Wikipedia

Space Transportation System: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
RibotBOT (dyskusja | edycje)
43 525 edycji
Linia 1:
{{disambigR|programu realizowanego przez NASA|[[Program Buran]] -– informacje o radzieckich wahadłowcach}}
[[Plik:Space Shuttle Columbia launching.jpg|thumb|300px|Start promu ''[[Columbia (wahadłowiec)|Columbia]]'' w 1981 roku podczas pierwszej misji amerykańskiego [[Wahadłowiec kosmiczny|promu kosmicznego]]. Zbiornik był pokryty białą powłoką FRL tylko dla dwóch pierwszych startów. Od STS-3 zbiornik nie był pokrywany powłoką, aby zmniejszyć jego masę.]]
 
Linia 19:
 
Ostatecznym punktem spornym była konstrukcja silników dodatkowych. Zastanawiano się nad użyciem dolnego członu rakiety Saturn V, nad konstrukcją jednego dużego silnika na paliwo stałe oraz nad zbudowaniem dwóch mniejszych. Ostatecznie wygrał model oparty na dwóch [[Rakieta dodatkowa na paliwo stałe systemu STS|rakietach na paliwo stałe]] (SRB, [[język angielski|ang.]] ''Solid Rocket Booster'') umieszczonych po obu stronach zewnętrznego zbiornika paliwa (ET). Rakiety takie są znacznie tańsze w konstrukcji, prostsze i przez to bardziej niezawodne od ich odpowiedników na paliwo płynne.
[[Plik:Shuttle profiles.jpg|center|thumb|center|580px|Kolejno od lewej do prawej: ''[[Columbia (wahadłowiec)|Columbia]]'', ''[[Challenger (wahadłowiec)|Challenger]]'', ''[[Discovery (wahadłowiec)|Discovery]]'', ''[[Atlantis (wahadłowiec)|Atlantis]]'' i ''[[Endeavour]]''. Nie zamieszczone na zdjęciu: ''[[Enterprise (wahadłowiec)|Enterprise]]'' oraz ''[[Pathfinder (makieta wahadłowca)|Pathfinder]]''.]]
 
=== Budowa ===
Linia 43:
* na terenie Kanady – [[Halifax]], [[Stephenville (Kanada)|Stephenville]], [[St John's]], [[Gander (miasto)|Gander]] oraz w bazie lotniczej [[Goose Bay]].
 
Plan stosowania schematu TAL zakłada podjęcie decyzji w czasie T+2:30 min (2 minuty 30 sekund po starcie promu) z koniecznością wyłączenia silników w czasie T+8:30 min. Dwa miejsca awaryjnego lądowania zostają wybrane i przygotowane jeszcze przed startem promu. Na liście potencjalnych lądowisk znajdują się: baza lotnicza w [[Istres]] we [[Francja|Francji]]; Międzynarodowy [[Port lotniczy Bandżul]] na terenie [[Gambia|Gambii]] oraz Baza Lotnicza w [[Saragossa|Saragossie]] i w [[Morón de la Frontera|Morón]] obie na terenie [[Hiszpania|Hiszpanii]].
 
Lądowiska, które mogą być wykorzystane w pozostałych schematach awaryjnych, to:
Linia 66:
 
=== Koszty ===
Całkowity koszt programu wahadłowców wyniósł do 2005 roku 145 mld dolarów. W budżecie na rok 2005 koszty zarezerwowane na loty promów kosmicznych wyniosły 5 mld dolarów, co stanowiło 30% całkowitej sumy jaką dysponowało NASA.
 
Jeden lot promu kosztuje około 1,3 mld dolarów (średnia dla całego programu; 750 mln dolarów, gdy uwzględnia się tylko ostatnie 5 lat). Dla porównania koszt projektu [[Mars Exploration Rover|MER]], wraz z budową, wystrzeleniem i 90-dniową misją pierwotną obu łazików, wyniósł 820 mln dolarów. Wystrzelenie ciężkiej rakiety [[Titan IV|Tytan IV]] w konfiguracji zdolnej do wyniesienia 21 680 kg wynosi do 350 mln dolarów.
Linia 78:
== Misje ==
Misje wahadłowców: wynoszenie satelitów na [[niska orbita okołoziemska|niskie orbity okołoziemskie]] (Low Earth Orbit – LEO), sprowadzanie na Ziemię zużytych elementów urządzeń orbitalnych, naprawa satelitów, eksperymenty naukowe i biomedyczne, obserwacje Ziemi, obserwacje astronomiczne, misje militarne, transport modułów służących do budowy stacji kosmicznej ISS, wymiana załóg i dostarczanie zapasów do stacji kosmicznych (Mir, ISS).
 
=== Misje na LEO ===
* Jednym z najbardziej spektakularnych osiągnięć programu promów kosmicznych były cztery misje naprawcze [[Kosmiczny Teleskop Hubble'a|Kosmicznego Teleskopu Hubble'a]].
Linia 86:
 
=== Wynoszenie ładunku na wyższe orbity oraz na trajektorie międzyplanetarne ===
Wynoszenie ładunków na wyższe od LEO orbity odbywa się przy pomocy dodatkowego członu rakietowego połączonego w zespół z ładunkiem, który znajduje się w ładowni pojazdu. Początkowo planowano używanie członu rakietowego na paliwo płynne, [[Centaur (rakietaczłon rakiety)|Centaur]], który został specjalnie zaprojektowany i zbudowany z myślą o używaniu go w promach kosmicznych. Po katastrofie Challengera zrezygnowano jednak z pomysłu, a Centaur nie został nigdy użyty w misji wahadłowców (obecnie stanowi dodatkowy człon rakiety [[Titan (rakieta transportowa)|Titan]] i [[Atlas (rakieta nośna)|Atlas]]). Wobec powyższego wszystkie ładunki wynoszone na wyższe orbity lub kierowane na trajektorie międzyplanetarne, korzystają z tzw. [[Payload Assist Module]] (PAM-D) lub z Inercyjnego Górnego Stopnia ([[Inertial Upper Stage]] (IUS)).
 
==== Ładunki wynoszone na wyższe orbity okołoziemskie ====
Linia 100:
== Przyszłość ==
[[Plik:Space Shuttle Program Commemorative Patch.png|thumb|Pamiątkowe logo programu STS]]
Lot wahadłowca [[Atlantis (wahadłowiec)|Atlantis]] [[STS-135]] do [[Międzynarodowa Stacja Kosmiczna|ISS]] był ostatnią misją całego programu lotów wahadłowców. Dostarczaniem aparatury naukowej do ISS zajmą się teraz pojazdy: rosyjski [[Progress (statek kosmiczny)|Progress]], europejski [[Automatyczny Statek Transportowy|ATV]], japoński [[H-II Transfer Vehicle|HTV]], jak również projektowane pojazdy programu [[SystemyCommercial KomercyjnegoOrbital TransportuTransportation OrbitalnegoServices|COTS]]. Elementy badań oraz załogę stacji wymienia rosyjski [[Sojuz (pojazd kosmiczny)|Sojuz]] (który może przewieźć maksymalnie 3 osoby). Przewidywaną alternatywą dla Sojuzów miał być projektowany przez NASA statek [[Orion (statek kosmiczny)|CEV Orion]]. Po przeprowadzeniu przez administrację prezydenta [[Barack Obama|Obamy]] rewizji polityki podboju kosmosu, projekt ten w pierwotnej formie został skasowany (pod nazwą ''[[Orion (statek kosmiczny)|Multi-Purpose Crew Vehicle]]'' rozwijany jest jednak jako statek zdolny do załogowych lotów poza orbitę okołoziemską)<ref name="timesonline1">{{cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20110604180253/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/us_and_americas/article7011322.ece | tytuł = Nasa reduced to 'pipe dreams' as Obama cancels Moon flights | nazwisko = Goddard | imię = Jacqui | data = 2010-02-02 | opublikowany = The Times | język = en | data dostępu = 2011-11-28}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/constellation/orion/|tytuł=Orion Crew Vehicle|opublikowany=NASA|język=en|data dostępu=2011-11-28}}</ref>.
{{clear}}
 
Linia 114:
{{Amerykańskie załogowe programy kosmiczne}}
 
[[Kategoria:Loty wahadłowców|*]]▼
{{DEFAULTSORT:*}}
[[Kategoria:System Transportu Kosmicznego| ]]▼
 
▲[[Kategoria:Loty wahadłowców]]
▲[[Kategoria:System Transportu Kosmicznego]]
 
{{Linklink FA|es}}
{{link FA|it}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Space_Transportation_System”