Kościół maronicki: Różnice pomiędzy wersjami

|tytuł zwierzchnika = Patriarchapatriarcha Antiochii

'''Kościół maronicki''' – jeden z [[Kościół (organizacja)|Kościołów]] Wschodu, powstały w [[VII wiek]]u na terenach obecnego [[Liban]]u i [[Syria|Syrii]] i tam pierwotnie działający. Wyodrębnił się wskutek przyjęcia [[herezja|herezji]] [[monoteletyzm]]u. Jako jedyny z [[Kościoły wschodnie|Kościołów Wschodu]] w całości pozostaje w unii z [[Stolica Apostolska|Rzymem]], nawiązanej w czasach [[wyprawy krzyżowe|wypraw krzyżowych]].

Należy zaznaczyć, że sami maronici zaprzeczają, jakoby ich Kościół kiedykolwiek był heretycki, i rzeczywiście, brak bezpośrednich tego dowodów. Z pewnością nigdy nie został oficjalnie potępiony jako taki. Według wersji maronickiej ustanowienie odrębnego [[patriarcha]]tu maronickiego było skutkiem długotrwałego braku w [[Antiochia Syryjska(Turcja)|Antiochii]] patriarchy, który to od czasu najazdu arabskiego rezydował w [[Konstantynopol]]u (od [[685]]), a potem w ogóle przestał być powoływany (od [[702]] do [[742]]). Jednakże wersji tej nie potwierdzają żadne źródła pochodzące spoza kręgu maronickiego, w szczególności spisy patriarchów antiocheńskich nie wymieniają [[Święty Jan Maron|świętego Jana Marona]], który miałby być pierwszym maronickim patriarchą.

Nazwa Kościoła pochodzi od imienia jego założyciela świętego Marona (arab. ''Maroun'') -– mnicha, pustelnika, kapłana i nauczyciela, cudotwórcy i uzdrowiciela, żyjącego w II połowie IV wieku w górach [[Taurus (góry w Turcji)|Taurus]] nad rzeką [[Orontes]] w Syrii, na terenie [[patriarcha Antiochii|patriarchatu Antiochii]]. Święty Maron pozostawił po sobie maronitów -– liczne grono uczniów i naśladowców, tworzących zwartą grupę, mieszkającą w [[monaster]]ze Beit-Maroun. Maronici uznali naukę [[sobór chalcedoński|soboru chalcedońskiego]], co postawiło ich w opozycji do antiocheńskich [[monofizytyzm|monofizytów]] ([[kościółSyryjski jakobickiKościół Ortodoksyjny|jakobitów]]). Wskutek prześladowań ze strony monofizytów maronici w V wieku poczęli stopniowo emigrować w góry Libanu, których mieszkańców nawrócili do swoich nauk.

W VII wieku w kościele Wschodu, już wówczas podzielonym na odłam monofizycki i [[melchici|melchicki]], doszło do następnej herezji -– [[monoteletyzm]]u. Maronici przyjęli tę herezję, wskutek czego zaczęli ich prześladować również [[melchici]]. Do tego dołączyła wojna związana z podbojem tych terenów przez [[Arabowie|Arabów]]. Po potępieniu monoteletyzmu przez [[sobór konstantynopolitański III]] w [[681]] doszło do całkowitej emigracji maronitów w góry Libanu, gdzie w [[687]] w dolinie Jbeil obrali własnego patriarchę -– świętego Jana Marona, biskupa [[Botrys]] w Libanie. Pod jego wodzą maronici pokonali bizantyjską karną ekspedycję pod w bitwie pod [[Amjun|Amioun]] ([[694]]). Po nieudanej próbie powrotu do Antiochii w [[938]], patriarchowie zamieszkali w dolinie Batroun. Maronici zamieszkiwali trudno dostępne górskie doliny, a najazd arabski spowodował ich całkowite odcięcie od reszty Kościoła, który był przekonany o ich wyginięciu.

Stan taki trwał do czasów wypraw krzyżowych. W [[1099]] krzyżowcy, ku swemu zdumieniu, napotkali w górach Libanu chrześcijan -– maronitów, którzy wkrótce stali się ich sprzymierzeńcami. Maronici wstępowali do zakonów rycerskich i wspierali krzyżowców militarnie, a w życiu "cywilnym"„cywilnym” doszli do dużej zażyłości z europejskimi mieszkańcami Ziemi Świętej. W [[1181]] patriarcha maronicki złożył przysięgę wierności papieżowi przed [[Łaciński patriarcha Antiochii|łacińskim patriarchą Antiochii]] [[Aimery z Limoges]]. W ten sposób Kościół maronicki porzucił herezję monoteletyzmu (o ile przyjąć, że ją wyznawał) i przystąpił do unii z Rzymem. Obyło się przy tym bez rozłamu, zarówno wśród hierarchii, jak i wśród wiernych. Kontakt z Rzymem nie został już później zerwany, hierarchie obu kościołów komunikowały się ze sobą. Patriarcha Jeremi z Amshiti uczestniczył nawet w [[Sobór laterański IV|Soborzesoborze Laterańskimlaterańskim IV]] w 1215. Od [[1246]] maronici utrzymywali kontakt z [[franciszkanieI Zakon franciszkański|franciszkanami]]. Okres krucjat okazał się renesansem maronitów.

Po klęsce wypraw krzyżowych maronici stali się celem najcięższych w swej historii prześladowań ze strony muzułmanów -– najpierw egipskich [[Mamelucy|Mamelukówmameluków]] ([[1291]]-[[1516]]), a następnie Turków osmańskich ([[1516]]-[[1919]]). W dodatku między [[1260]] i [[1303]] Liban został czterokrotnie najechany przez [[Mongołowie|Mongołów]]. Chroniąc się przed wojną maronici ponownie wycofali się w górskie doliny, gdzie żyli przemieszani z [[Szyizm|szyitami]] i [[druzowie|druzami]]. Maronici zachowali organizację patriarchalno-biskupią. Administrację cywilną sprawowali starsi poszczególnych wsi (arab. ''mukaddam'', l.mn. ''mukaddimin''). W [[1440]] patriarchowie przenieśli się w dolinę Kannoubine. Na synodzie w Kannoubine w [[1580]] Kościół maronicki przyjął naukę soboru trydenckiego. W [[1606]] pod wpływem Rzymu maronici przyjęli [[kalendarz gregoriański]].

W wyniku zabiegów jezuity [[Jan Eliano|Jana Eliano]] [[Grzegorz XIII|papież Grzegorz XIII]] w [[1584]] ustanowił w Rzymie [[Kolegium Maronickie]], w którym wykształciło się wielu znakomitych duchownych i świeckich maronitów, między innymi patriarcha [[Stefan Douaihy z Ehden]] (zm. [[1704]]), bibliotekarz watykański [[Józef Assemani]], profesor paryskiego Kolegium Królewskiego [[Gabriel z Syjonu]], uczony [[Mirhej ben Namroun]]. Kolegium Maronickie stało się oknem maronitów na świat. Przetrwało do czasów [[rewolucja francuska|rewolucji we Francji]] ([[1789]]), gdy zastąpiło je seminarium duchowne w Ain Waraqah.

Od początku XVII wieku w Libanie zaczęły powstawać domy zakonów Zachodu -– [[kapucyniZakon Braci Mniejszych Kapucynów|kapucynów]] ([[1626]]), [[karmelici|karmelitów]] ([[1635]]), [[jezuici|jezuitów]] ([[1656]]). W [[1694]] patriarcha Douaihy ustanowił pierwszy maronicki zakon -– świętego Antoniego. Na początku XVIII wieku wśród maronitów doszło do sporów na tle latynizacji ich obrządku. W celu ich rozstrzygnięcia w [[1736]] odbył się synod w Louaizeh, który jednak nie podjął decyzji w tej kwestii, a tylko potwierdził unię z Rzymem.

W [[1845]], a później w [[1860]] doszło do walk z druzami, w wyniku których kilka tysięcy maronitów zginęło, a wielu spośród nich wyemigrowało. Po tych zdarzeniach, na skutek dyplomatycznej i militarnej interwencji [[Francja|Francji]] [[Wysoka Porta|Porta Osmańska]] udzieliła maronitom autonomii. Druga fala emigracji nastąpiła po zakończeniu I wojny światowej, w czasie której wspólnota maronicka cierpiała głód wskutek blokady gór Libanu. W [[1919]] patriarcha [[Eliasz Hoayek]] reprezentował mieszkańców Libanu na konferencji pokojowej w Wersalu. Pod [[mandat]]em francuskim ([[1919]]-[[1943]]) maronici cieszyli się autonomią i swobodą kultu. W niepodległym Libanie tworzą drugą co do liczebności grupę wyznaniową. Do czasów wojny domowej mieli konstytucyjnie zagwarantowane współrządy z muzułmanami.

Obecnie w Libanie i Syrii mieszka około 2 milionów maronitów. Kościół ma 13 diecezji w Libanie ([[Antilias|Antelias]], [[Baalbek]], [[Botrys]], [[Bejrut]], [[Byblos|Dżubajl]], [[Dżubba]], [[Dżunija]], [[Sydon|Sajda]], [[Sarba]], [[Trypolis (Liban)|Trypolis]], [[Tyr (miasto)|Tyr]], [[Zahla]] i [[Zagharta|Zgharta]]), dwie w Syrii ([[Latakia|Latakija]] i [[Aleppo]]), dwie na [[Cypr (wyspa)|Cyprze]] ([[Nikozja]] i [[Damas]]), po jednej w [[Izrael]]u ([[Hajfa]]) i w [[Egipt|Egipcie]] ([[Kair]]). [[diaspora (naród)|Diaspora]] maronicka liczy około 4 milionów wiernych, mieszkających głównie w Ameryce Północnej i w południowej Europie. Diecezje maronickie istnieją w [[Stany Zjednoczone|USA]] ([[Brooklyn]] i [[Los Angeles]]), w [[Kanada|Kanadzie]], w [[Meksyk]]u, w [[Argentyna|Argentynie]], w [[Brazylia|Brazylii]] i w [[Australia|Australii]].

Kościół maronicki ma własny [[obrządek]], wywodzący się z rytu antiocheńskiego, ale z licznymi elementami rzymskimi. Obrzędy sprawowane są w liturgicznym języku [[język aramejski|aramejskim]]. Latynizacja liturgii nastąpiła głównie w XVII wieku pod wpływem Kolegium Maronickiego i zakonów. Od czasu [[Sobór Watykańskiwatykański II|Soborusoboru Watykańskiegowatykańskiego II]] usiłowania idą w odwrotną stronę -– przywraca się tradycyjną liturgię maronicką. Maronicki Instytut Liturgii w Kaslik poddał już rewizji maronicki [[Mszał Rzymski|mszał]] ([[1992]]) i [[lekcjonarz]] ([[1993]]). Maronici wprowadzili do kościoła rzymskiego takie wschodnie instytucje, jak [[różaniec]] i [[droga krzyżowa]].

Z Kościoła maronickiego wywodzi się czworo świętych -– Św. Maron, [[Charbel Makhlouf|Św. Charbel Makhlouf]], [[Rafka Chobok Ar-Rajes|Św. Rafka]], [[Nimatullah al-Hardini|Św. Nimatullach]].

* [[Maronicki patriarcha Antiochii|Listalista maronickich patriarchów Antiochii]]

* [[Maronicimaronici]]

* [http://www.bkerkelb.org/ Strona patriarchatu maronickiego]

* [http://www.stmaron.org/ Wiele materiałów, między innymi dokładna historia maronitów]

{{linkLink FA|ar}}