Pirogen: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
kat. |
BartekChom (dyskusja | edycje) WP:SK, drobne techniczne, łącza |
||
Linia 4:
Wyróżniamy pirogeny egzogenne i endogenne. Najlepiej znanym pirogenem egzogennym jest '''[[endotoksyna]]''' [[bakterie|bakterii]] [[Bakterie Gram-ujemne|gram ujemnych]] ([[lipopolisacharyd]]). Wspólną cechą wszystkich pirogenów egzogennych jest to, że mają one na tyle dużą cząsteczkę, że nie mogą przenikać przez [[bariera krew-mózg|barierę krew-mózg]]. Pod ich wpływem dochodzi do uwolnienia pirogenów endogennych, endotoksyna wywołuje więc wzrost temperatury ciała działając pośrednio. Pirogeny wprowadzone do krwiobiegu powodują, poza gorączką, [[dreszcze]], bóle głowy, zaburzenia oddychania, [[leukopenia|leukopenię]] i [[leukocytoza|leukocytozę]]. W związku z tym leki do wstrzyknięć (podawane w objętości powyżej 15ml) muszą być wolne od pirogenów, czyli '''apirogenne'''.
Pirogeny egzogenne są ciepłotrwałe (termostabilne) w zwykłych warunkach wyjaławiania w [[autoklaw
== Pirogeny endogenne ==
Do pirogenów endogennych, które odgrywają największą rolę w procesie gorączkotwórczym należą [[interleukiny]]: Il-1β, IL-6 oraz TNF-α (czynnik martwicy nowotworu). Są to substancje uwalniane do krwi w sytuacji zagrożenia organizmu
== Badanie pirogenności ==
Leki pozajelitowe podlegają kontroli pirogenności. Badanie przeprowadza się jedną z dwóch metod:
=== Metoda biologiczna ===
Polega na wstrzyknięciu badanego roztworu do żyły brzeżnej ucha trzech, wyselekcjonowanych królików, w ilości 0,5-10 ml/kg masy ciała, w czasie 4
Wyniki ocenia się analogicznie, w razie konieczności powtarzając test dla następnych 3 królików. Przeprowadza się maksymalnie 4 serie badań, a ostatnia z nich daje wynik ostateczny.
Linia 21 ⟶ 23:
|-
| style="text-align:center" | 3
| style="text-align:center" | 1,15
| style="text-align:center" | 2,65
|-
| style="text-align:center" | 6
| style="text-align:center" | 2,80
| style="text-align:center" | 4,30
|-
| style="text-align:center" | 9
| style="text-align:center" | 4,45
| style="text-align:center" | 5,95
|-
| style="text-align:center" | 12
| style="text-align:center" | 6,60
| style="text-align:center" | 6,60
|}
=== Metoda z użyciem lizatu amebocytów skrzypłocza
Krew [[skrzypłocz]]y ma specyficzną właściwość reagowania na [[Endotoksyna|endotoksyny]] produkowane przez [[bakterie Gram-ujemne]]: w kontakcie z nimi natychmiast wytwarza widoczne gołym okiem jako osad "agregaty obronne", będące wynikiem krzepnięcia hemofiliny, otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczące. Dzięki temu w ciągu kliku sekund od nałożenia wypreparowanych [[amebocyt]]ów (elementu morfotycznego krwi skrzypłoczy) jest wiadomo, czy badana powierzchnia lub roztwór są pirogenne lub zainfekowane bakteriami oraz jak dużo jest tych bakterii.
Mechanizm krzepnięcia
Stosowane są różne wersje tego testu:
* '''Metoda żel-skrzep'''
* '''Metoda zmętnieniowa'''
* '''Metoda kolorymetryczna'''
* '''Metoda chromogenna'''
Przed wykonaniem oznaczenia należy sprawdzić czułość lizatu gwarantowaną przez producenta, czy używany sprzęt nie absorbuje endotoksyn oraz czynniki interferujące.
Do oznaczeń używa się następujących odczynników:
* wzorzec endotoksyny mianowany w jednostkach międzynarodowych
* lizat amebocytów
* woda LAL
* 0,1 mol/l r.HCl i 0,1 mol/l r. NaOH
Linia 72 ⟶ 74:
|}
Testy z użyciem lizatu amebocytów są sporządzane przemysłowo. Oznaczanie pirogenności jest wygodne i szybkie, dlatego jest stosowane w przemyśle farmaceutycznym do rutynowej kontroli jakości leków parenteralnych. Metoda ta jest poza tym 100 razy czulsza od biologicznej. Pozwala jednak wykryć w badanym roztworze wyłącznie pirogeny będące endotoksynami bakteryjnymi.
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Janicki | imię=Stanisław | nazwisko2= Fiebig | imię2=Adolf | nazwisko3= Sznitowska | imię3=Małgorzata | nazwisko4= Achmatowicz | imię4=Teresa | inni= | tytuł= Farmacja stosowana : podręcznik dla studentów farmacji | data=2003 | wydawca=Wydaw. Lekarskie PZWL | miejsce=Warszawa | isbn=83-200-2847-7 | strony=}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = praca zbiorowa| tytuł = Farmakopea Polska wyd. VIII | wydawca = Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne | miejsce = | data = | rok = 2008| isbn = 8388157531 | isbn13 = 9788388157530
▲{{cytuj książkę |nazwisko = praca zbiorowa| tytuł = Farmakopea Polska wyd. VIII | wydawca = Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne | miejsce = | data = | rok = 2008| isbn = 8388157531 | isbn13 = 9788388157530 }}
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
|