck]]a. Ponadto liczne współczesne gobeliny i [[kilim]]y artystów i artystek gdańskich. '''Zabytki Techniki''' są najmłodszym działem (2003 r.) w Muzeum Zamkowym, gromadzącym zabytki techniki lub rekonstrukcje. Są to m.in. młyn kaszowy, pozostałości po wiatraku z 1831 r. oraz [[Żarna|kamienie żarnowe]], w tym najstarszy z X/XI wieku. '''Gabinet Numizmatyczny''' tworzą kolekcje monet (gł. z czasów [[Rzeczpospolita Szlachecka|Rzeczypospolitej Szlacheckiej]]), medali oraz kopii i przedmiotów związanych z pieniądzem ([[notgeld]]y, [[ważka dukatowa|ważki dukatowe]], [[sakiewka|sakiewki]], [[Portfel|portmonetki]] oraz [[skarbonka|skarbonki]] gł. z XIX i XX wieku).

 

[[Kategoria:Muzeum Zamkowe w Malborku| ]]

[[Kategoria:Muzea województwa pomorskiego]]