Czerwony terror w Hiszpanii: Różnice pomiędzy wersjami

'''Czerwony terror w Hiszpanii''' ([[język hiszpański|hiszp.]] ''Terror Rojo en España'') - to nazwa nadana przez historyków na określenie działań o charakterze zbrodniczym popełnionych przez lewicowe oddziały (zwolenników [[Druga Republika Hiszpańska|republiki]])<ref> Antony Beevor,The Battle For Spain; The Spanish Civil War 1936-1939, 2006, s. 81. </ref><ref>Stanley G. Payne, A History of Spain and Portugal Vol. 2, University of Wisconsin Press 1973 s. 650 [http://libro.uca.edu/payne2/payne26.htm]</ref> w [[Hiszpania|Hiszpanii]] w latach 1930-1939. W wyniku prześladowań religijnych [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]] śmierć poniosło kilkadziesiąt tysięcy ofiar [[wierni świeccy|wiernych świeckich]] i 6832 członków [[Duchowieństwo|kleru katolickiego]], a zniszczeniu uległo 2000 świątyń<ref> Julio De la Cueva, Religious Persecution, Anticlerical Tradition and Revolution: On Atrocities against the Clergy during the Spanish Civil War, Journal of Contemporary History Vol XXXIII - 3, 1998, s.355.</ref>, śmierć poniosło również około 2365 członków innych wyznań<ref>Callahan, La Iglesia catolica en Espana, s.282. </ref>. [[Plik:Paracuellos Lapidas en Fosa II Ruiz Casaux.JPG|thumb|280px|Groby ofiar masakry w Paracuello 1936 r.]][[Terror]] obejmował także prześladowania, [[zabójstwo|mordy]] i [[tortura|tortury]] stosowane wobec właścicieli ziemskich, przemysłowców i polityków<ref>Hubert Jedin, Konrad Repgen and John Dolan, History of the Church: The Church in the Twentieth Century Burn& Oates London, New York (1981) 1999 Vol X, s.617.</ref>. Najbardziej znanym przykładem czerwonego terroru jest [[Paracuellos de Jarama|Masakra w Paracuellos]] w listopadzie [[1936]] roku, pomordowano wówczas więźniów (głównie członków [[Falanga|falangi]] i [[karlizm|karlistów]] z madryckiego więzienia Antón i Modelo){{fakt|data=2012-07}}. Bezpośrednią odpowiedzialność za mord dokonany na więźniach ponosi Santiago Carrillo, szef Rady Porządku Publicznego w Juncie Madryckiej, i jego zastępca Segundo Serrano Poncel.

== Kontrowersje ==

Sprawą dyskusyjną jest przede wszystkim liczba ofiar ''Czerwonego terroru w Hiszpanii''. W czasach rządów generała [[Francisco Franco]] podawano liczbę ofiar 200 tys. Obecnie uważa się, że ta liczba wynosi pomiędzy 38 tys. a 110 tys. Antony Beevor szacuje liczbę ofiar na 38 000 zabitych<ref>The Battle for Spain. red.Antony Beevor ''The Economist'' 2006.</ref>, zaś Julio de la Cueva uważa, że liczba ofiar wynosi 72 344 zamordowanych i zmarłych w wyniku tortur<ref>Julio de la Cueva, Julio, "Religious Persecution", Journal of Contemporary History, 3, 198, s. 355-369. </ref>. Podobne kontrowersje dotyczą ustalenia kategorii ofiar terroru. Strona katolicka podkreśla prześladowania kleru<ref>„L'Osservatore Romano”. Numer 2 (220) 2000. Mario Agnes – redaktor naczelny. ISSN 1122-7249</ref>, również zwolennicy Republiki podkreślają, że terror był wymierzony głównie przeciw klerowi. Jednak historycy uważają, że ofiary spośród kleru stanowią nie więcej niż 15% zabitych, według Antony'ego Beevora (w liczbie 38 tys. zabitych jest 6832 członków kleru katolickiego)<ref>Antony Beevor,The Battle For Spain; The Spanish Civil War 1936-1939, 2006.</ref> a zdaniem Julio De la Cueva ten odsetek jest jeszcze mniejszy (6832 księży i 283 zakonnice na ogólna liczbę 72,344 zamordowanych i zmarłych w wyniku tortur)<ref>Julio De la Cueva, Religious Persecution, Anticlerical Tradition and Revolution: On Atrocities against the Clergy during the Spanish Civil War, Journal of Contemporary History Vol XXXIII - 3, 1998.</ref>. Faktycznie w niektórych regionach zamordowano znaczny odsetek duchowieństwa katolickiego np. w Barbastro zamordowano 123 z 140 księży<ref>Hubert Jedin, op. cit. s. 617</ref>. Jednak procentowo największe straty poniosły parafie ewangelickie<ref> [http://www.ferede.org/ Federación de Entidades Religiosas Evangélicas de España]</ref>. Problematyczne jest także ustalenie daty początku ''Terror Rojo en España''. Większość historyków uważa, że w latach 1930-34 można mówić tylko o jednostkowych przypadkach zabójstw na tle politycznym, a za początek czerwonego terroru należy uznać Rewolucję w Asturii w 1934 roku (połączoną ze zniszczeniem 58 kościołów i zamordowaniem zakonników ze zgromadzenia [[Bracia Szkolni|Braci Szkolnych]] w Turón)<ref>John F. Coverdale, Uncommon faith: the early years of Opus Dei, 1928-1943, 2002 p. 148.</ref>.