Stalag Luft II: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne techniczne oraz korekty faktograficzne
Linia 112:
Warunki panujące w obozie, podobnie jak w innych obozach jeńców radzieckich, prowadziły do stopniowej ich zagłady. Spali na gołych pryczach, bez okryć, w nie ogrzewanych pomieszczeniach i w olbrzymiej ciasnocie. Racje żywnościowe były głodowe. Poziom śmiertelności wymaga jeszcze szczegółowych badań. Ciała zmarłych jeńców grzebano początkowo w pobliżu obozu, potem na [[Cmentarz Doły w Łodzi|cmentarzu prawosławnym na Dołach (ul. Telefoniczna)]]<ref> Budziarek Marek, Bezimienne mogiły. Jeńcy sowieccy w Łodzi. [w:] "Dziennik Łódzki", 15-16 V 1993, nr 11, s. 11.</ref>.
 
Część jeńców pracowała w mieście. Wykonywali oni rozmaite ciężkie roboty ziemne, drogowe, rolne, na stacjach kolejowych i inne. Niewielkie grupy jeńców zatrudniano także w łódzkich fabrykach. W miejscach pracy pewnej pomocy udzielali im Polacy, dając żywność i papierosy. Prawdopodobnie część z nich pracowała przy budowie dużego bunkra (525 m<sup>2</sup>, o kubaturze 1 600 m<sup>3</sup>) przy ul. Pabianickiej (róg ul. S. DuboisEwangelickiej, zach. narożnik) dla pobliskiego lotniska Lublinek<ref>(dan), UdanyTajemnicze atak na bunkry. Sensacja przy Pabianickiejlochy; ''[w:]'' "Express Ilustrowany", z .......,03 nrVI ....,1996 sr. ...i .dalsze artykuły</ref>.
 
Jeńcy podejmowali próby ucieczki, ale kończyły się one niepowodzeniem i egzekucją uczestników. Udała się tylko jedna (9 października 1942), dwóm oficerom lotnictwa: Aleksandrowi Kuzniecowowi i Arkademu Worozcowowi. Uciekli podczas pracy w jednej z łódzkich fabryk. Uzyskali pomoc łódzkich komunistów z [[Polska Partia Robotnicza|PPR]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Jurij Lewin, Nikołaj Mylnikow | tytuł = Złoty krzyż | wydawca = | miejsce = Swierdłowsk | rok = 1961 | strony = | isbn =}}</ref>. Po kilku miesiącach, zagrożony aresztowaniem Kuzniecow wszedł w skład pierwszego łódzkiego oddziału [[Gwardia Ludowa|GL]], brał udział w potyczce pod [[Głowno|Głownem]] w dniu 8 maja 1943, która zakończyła się rozbiciem oddziału. On ocalał dzięki pomocy mieszkańców wsi [[Stary Waliszew]]<ref>Historia partyzanta Saszy opowiedziana przez p. Stanisława Masłowskiego, mieszkańca Starego Waliszewa [http://atlaswsi.pl/index.php?option=com_town&task=gallery&act=mp3&id=1396&Itemid=6]; porównaj informację o tym na stronie Starego Waliszewa w portalu "Atlas wsi polskiej" [http://atlaswsi.pl/index.php?option=com_town&task=view&id=1396&tab=2&Itemid=6]</ref>. Później, przy pomocy warszawskich komunistów, trafił do Warszawy i stąd do oddziałów partyzanckich na Lubelszczyźnie, gdzie doczekał wejścia Armii Czerwonej. A. Worozcow został aresztowany w Łodzi w końcu kwietnia 1943 roku. Po wielomiesięcznym śledztwie wysłano go do [[Auschwitz-Birkenau|obozu koncentracyjnego Auschwitz]], gdzie otrzymał numer 188052. W lipcu 1944 został wywieziony w 400-osobowym transporcie do [[Mauthausen-Gusen|KL Mauthausen–Gusen]] k. Linzu w Austrii i tam dotrwał wyzwolenia obozu 5 maja 1945.
Linia 120:
W końcu 1944 r., w budynkach pozostałych po Stalagu, została umieszczona na krótki okres czasu grupa [[Powstanie warszawskie|powstańców z Warszawy]], następnie wywieziona dalej<ref>Majorkiewicz Felicjan, ''Dane nam było przeżyć. Szkice historyczne, wspomnienia, materiały'', [[Instytut Wydawniczy PAX]], Warszawa 1972, ss. 332–333 (Autor mylnie pisze o czasowym pobycie tego transportu w [[Radogoszcz (więzienie)|więzieniu radogoskim]]. W rzeczywistości był to Stalag Luft 2. Z Łodzi transport ten został skierowany do [[Stalag IV B|Stalagu IV B–Zeithain (Mühlberg–Elbe k. Riesy)]] [por. Iwankiewicz Stanisław, ''Pozostała pamięć i ślad na ziemi. Polski Szpital Wojskowy w Ziethain'' [w:] „Gazeta Lekarska”, 2005, nr 1, ss. 36–37], porównaj poprawioną i rozszerzoną wersję tych wspomnień wydaną w 1983 pt. ''Lata chmurne, lata dumne'', Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, ISBN 8321104282)</ref>.
 
Obecnie po byłym Stalagu nie ma widocznego śladu, choć zachowało się kilka budynków, przede wszystkim budynek w którym stacjonował oddział wartowniczy. Nie ma tam również niestety jakiejkolwiek informacji wizualnej o tym miejscu<ref group="uwaga">Bliższych informacji terenowych należy szukać w Dz. Okupacji [[Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi]], oddział "Radogoszcz", tel. + 48 (42) 657 93 34 lub +48 (42) 655 36 66. W zbiorach tego muzeum znajduje się rekonstrukcja planu obozu wykonana w 1961 r. przez mieszkańca tej okolicy.</ref>.
W rosyjskiej internetowej bazie pn. "Memoriał" Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, zawierającej nazwiska żołnierzy rosyjskich m.in. poległych podczas II wojny światowej, odnaleziono informacje dotyczące około 150 więźniów tego Stalagu wraz ze skanami ich kart osobowych<ref>[http://www.obd-memorial.ru Министерство обороны Российской Федерации, Обобщенный компьютерный банк данных, содержащий информацию о защитниках Отечества, погибших и пропавших без вести в годы Великой Отечественной войны, а также в послевоенный период (ОБД "Мемориал")]</ref>.