Połóg: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
szablon |
rozbudowa artykułu |
||
Linia 1:
'''Połóg''' ([[łacina|łac.]] ''puerperium'') – okres po [[Ciąża człowieka|ciąży]] i porodzie, w którym anatomiczne, morfologiczne i czynnościowe zmiany ciążowe stopniowo ustępują, a ustrój wraca do stanu sprzed ciąży. Z reguły trwający sześć tygodni, które można podzielić na następujące okresy:
* bezpośredni - pierwsze 24 godziny po porodzie
* wczesny połóg - pierwszy tydzień po porodzie
* późny połóg - trwający do 6 tygodni po porodzie
==Połogowe zmiany ogólnoustrojowe==
===Zmiany hormonalne===
Niedługo po porodzie obniża się stężenie hormonów ciążowych w organizmie kobiety. W ciągu kilku pierwszych dni połogu stężenie laktogenu łożyskowego (hPL) spada do wartości nieoznaczalnych, stężenie gonatropiny kosmówkowej (hCG) spada natomiast stopniowo w ciągu pierwszego tygodnia połogu. W tym samym okresie stężenie progesteronu, estronu i estradiolu wraca do wartości sprzed ciąży.
U kobiet karmiących powrót do przedciążowych wartości stężeń estrogenów jest opóźniony, natomiast stężenie prolaktyny (PRL) znacznie wzrasta, szczególnie podczas ssania. Wysoki poziom PRL może utrzymywać się ponad rok. <br\>
Teoretycznie kobieta zdolna jest do ponownego zajścia w ciążę już po kilku tygodniach od porodu. Jednak karmienie piersią może odwlec w czasie moment powrotu płodności. Zwykle pierwsza owulacja po porodzie występuje przed pierwszą miesiączką.
U kobiet, które nie karmią piersią [[Menstruacja|miesiączka]] pojawia się zwykle po 6-8 tygodniach od [[Poród|porodu]], a u [[Kobieta|kobiet]] karmiących czas jej powrotu jest trudny do przewidzenia i zależy od wielu czynników.
===Zmiany w układzie krążenia===
Podczas połogu znacznie zmniejsza się objętość krwi krążącej w wyniku wzmożonej diurezy oraz utraty krwi podczas porodu. Obniża się z 5-6 litrów przed porodem do około 4 litrów w ciągu 3 tygodni połogu. W pierwszych godzinach po porodzie wyrzut serca zwiększa się o 80%, a do normy wraca około pierwszego tygodnia połogu. <br/>Zmianie ulega również skład krwi:
* ogólna liczba krwinek czerwonych, która wzrasta podczas ciąży o około 30% obniża się o 14%
* wzrasta liczba krwinek białych
* stężenie żelaza we krwi obniża się, a w drugim tygodniu połogu wraca do normy
* liczba płytek krwi zmniejsza się po oddzieleniu łożyska i wraca do normy w kolejnych dniach
* stężenie fibrynogenu również spada po porodzie, aby wrócić w kolejnych dniach do normy
==Laktacja==
{{main|Laktacja}}
Jest to proces wydzielania mleka przez gruczoły mleczne kobiet. Laktacja pojawia się tuż po porodzie i trwa przez okres potrzebny do wykarmienia dziecka.
==Zmiany w narządach płciowych==
===Macica===
W czasie ciąży macica zwiększa swoje rozmiary 10-krotnie w porównaniu ze stanem poza ciążą. Powrót do normy następuje bardzo szybko. Swoją normalną wielkość osiąga w 6 tygodniu połogu, średnio każdego dnia połogu wymiar podłużny zmniejsza się o 1cm, a masa zmniejsza się z 1kg po porodzie do około 100g. Zwijaniu się macicy w pierwszych dniach połogu towarzyszą silne, często bolesne skurcze, szczególnie odczuwalne podczas karmienia gdy następuje wyrzut oksytocyny.<br\> Szyjka macicy stopniowo przybiera formę walcowatą i zamyka się w końcu pierwszego tygodnia połogu.
===Pochwa===
Pochwa wraca do stanu przedporodowego około trzeciego tygodnia połogu. Wejście do pochwy pozostaje zazwyczaj swobodniejsze niż przed ciążą.
==Powikłania połogowe==
===Zakażenie połogowe===
{{main|Zakażenie połogowe}}
Zakażenia połogowe dotyczą najczęściej dróg rodnych, układu moczowego lub gruczołów piersiowych. Jeśli podczas czterech kolejnych pomiarów, trwających co najmniej dwa dni stwierdza się temperaturę powyżej 38°C, należy to uznać za objaw zakażenia połogowego.
===Choroba zakrzepowa===
Okres ciąży i połogu są to okresy zwiększonego ryzyka rozwoju choroby zakrzepowej. Sprzyjają temu następujące czynniki:
* spowolnienie krążenia krwi w naczyniach
* zmniejszenie aktywności ruchowej
* zwiększona krzepliwość krwi
* urazy porodowe lub miejscowe stany zapalne
===Późne krwawienia poporodowe===
Późne krwawienie poporodowe jest to krwawienie z macicy, które występują po 24 godzinach od porodu. Najczęstszymi przyczynami krwawień to:
* zaburzenia inwolucji miejsca łożyskowego
* obecność resztek tkanki łożyskowej
* zapalenie błony śluzowej macicy
=== Psychozy poporodowe ===
{{main|Przygnębienie poporodowe}}
Rozwijają się one we wczesnym okresie w połogu lub czasami zaraz po porodzie. Czynnikami wywołującymi psychozę mogą być:
* niezrównoważenie psychiczne
* trudne sytuacje rodzinne
* zaburzenie hormonalne występujące w ciąży i podczas porodu
Objawami psychozy są: bezsenność,zaburzenia orientacji, rozdrażnienie. Czasami również apatia i oznaki depresji. Pojawiają się również halucynacje.
==Zobacz też==
* [[kardiomiopatia połogowa]]
* [[przygnębienie poporodowe]]
* [[depresja poporodowa]]
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę | nazwisko = Bręborowicz | imię = Grzegorz H.| tytuł = Położnictwo i Ginekologia| wydanie = I| wydawca = PZWL| miejsce = Warszawa | rok = 2010 | strony = 419-433 | rozdział = Endokrynologia ginekologiczna | tom = 2| tytuł tomu = Ginekologia| isbn = 978-83-200-4192-7 | język = pl}}
{{Ciąża człowieka i poród}}
| |||