Wersja z 09:27, 26 paź 2012 edytuj EmausBot (dyskusja \| edycje) Boty 725 897 edycji m r2.7.2+) (Robot poprawił hr:Malvinski rat ← poprzednia edycja		Wersja z 00:48, 3 lis 2012 edytuj anuluj edycję NarodowyKonserwatysta (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 10 055 edycji m fakt następna edycja →
Linia 26: [[Plik:Falklandsmap san carlos landings.png\|thumb\|300px\|Mapa Falklandów. Zaznaczone miejsca lądowań pod San Carlos]] [[Plik:Battle of Goose Green.png\|thumb\|300px\|Mapa bitwy o Goose Green]] '''Wojna o Falklandy''' lub '''wojna o Malwiny''' ([[Język hiszpański\|hiszp.]] ''Guerra de las Malvinas/Guerra del Atlántico Sur'', [[Język angielski\|ang.]] ''Falklands War'' lub ''Falklands Conflict/Crisis'') – konflikt zbrojny pomiędzy [[Argentyna\|Argentyną]] i [[Wielka Brytania\|Wielką Brytanią]], do którego doszło w marcu 1982 roku. Wyspy na południowym [[Ocean Atlantycki\|Atlantyku]] należące do Wielkiej Brytanii zostały zaatakowane przez wojska argentyńskie. Konflikt trwał do czerwca 1982. W wyniku wojny [[Falklandy]] pozostały we władaniu Wielkiej Brytanii, co było zgodne z oczekiwaniami ich mieszkańców{{fakt}}, a rządząca Argentyną [[Junta (władza wojskowa)\|junta]] wojskowa upadła i wprowadzono tam demokrację. == Malwiny == W końcu [[XVI wiek]]u wyspy zostały odkryte niezależnie przez dwóch angielskich żeglarzy. [[Anglia]] ustanowiła swoje zwierzchnictwo nad nimi w [[1761]], jednak pierwszą kolonię ([[Port Louis (Falklandy)\|Port Louis]]) założyli na nich [[Francja\|Francuzi]] w [[1763]]. [[Hiszpania]] uznała ten fakt za godzący w jej interesy i wyparła Francuzów w [[1768]]. Pod naciskiem brytyjskim Hiszpania scedowała Malwiny w układzie z [[22 stycznia]] [[1771]] na rzecz Wielkiej Brytanii. W praktyce, wyspy pozostawały nieskolonizowane i swe pretensje do nich zgłosiła w [[1820]] r. nowo powstała Republika Argentyńska. W rok później Argentyńczycy stworzyli w Port Louis [[garnizon]] wojskowy i ciężki obóz karny, jednakże w wyniku buntu miasto i wyspy przeszły pod faktyczną władzę kryminalistów. W [[1831]] miasto zostało zburzone. W [[1833]] Wielka Brytania zdecydowała się w końcu skolonizować wyspy. Argentyna nie wycofała jednak swoich żądań w sprawie spornego terytorium. W [[XX wiek]]u w kolejnych rządach brytyjskich dominowała tendencja do pozbycia się niewygodnych z punktu widzenia politycznego i nieprzynoszących prawie żadnego dochodu Falklandów. Około 2000 mieszkańców ([[Kelpers]]) powoływało się jednak na Artykuł 73 Karty [[Organizacja Narodów Zjednoczonych\|Narodów Zjednoczonych]] i żądało pozostawienia ich w ramach Wspólnoty Brytyjskiej. Wbrew ich woli, w [[1965]] rozpoczęto negocjacje na temat przynależności wysp, jednak przez 17 lat ich trwania niewiele się zmieniło. Linia 37: == Przyczyny konfliktu == [[Plik:HMS Invincible (R05) Norfolk.jpg\|thumb\|left\|250px\|Lotniskowiec [[HMS Invincible (1980)\|HMS "Invincible"]] stanowił wraz lotniskowcem [[HMS Hermes (1959)\|HMS "Hermes"]] trzon brytyjskich sił ekspedycyjnych które miały odzyskać Falklandy]] Od roku [[1976]] w Argentynie panowała [[Junta (władza wojskowa)\|dyktatura wojskowa]] kierowana kolejno przez generałów [[Jorge Rafael Videla\|Jorge Videlę]], [[Roberto Viola\|Roberto Violę]], i [[Leopoldo Galtieri\|Leopoldo Galtierego]]. Morderstwa przeciwników politycznych, terror i masowe aresztowania przyczyniały się do skrajnie niskiego poparcia społecznego junty. Dodatkowo, w roku [[1982]] dały się odczuć pierwsze skutki kryzysu gospodarczego spowodowanego zachowawczą polityką gospodarczą i izolacją Argentyny na arenie międzynarodowej. Bezrobocie wzrastało w zastraszającym tempie, [[Produkt krajowy brutto\|PKB]] malał o 6% rocznie, a wskaźnik inflacji w 1982 roku wzrósł do 160%. Sytuacja polityczna kraju także była nie najlepsza. Argentyńska junta nie potrafiła w sposób normalny wyprowadzić kraju na prostą drogę, [[Związek zawodowy\|związki zawodowe]] łączyły swoje siły tworząc organizacje, które przeciwstawiały się rządom dyktatorskim. W praktyce znaczyło to, że argentyńska [[klasa średnia]] wydała wojnę rządowi, na którego czele stał Leopoldo Galtieri. Na początku [[1982]] roku powstał plan przeprowadzenia zwycięskiej operacji zbrojnej, która mogłaby podreperować w społeczeństwie argentyńskim nadszarpnięty prestiż rządu w [[Buenos Aires]] oraz przywrócić spokój wewnętrzny. Poglądy na temat Falklandów, nazywanych przez Argentyńczyków Malwinami, były zawsze przykładem narodowej jedności, a wzmocnienie tej jedności mogło odwrócić uwagę społeczeństwa od problemów wewnętrznych kraju. == Przebieg wojny o Falklandy (chronologia) == '''26 marca 1982''' Argentyńska junta podjęła decyzję o zbrojnym zajęciu wysp. Generał Galtieri wprowadził w życie plany militarnej inwazji na wyspy o kryptonimie ''Operación Rosario'' (Operacja Różaniec). Całą operacją, która zaplanowana była na [[25 maja]] (rocznica rewolucji) lub [[9 lipca]] (dzień niepodległości), miał dowodzić admirał [[Jorge Anaya]]. Jednakże z powodu zaostrzenia się sytuacji tak wewnętrznej, jak i międzynarodowej, inwazja została przyspieszona i rozpoczęła się [[2 kwietnia]] [[1982]] roku.

Wojna o Falklandy: Różnice pomiędzy wersjami