David Holmgren: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Joanna Kośmider (dyskusja | edycje)
m →‎Życiorys: drobne redakcyjne
przeredagowanie, przywrócenie usuniętego opisu wioski, itd.
Linia 44:
 
== Życiorys ==
Holmgren urodził się w stanie [[Australia Zachodnia]]. Interesował się związkami ludzi i systemów naturalnych. Studiował w College of Advanced Education w [[Hobart]] na [[Tasmania|Tasmanii]], gdzie w 1974&nbsp;r. poznał Billa Mollisona, ówczesnego wykładowcę [[Uniwersytet Tasmański|University of Tasmania]]. W oparciu o wyniki własnych obserwacji ogrodniczych oraz dyskusji z MillisonemMollisonem napisał pracę [[magister]]ską, którą obronił w roku 1976. Praca została opublikowana w formie książkowej w roku 1978 pod tytułem ''Permaculture One''. Książka cieszyła się wielkim zainteresowaniem – wydawała się odpowiedzią na potrzebę powstania ekologicznej kontrkultury, poszukującej solidnych podstaw, na których mogłaby się oprzeć. Była w następnych latach kilkukrotnie wznawiana (została wydana w pięciu językach)<ref>{{cytuj książkę| autor = Martin Mulligan i Stuart Hill | rok = 2001 | tytuł = Ecological Pioneers. A Social History of Australian Thought and Action | miejsce = Cambridge | wydawca = [[Cambridge University Press]] | stronastrony = 203}}</ref><ref group=uwaga>Obecnie nakład jest wyczerpany, a książka ma głównie wartość historyczną, bo idee zostały dopracowane w kolejnych publikacjach.</ref>.
 
W następnych latach<ref group=uwaga>W tymPodczas czasiegdy Bill Mollison jeździł po świecie promując permakulturę i prowadząc kursy.</ref>, Holmgren skupił się na testowaniu w praktyce i udoskonalaniu swoichefektów, które pomysłówmiało dotyczącychprzynieść ekologicznegostosowanie gospodarowaniapermakultury. Początkowo prowadził obserwacjedoświadczenia w posiadłości swojej matki w południowej części Nowej Południowej Walii; ich wyniki opisał w książce ''Permaculture in the Bush'', wydanej w roku 1985<ref>{{cytuj książkę| autor = David Holmgren | tytuł = Permaculture in the Bush | miejsce = Hepburn, Victoria | wydawca = Holmgren Design Services | rok = 1985}}</ref>. W kolejnych latach zajął się badaniami na własnej działce w Hepburn Springs (Melliodora) w stanie Victoria, co zaowocowało książką ''Melliodora, Hepburn Permaculture Gardens: Ten Years of Sustainable Living'' (1996), napisaną wspólnie z partnerką, Su Dennett<ref>{{cytuj książkę| autor = David Holmgren | rok = 1996 | tytuł = Melliodora (Hepburn Permaculture Gardens): Ten Years of Sustainable Living | miejsce = Hepburn, Victoria | wydawca = Holmgren Design Services}}</ref><ref>{{cytuj pismo|autor = Steve Payne | rok = 2003 | tytuł = The Good House Effect | czasopismo = The Organic Gardener | numer = Autumn | miejsce = Ultimo, NSW | wydawca = [[Australian Broadcasting Corporation|ABC]] Enterprises | strony = 30-3430–34}}</ref><ref>http://www.holmgren.com.au/html/OurPlace/ourplace.html Melliodora, Hepburn Permaculture Gardens, at Hepburn Springs, (http://www.holmgren.com.au)</ref>.
 
Od 1983 Holmgren prowadził firmę konsultingową ''Holmgren Design Services'', której projekty są udokumentowane w raporcie ''Trees on Treeless Plains: Revegetation Manual for the Volcanic Landscapes of Central Victoria'' (1994). W roku 1991 zaczął wprowadzićprowadzić wykłady na kursach projektowania permakulturowego , a od 1993&nbsp;r. prowadził kursy PDCsPDC w swoim domu w Hepburn.
 
==Praktyka==
DużymNajbardziej znanym projektem byłapermakulturowym Holmgrena jest [[eko-wioska]] ''Fryers Forest'', w pobliżu Castlemaine w stanie Victoria, mająca na celu stworzenie modelu zrównoważonego mieszkalnictwa i dostępnego finansowo, zrównoważonego zarządzania lasem<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Fryers Forest Village | czasopismo = Green Connections | numer = 2.2 | strony = 20-2120–21 | autor = David Holmgren | rok = 1996}}</ref>. Główne cechy wioski to: integracja leśnictwa na domowe potrzeby z wyrębem lasu ze względów przeciwpożarowych (pozyskiwanie drewna na opał), oraz połączenie systemu wodnej linii kluczowej [[Keyline Design]] z siecią dróg w wiosce i z domostwami. System gromadzenia wody w centralnej części był kluczowym elementem projektu regeneracji terenu wyniszczonego przez istniejące tam przez ponad 50 lat kopalnie złota.
 
Pomimo twierdzeń, że permakultura umożliwia zrównoważony rozwój, nie ma obecnie dostępnych danych potwierdzających zrównoważony rozwój wioski Fryers Forest. Ponieważ dostępność wody była jednym z głównych założeń projektu, poziom wody może być jednym z wyznaczników sukcesu. Z powodu niezwykle długiego okresu suszy (1994 do 2009) poziom wody w sztucznych zbiornikach za tamami bardzo się obniżył. Jednakże pobór wody deszczowej z dachów był bardzo wysoki i z początkiem roku 2011 sztuczne zbiorniki były znowu pełne{{fd}}.
Holmgren dużo czasu poświęcił badaniom możliwości użycia roślin „inwazyjnych” oraz [[gatunek introdukowany|introdukowanych]] w celu pozyskiwania pożywienia i włókna, ale też (kontrowersyjnie) dla celów [[rekonstrukcja ekologiczna|rekonstrukcji ekologicznej]] i „ekosyntezy”. Zainteresowanie rekombinowanymi ekosystemami czy „zachwaszczaniem” powstało częściowo w trakcie wizyty w [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]] w 1979 i spotkaniem z nowozelandzkim ekologiem Haikai Tane<ref>{{cytuj książkę | autor = Hakai Tane | rok = 1995 | tytuł = Ecography. Mapping and Modelling Landscape Ecosystems | miejsce = Canberra | wydawca = The Murray-Darling Basin Commission}}</ref>.
 
==Ekosynteza==
Holmgren dużo czasu poświęcił badaniom możliwości użycia roślin „inwazyjnych” oraz [[gatunek introdukowany|introdukowanych]] w celu pozyskiwania pożywienia i włókna, ale też (kontrowersyjnie) dla celów [[rekonstrukcja ekologiczna|rekonstrukcji ekologicznej]] i „ekosyntezy”. Zainteresowanie rekombinowanymi ekosystemami czy „zachwaszczaniem” powstało częściowo w trakcie wizyty w [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]] w 1979 i spotkaniem z nowozelandzkim ekologiem Haikai Tane<ref>{{cytuj książkę | autor = Hakai Tane | rok = 1995 | tytuł = Ecography. Mapping and Modelling Landscape Ecosystems | miejsce = Canberra | wydawca = The Murray-Darling Basin Commission}}</ref>. Niekonwencjonalność Holmgrena w kwestii gatunków inwazyjnych i introdukowanych doprowadziła do krytyki permakultury w debacie trwającej w australijskim ruchu pro-środowiskowym po dziś dzień. Jego niedawne wypowiedzi o roli wierzby ([[Wierzba biała]]X[[Wierzba krucha|krucha]]) w wiktoriańskim strumieniu dla wartościowego osadu i pozyskiwania fosforu bywają uważane za „heretyckie” w stosunku do oficjalnych wytycznych<ref>{{cytuj książkę|autor = Tim Low | rok = 1998 | tytuł = Feral Future | miejsce = Melbourne | wydawca = Viking Australia}}</ref><ref>{{cytuj pismo| autor = Russ Grayson | rok = 2003 | tytuł = Permaculture an agent of bio-invasion? | czasopismo = The Planet. The journal of Permaculture International Limited | numer=6 (Autumn) | strony = 10–11}}</ref>.
 
Zdaniem Holmgrena<ref>{{cytuj książkę | autor = David Holmgren | rok = 2002 | tytuł = Permaculture: Principles and Pathways Beyond Sustainability | miejsce = Hepburn, Victoria | wydawca = Holmgren Design Services | stronastrony = 265}}</ref>:
{{CytatD|''Nauka ekologii dostarczyła przytłaczających dowodów, że wszystko jest ze sobą połączone, więc zakrawa na ironię, że biologia ochrony środowiska jest zdominowana przez ortodoksję ślepą na ekosyntezę, naturalny sposób tkania gobelinu życia.}}
 
Od czasu publikacji artykułu w ''Permaculture International Journal'' w 1997 pracował nad kolejną książką, prowizorycznie zatytułowaną ''Weeds or Wild Nature?'' (Chwasty czy dzika natura?)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.holmgren.com.au/html/Writings/weeds.html | tytuł = Weeds or Wild Nature | opublikowany = David Holmgren | data = 28 marca 2006 | data dostępu = 2012-11-06 | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://permaculture.org.au/2008/12/10/weeds-or-wild-nature/| tytuł = Weeds or Wild Nature? | opublikowany = Permaculture International Journal (PIJ No. 61) | data = Dec-Feb 1997 | data dostępu = 2012-11-06 | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://forums.permaculture.org.au/showthread.php?11270-Weeds-or-Wild-Nature | tytuł = Weeds or Wild Nature? forum | opublikowany = [http://permaculturenorth.org.au/ Permaculture Sydney North] | data = 11 maja 2011 | data dostępu = 2012-11-06 | język = en}}</ref>.
Linia 60 ⟶ 67:
Książka zawierała przemyślenia dotyczące [[rolnictwo|rolnictwa]], [[architektura krajobrazu|architektury krajobrazu]] i ekologii. Związki pomiędzy tymi dziedzinami stały się podstawą nowego systemu projektowania nazwanego ''permakultura''. Pomimo, że tytuł wyraźnie nawiązuje do książki Russella Smitha ''Tree Crops: A Permanent Agriculture'' (wydanej po raz pierwszy w 1929), inspiracją dla Holmgrena były idee amerykańskiego ekologa [[Howard T. Odum|Howarda T. Oduma]] wyrażone w książce ''Environment, Power and Society'' z roku 1971<ref>{{cytuj książkę| autor = H.T. Odum | rok = 1971 | tytuł = Environment, Power and Society | miejsce = New York | wydawca = John Wiley}}</ref>. Książka ta była też podstawą stworzenia naukowej partii politycznej dla [[David M. Scienceman|Davida M. Sciencemana]].
 
Według Holmgrena<ref>{{cytuj książkę| autor = David Holmgren | rok = 2002 | tytuł = Permaculture: Principles and Pathways Beyond Sustainability | miejsce = Hepburn, Victoria | wydawca = Holmgren Design Services | stronastrony=xix}}</ref>:
{{CytatD|
''Słowo „permakultura” zostało ukute przeze mnie i Billa Mollisona w połowie lat 70. na określenie „zintegrowanego, ewoluującego systemu wieloletnich lub samodzielnych roślin i zwierząt użytecznych dla człowiekaczłowieka”. Współcześniejsza definicja permakultury, odzwierciedlająca rozszerzenie zakresu znaczeniowego poza wyrażony w ''Permaculture One'', to „Świadomie zaprojektowane tereny, naśladujące wzorce i powiązania jakie można znaleźć w naturze, uzyskując plony obfitujące w żywność, włókno i energię zaspokajającą lokalne potrzeby”. Ludzie, ich budynki i sposoby organizowania się są centralną osią permakultury. Dlatego wizja permakultury jako stałego (zrównoważonego) rolnictwa ewoluowała w wizję stałej (zrównoważonej) kultury.}}
 
== ''Permaculture: Principles and Pathways beyond Sustainability'' ==
Wydana w grudniu 2002 nowa książka o permakulturze, prezentuje dogłębną i bardziej konkretną systematykę jej zasad, wypracowanych przez Holmgrena w czasie ponad 25 lat praktyki. Książka ''Permaculture: Principles and Pathways beyond Sustainability''<ref>{{cytuj książkę|autor = David Holmgren | rok = 2002 | tytuł = Permaculture: Principles and Pathways Beyond Sustainability | miejsce = Hepburn, Victoria | wydawca = Holmgren Design Services | stronastrony = xix}}</ref>, jest dedykowana Howardowi T. Odumowi, który zmarł dwa miesiące przed jej ukazaniem się, i bardzo przypomina wizję Oduma w zakresie przekształcania energii<ref>{{cytuj książkę|autor = Odum, H.T. i E.C. Odum | rok = 2001 | tytuł = A Prosperous Way Down: Principles and Policies | miejsce = New York | wydawca = John Wiley and Sons}}</ref>.
 
Autor ''Principles and Pathways'' wprowadził dwanaście kluczowych zasad projektowania permakulturowego, wyjaśniając każdą w osobnym rozdziale. Wypełnia tym samym konceptualną pustkę, która istniała od początku powstania permakultury. Książka jest uznawana za kamień milowy wśród literatury dotyczącej tej tematyki, tym bardziej, że dzieło Billa Mollisona ''Permaculture: A Designer's Manual''<ref>{{cytuj książkę| autor = Bill Mollison | rok = 1988 | tytuł = Permaculture: A Designer's Manual | miejsce = Tyalgum, NSW | wydawca = Tagari Publishing}}</ref> zostało wydane 15 lat wcześniej (1988) i nigdy nie doczekało się wydania przejrzanego i poprawionego.
 
Zdaniem Holmgrena<ref>{{cytuj książkę | autor = David Holmgren | rok = 2002 | tytuł = Permaculture: Principles and Pathways Beyond Sustainability | miejsce = Hepburn, Victoria | wydawca = Holmgren Design Services | strona = 265}}</ref>:
{{CytatD|''Nauka ekologii dostarczyła przytłaczających dowodów, że wszystko jest ze sobą połączone, więc zakrawa na ironię, że biologia ochrony środowiska jest zdominowana przez ortodoksję ślepą na ekosyntezę, naturalny sposób tkania gobelinu życia.}}
 
== Wykaz publikacji ==
Linia 78 ⟶ 82:
* 1995 'The Permaculture Movement and Education', in ''Goldfields Permaculture and Landcarers'', 3, 14-16.
* 1996 a ''Melliodora (Hepburn Permaculture Gardens): Ten Years of Sustainable Living.'' Hepburn, Victoria: Holmgren Design Services.
* 1996 b 'Fryers Forest Village', inw ''Green Connections'', 2.2, 20-21.
* 1997 'Getting Started', inw ''Green Connections'', 10, 28-31.
* 2002 a ''Permaculture: Principles and Pathways Beyond Sustainability''. Hepburn, Victoria: Holmgren Design Services.
* 2002 b ''David Holmgren: Collected Writings 1978-2000.'' [CD] Hepburn, Victoria: Holmgren Design Services.
* 2005 ''Mellidora (Hepburn Permaculture Gardens): A Case Study in Cool Climate Permaculture 1985 - 2005'' [eBook] Hepburn, Victoria: Holmgren Design Services.
* 2006 a ''Trees on the Treeless Plains: Revegetation Manual for Volcanic Landscapes of Central Victoria.'' [eBook] Hepburn, Victoria: Holmgren Design Services.
* 2006 b ''David Holmgren: Collected Writings & Presentations 1978 - 2006'' [eBook] Hepburn, Victoria: Holmgren Design Services.
* 2009 ''Future Scenarios''. White River Junction, VT: Chelsea Green Publishing Company.
* 2011 ''2011 Permaculture Diary'' Marrickville NSW: PcDC Michele Margolis.
 
== Kontrowersje ==
; Wioska Fryers Forest:
Pomimo twierdzeń, że permakultura umożliwia zrównoważony rozwój, nie ma obecnie dostępnych danych potwierdzających zrównoważony rozwój wioski Fryers Forest. Ponieważ dostępność wody była jednym z głównych założeń projektu, poziom wody może być jednym z wyznaczników sukcesu. Z powodu niezwykle długiego okresu suszy (1994 do 2009) poziom wody w sztucznych zbiornikach za tamami bardzo się obniżył. Jednakże pobór wody deszczowej z dachów był bardzo wysoki i z początkiem roku 2011 sztuczne zbiorniki były znowu pełne{{fd}}.
 
; Problem gatunków inwazyjnych i introdukowanych:
Niekonwencjonalność Holmgrena w kwestii gatunków inwazyjnych i introdukowanych doprowadziła do krytyki permakultury w debacie trwającej w australijskim ruchu pro-środowiskowym po dziś dzień. Jego niedawne wypowiedzi o roli wierzby ([[Wierzba biała]]X[[Wierzba krucha|krucha]]) w wiktoriańskim strumieniu dla wartościowego osadu i pozyskiwania fosforu bywają uważane za „heretyckie” w stosunku do oficjalnych wytycznych<ref>{{cytuj książkę|autor = Tim Low | rok = 1998 | tytuł = Feral Future | miejsce = Melbourne | wydawca = Viking Australia}}</ref><ref>{{cytuj pismo| autor = Russ Grayson | rok = 2003 | tytuł = Permaculture an agent of bio-invasion? | czasopismo = The Planet. The journal of Permaculture International Limited | numer=6 (Autumn) | strony = 10-11}}</ref>.
 
{{Uwagi}}
Linia 124 ⟶ 121:
[[Kategoria:Ogrodnicy]]
[[Kategoria:Permakultura]]
[[Kategoria:Permakulturowcy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1955]]