Sacrosanctum concilium: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Vincent Nichols Liturgy of the Eucharist 2011-01-15.jpg|thumb|350px|right|Liturgia [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]] w [[Katedra Westminsterska|londyńskiej katedrze katolickiej]], sprawowana według [[Mszał Rzymski|mszału]], wydanego zgodnie ze wskazaniami Konstytucji ''Sacrosanctum concilium''.]]

'''Sacrosanctum concilium''' – konstytucja o [[liturgia|liturgii]] świętej. Jest jednym z najbardziej znaczących dokumentów uchwalonych przez [[Sobórsobór watykański II]]. Zaaprobowana przez 2147 biskupów (przeciw było 4). Ogłoszona przez [[papież]]a [[Paweł VI|Pawła VI]] 4 grudnia 1963. Zgodnie z tendencją większości katolickich dokumentów nazwa została wzięta od pierwszych dwóch wyrazów konstytucji w języku łacińskim.

A. J. Jungmann SJ komentując wstępne akapity konstytucji, zauważył, że program reformy liturgii był częścią całościowego programu soboru, który [[Jan XXIII]] zapowiadał wcześniej wielokrotnie m.in. w encyklice ''Ad Petri cathedram'' (1959). Zamierzenia [[Ruch liturgiczny|ruchu liturgicznego]] sięgały poza samo ulepszenie przebiegu i sposobu sprawowania liturgii, mszy św. itp. Chodziło o odnowę myśli i życia chrześcijańskiego poprzez sięgnięcie do źródeł, z których liturgia czerpała. Sobór chciał, aby te źródła, poprzez dostosowanie do potrzeb czasów współczesnych, mogły silniej oddziaływać, szczególnie gdy chodzi o działanie na rzecz [[Ekumenizm|jedności]] wyznawców Chrystusa, a także promieniowanie [[Kościół (teologia)|Kościoła]] na niewierzących. Od samego początku odnowa liturgii szła równolegle z odnową wizji Kościoła. Dotychczasowe ujęcie, wypracowane na potrzeby [[Kontrreformacja|kontrreformacyjne]] przez [[Robert Bellarmin|Roberta Bellarmina]], przedstawiające Kościół jako strukturę jurydyczną, zostało zastąpione wizją [[sakrament]]alną. Wspólnota Kościoła ukazana została jako pierwotny sakrament, będący obrazem Chrystusa, bosko-ludzkiego Oblubieńca. Jego dwoista natura w Kościele przybiera obraz ''te-andryczny'', ''bosko-ludzki'' – to co ludzkie i widzialne jest połączone z tym, co boskie i niewidzialne. Ta wizja Kościoła jako sakramentu zbawienia świata została rozwinięta później w konstytucji dogmatycznej o Kościele ''[[Lumen gentium]]''{{r|JUNG1}}.

Dla Ojców soborowych było rzeczą oczywistą, że reforma liturgii powinna objąć w pierwszej kolejności [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystię]], zwłaszcza jej celebracje niedzielne, do których uczestnictwa wezwani są wszyscy wierni.

Sobór przyjął podstawową linię, promowaną wcześniej przez [[Ruch liturgiczny]], która polegała na tym, by na pierwsze miejsce wśród modlitw Kościoła wysunąć z powrotem samo sprawowanie Eucharystii. Po [[Sobór trydencki|Soborzesoborze trydenckim]] ''celebrowanie'' Mszy w parafiach zostało usunięte w cień przez ''kult'' Eucharystii, tzn. [[Adoracja Najświętszego Sakramentu|adoracje]], procesje i błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem. Podkreślanie czci dla postaci eucharystycznych jako prawdziwego Ciała i Krwi Chrystusa było potrzebą czasu w okresie, gdy ta prawda wiary była negowana przez [[Reformacja|Reformację]]. Ojcowie [[Sobór watykański II|Soborusoboru watykańskiego II]] uznali, że w zmienionej rzeczywistości, także wobec nowych możliwości dialogu [[Ekumenizm|ekumenicznego]] z [[Protestantyzm|protestantami]], należy przywrócić pierwotną hierarchię ważności celebracji liturgicznych<ref name = JUNG1>Por. {{Cytuj książkę |tytuł = Constitution on the Sacred Liturgy |autor r = J. A. Jungmann | strony = 31-32}}</ref>.

* pełny, tzn. wraz z komunią

* czynny, by wierni stanowili integralną część zgromadzenia celebrującego liturgię, a nie odmawiali w jej trakcie np. różańca czy litanii. Ten postulat był wyrażony już wcześniej w konstytucji [[Pius XI|Piusa XI]], ''Divini cultus'' (1929), mówiącej o tym, że wierni nie powinni być obecni na Mszy w sposób bierny<ref>porPor. [[Acta Apostolicae Sedis|AAS]] 21 (1929), s. 40.</ref>. ''Sacrosanctum concilium'' zwraca uwagę, że wbrew niektórym opiniom odwołującym się do encykliki Piusa XII ''[[Mediator Dei]]'' 68-69 (1947)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xii/encykliki/mediator_dei_20111947.html | autor = Pius XII | tytuł = Encyklika ''Mediator Dei'' | data = 20 listopada 1947| data dostępu = 2012-07-29}}</ref>, wierni winni składać ofiarę "razem„razem z"z” kapłanem, a nie jedynie "przez„przez niego"niego”.

* świadomy.

Konstytucja mówi o tym szczególnie w numerze 48. Bez używania samego terminu, podano w nim [[Teologia|teologię]] ''kapłaństwa powszechnego wiernych''<ref>Por. {{Cytuj książkę |tytuł = Constitution on the Sacred Liturgy |autor r = J. A. Jungmann | strony = 34-35}}</ref>:

{{Cytat|Kościół zatem bardzo się troszczy o to, aby chrześcijanie podczas tego misterium wiary nie byli obecni jak obcy i milczący widzowie, lecz aby przez obrzędy i modlitwy tę tajemnicę dobrze zrozumieli, w świętej czynności uczestniczyli świadomie, pobożnie i czynnie, byli kształtowani przez słowo Boże, posilali się przy stole Ciała Pańskiego i składali Bogu dzięki, a ofiarując niepokalaną hostię nie tylko przez ręce kapłana, lecz także razem z nim, uczyli się samych siebie składać w ofierze i za pośrednictwem Chrystusa z każdym dniem doskonalili się w zjednoczeniu z Bogiem i wzajemnie z sobą, aby w końcu Bóg był wszystkim we wszystkich (KL 48)}}

Jedną z ważniejszych zmian w podejściu do liturgii było przyswojenie przez dokument soborowy terminu ''Misterium paschalne'' (Łac. ''Mysterium paschale''), pomagającego zrozumieć, jaki jest związek odkupienia z modlitwą liturgiczną Kościoła. Według Konstytucji, w [[Liturgia chrześcijańska|liturgii chrześcijańskiej]] proklamowana jest i jednocześnie urzeczywistniana w tych, którzy w niej uczestniczą, zbawcza ''tajemnica paschalna'' męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.

Ojcowie soborowi dali pieczęć kościelną owocowi studiów uczonych [[Ruch liturgiczny|Ruchu liturgicznego]]. Do promocji rozumienia [[Zbawienie|zbawienia]] jako ''misterium chrześcijańskiego'' w XX w. szczególnie przyczynił się opat benedyktyńskiego [[Opactwo Maria Laach|opactwa Maria Laach]], dom [[Odo Casel|Odo Casel OSB]] i jego szkoła. Pojęcie to weszło do dokumentu ''Sacrosanctum Concilium'' nie bez pewnej opozycji i niezrozumienia ze strony niektórych uczestników soboru. Podnosiły się głosy twierdzące, że jest ono niejasne i [[Chimera (mitologia)|chimeryczne]], jego ortodoksja jest wątpliwa, oraz że jest ono ignorowane przez ortodoksyjną [[teologia|teologię]]. Sobór jednak postanowił potwierdzić ważność i znaczenie tego terminu, uznając ''misterium paschalne'' za fundament swego nauczania o liturgii<ref>Bouyer L., ''The Liturgy Revived. A Doctrinal Commentary of the Conciliar Constitution on the Liturgy'', s. 11-12.</ref><ref>Füglister, Notker, ''Passover'', w: ''Sacramentum Mundi'', tom 4, s. 353.</ref><ref>Por. {{Cytuj książkę |tytuł = Constitution on the Sacred Liturgy |autor r = J. A. Jungmann | strony = 11-12}}</ref>. Na początku pierwszego rozdziału dokument mówi o ''misterium paschalnym'', które dokonało się w Chrystusie i sprawowane jest w liturgii [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]] i w innych sakramentach:

{{Cytat|Tego zaś dzieła odkupienia ludzi i doskonałego uwielbienia Boga, które zapowiadały wielkie sprawy Boże spełnione wśród ludu Starego Testamentu, dokonał Chrystus Pan głównie przez paschalne misterium swojej błogosławionej Męki Zmartwychwstania i chwalebnego Wniebowstąpienia. Przez to misterium "umierając„umierając, zniweczył naszą śmierć, i zmartwychwstając, przywrócił nam życie"życie”. Albowiem z boku umierającego na krzyżu Chrystusa zrodził się przedziwny sakrament całego Kościoła. (Sacrosanctum Concilium, 5)<ref>{{Cytuj stronę | tytuł= Sacrosanctum Concilium, 5 | url = http://archidiecezja.lodz.pl/new/pliki/sobor/kl1a.html| data dostępu = 2012-18-06}} </ref>}}

== Ocena owoców ==

Reformę liturgiczną Soborusoboru, zapoczątkowaną przez Konstytucję o Liturgii, bardzo pozytywnie ocenili biskupi uczestniczący w synodzie o [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]] w 2005 r.:

{{Cytat| Synod Biskupów miał możność ocenić jej przyjęcie w okresie posoborowym. Bardzo liczne były wyrazy uznania. Stwierdzono, że trudności, jak również niektóre zauważone nadużycia, nie mogą przesłonić dobrodziejstw oraz ważności liturgicznej odnowy, która zawiera bogactwa nie w pełni jeszcze wykorzystane. Głównie chodzi o to, by odczytywać zmiany, jakich pragnął Sobórsobór w obrębie tej jedności, o jakiej stanowi rozwój historyczny samego obrzędu, nie stosując nienaturalnego przerwania tej jedności<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/apost_exhortations/documents/hf_ben-xvi_exh_20070222_sacramentum-caritatis_pl.html| tytuł = Adhortacja posynodalna "Sacramentum„Sacramentum caritatis"caritatis” n. 3 |autor = Benedykt XVI | autor link = Benedykt XVI | data = 22 lutego 2007 roku| data dostępu = 2011-11-28}}</ref>.}}

* {{Cytuj książkę | autor = Praca zbiorowa pod red. Guillermo Baraúna [[FranciszkanieI Zakon franciszkański|OFM]] | tytuł = La sacra liturgia rinnovata dal Concilio : studi e commenti intorno alla Costituzione liturgica del Concilio Ecumenico Vaticano II | wydawca = Elledici| miejsce = Leumann (Turyn)| rok = 1964 | strony = 703 | język = it}}, książka została przetłumaczona także na hiszpański i francuski.

* {{Cytuj książkę | autor r = Füglister, Notker | rok = 1969 | rozdział = Passover | tytuł = Sacramentum Mundi | tom = 4 | miejsce = Nowy York - Londyn | wydawca = Herder and Herder - Burns & Oates | strony = 352-357 | isbn = 0 223 97630 X}}

* {{Cytuj książkę |rozdział = Constitution on the Sacred Liturgy |autor r = Jungmann J. A. | tytuł = Commentary on the Documents of Vatican II | tom = 1 | inni = H. Vorgrimler (red.)| wydawca = Burns&Oates – Hereder&Herder | rok = 1966 | miejsce = Londyn -– [[Fryburg Bryzgowijski|Fryburg]] | strony = 1-80}}

* {{Cytuj stronę | praca = Dokumenty Soboru Watykańskiego II | url = http://archidiecezja.lodz.pl/new/?ref=8&item=1,1 | tytuł = Konstytucja o liturgii świętej "SACROSANCTUM„SACROSANCTUM CONCILIUM"CONCILIUM” | data dostępu = 2011-11-28 |język = pl}}

* {{Cytuj stronę |autor = Jan Paweł II| autor link = Jan Paweł II| praca = Opoka.org | url = http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/sacrosanctum40_04122003.html | tytuł = List Apostolski w 40 rocznicę ogłoszenia Konstytucji o liturgii świętej "Sacrosanctum„Sacrosanctum Concilium"Concilium” ''Spiritus et Sposa'' | data dostępu = 2012-06-18 |język = pl}}

[[Kategoria:Sobór Watykańskiwatykański II]]