Trykonodonty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 15:
|commons = Category:Triconodonta
}}
'''Trykonodonty''' (†Triconodonta) – rząd wymarłych [[ssaki|ssaków]] [[Mezozoik|mezozoicznych]] charakteryzujących się zębami trzonowymi z guzkami ustawionymi w linii jeden za drugim (uzębienie trikonodontyczne{{r|Zarysteriologii}}). Żyły one od [[Jura wczesna|wczesnej jury]] do [[Kreda późna|późnej kredy]]; znane ze wszystkich kontynentów poza
Do trykonodontów pierwotnie zaliczano tylko taksony obecnie zaliczane do [[Rodzina (biologia)|rodzin]] [[Triconodontidae]] i [[Amphilestidae]]{{r|Simpson}}. Później do grupy zaczęły też być zaliczane inne taksony cechujące się uzębieniem typu trikonodontycznego, takie jak [[morganukodonty]] czy ''[[Sinoconodon]]''; Kermack, Mussett i Rigney (1973) wyróżnili w obrębie Triconodonta trzy podrzędy – '''Eutriconodonta''' (obejmujący taksony zaliczane do rodziny Triconodontidae i Amphilestidae), Morganucodonta i [[Dokodonty|Docodonta]]{{r|ZJLS1973}}{{r|Eutriconodontans}}. Analizy [[Filogeneza|filogenetyczne]] wykazują, że trykonodonty obejmujące te wszystkie grupy nie byłyby [[Takson monofiletyczny|monofiletyczne]], a Eutriconodonta są bliżej spokrewnione ze współczesnymi ssakami niż z ''Sinoconodon'', morganukodontami i dokodontami{{r|LuoetalAPP}}{{r|Akidolestes}}{{r|Yanoconodon}}{{r|Juchilestes}}; cecha łącząca trykonodonty w szerokim rozumieniu, czyli uzębienie trikonodontyczne, okazała się [[Plezjomorfia|plezjomorfią]]{{r|Eutriconodontans}}. [[Zofia Kielan-Jaworowska]], Richard L. Cifelli i [[Zhe-Xi Luo]] (2004) używają terminu "trykonodonty" tylko nieformalnie na określenie [[Grad ewolucyjny|gradu]] ssaków cechujących się uzębieniem trikonodontycznym, odróżnianego przez nich od [[klad]]u Eutriconodonta, definiowanego przez tych autorów jako obejmującego rodzinę Triconodontidae i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nią niż z morganukodontami, "[[Symetrodonty|symetrodontami]]" z rodzin [[Spalacotheriidae]] i [[Tinodontidae]] lub [[Wieloguzkowce|wieloguzkowcami]]{{r|Eutriconodontans}}. Eutriconodonta w tradycyjnym rozumieniu (obejmujące Triconodontidae i Amphilestidae) też mogą być grupą niemonofiletyczną, gdyż przynajmniej niektórzy przedstawiciele (prawdopodobnie również niemonofiletycznej) rodziny Amphilestidae mogą być bliżej spokrewnieni z [[Torbacze|torbaczami]] i [[Łożyskowce|łożyskowcami]] niż z Triconodontidae{{r|Juchilestes}}{{r|Argentoconodon}}{{r|Condorodon}}.
| |||