Wikipedia

Kościół św. Pantaleona w Kolonii: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 3:
|kod języka = de
|nazwa miejscowa = St. Pantaleon
|funkcja świątyni =
|nr rej. zabytku =
|data rejestracji =
|rejestr =
|grafika = Köln st pantaleon.jpg
|opis grafiki = Kościół św. Pantaleona w Kolonii – westwerk
Linia 13:
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|administratura typ =
|administratura nazwa =
|tytuł świątyni =
|data nadania =
|nadający tytuł =
|dedykacja świątyni = [[Święty Pantaleon|św. Pantaleona]], [[Kosma i Damian|św. Kosmy i Damiana]]
|dzień wspomnienia =
|relikwie =
|cudowne wizerunki =
|data powołania =
|data dekretu =
|dekret wydał =
|data rozpoczęcia budowy =
|data zakończenia budowy =
|data konsekracji = 24 października 980
|data zamknięcia =
|aktualne przeznaczenie =
|data zniszczenia =
|zniszczona przez =
|data odbudowy =
|data reaktywacji =
|poprzednie wyznanie =
|fundator =
|plan świątyni =
|opis planu =
|styl =
|architekt =
|materiał budowlany =
|liczba wiernych =
|powierzchnia =
|wysokość =
|długość =
|szerokość =
|liczba wież =
|wysokość wieży =
|liczba kopuł =
|średnica kopuły zew =
|wysokość kopuły zew =
|liczba ikonostasów =
|liczba ołtarzy =
|wezwania ołtarzy bocznych =
|liczba naw = 3
|szerokość nawy głównej =
|wysokość nawy głównej =
|szerokość nawy bocznej =
|wysokość nawy bocznej =
|szerokość transeptu =
|liczba głosów =
|liczba manuałów =
|typ dzwonnicy =
|nazwa dzwonu = Pantaleon, Michał, Bruno, Maria
|kod mapy =
|stopniN =50 |minutN =55 |sekundN =43
|stopniE =6 |minutE =56 |sekundE =53
|opis miejsca =
|pozycja napisu =
|commons = St. Pantaleon (Köln)
|www =
}}
 
 
'''Kościół św. Pantaleona w Kolonii''' – kościół w południowej części Starego Miasta, jedna z 12 wielkich [[architektura romańska|romańskich]] [[bazylika|bazylik]] [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]].
 
Linia 85 ⟶ 83:
Za czasów opata Wolberona ok. [[1160]] jednonawowa świątynia [[sztuka ottońska|ottońska]] otrzymała formę trzynawowej bazyliki [[architektura romańska|romańskiej]] ze sklepionymi nawami bocznymi, a w związku z rozwojem miasta, znalazła się na jego terytorium. Zabudowania klasztorne z [[krużganek|krużgankiem]] i budynek [[Kapitularz (architektura)|kapitularza]] (obecnie skarbca) z pocz. XIII w. wzniesiono od północy, od strony południowej założono cmentarz z kaplicą pw. Świętego Krzyża i Dwunastu Apostołów (niezachowana). W X-XIII w. słynne były pracownie rzemieślnicze opactwa, z których wychodziły [[emalia|emalie]], wyroby z [[Kość|kości]] i [[kość słoniowa|kości słoniowej]], [[iluminacja książki|rękopisy iluminowane]] oraz dzieła [[złotnictwo|złotnictwa]]. Ściany świątyni zostały pokryte malowidłami.
 
Po [[1618]] nastąpiła [[barokizacja]] wystroju wnętrza, zbudowano gotycyzujące sklepienie w nawie głównej i nową trójboczną apsydę, przekształcono okna (Christoph Wamser). Wykonano malowidła ścienne i sklepienne ze scenami z życia [[Maria z Nazaretu|Marii]], [[Święty Benedykt z Nursji|św. Benedykta]] i [[Święta Scholastyka|św. Scholastyki]]. Później pojawiły się dalsze elementy wystroju. Po runięciu [[1757]] bocznych wież, odbudowano je w mocno obniżonej formie, środkowa otrzymała barokowy hełm, a przedsionek zachodni całkowicie rozebrano.
 
Podczas trwającej od [[1794]] [[wojny napoleońskie|francuskiej]] okupacji miasta w [[1803]] nastąpiła [[Sekularyzacja|kasata]] klasztoru, a kościół zamieniono na [[stajnia|stajnię]]. [[Plik:Köln-St-Pantaleon-1832-Opt-Telegraphie.jpg|thumb|250px|Telegraf optyczny na wieży kościoła, ok. 1832]]
Linia 100 ⟶ 98:
Między prezbiterium a nawą znajduje się kamienne późnogotyckie [[lektorium]] z ok. [[1503]], o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej. W [[1696]] ustawiono na nim organy (zbudowane [[1652]] i dotąd zawieszone na ścianie płd.) i przesunięto do zachodniej części nawy. Dopiero podczas odbudowy kościoła przestawiono je na obecne miejsce (w rzeczywistości pierwotna lokalizacja była nieco inna, gdyż na rzecz przestrzeni przeznaczonej dla [[Zakon mniszy|mnichów]] odcinało również pierwsze przęsło nawy). W barokowym [[prospekt organowy|prospekcie organowym]] od [[1963]] znajduje się instrument firmy Johannes Klais z [[Bonn]] (34-głosowy, z 3 manuałami). Nowy ołtarz lektoryjny św. Krzyża z [[Portugalia|portugalskiego]] [[marmur]]u, nad którym zawieszono XIV-wieczny gotycki [[krucyfiks]] zaprojektował Elmar Hillebrand. W prezbiterium zachował się barokowy ołtarz główny z lat 1747-1749, gotyckie [[stalle]] zakonne z XIV w., a w oknach witraże z ok. [[1620]]. Z tego samego czasu co ołtarz pochodzi [[Ambona (architektura)|ambona]] w nawie głównej. W końcu XV w. Tilman van der Burch wyrzeźbił podwójny nagrobek hrabiów von Moers (transept płd.), natomiast malowany [[tryptyk]] jest dziełem warsztatu [[Bartholomäus Bruyn|Barthela Bruyna St.]] W kościele znajdują się ponadto 2 cenne [[relikwiarz]]e, św. [[Mauryn]]a z ok. 1170 i św. [[Albin]]a (ok. 1186) oraz kilka gotyckich rzeźb.
 
W [[1991]] w związku z 1000. rocznicą śmierci cesarzowej Teofano, jej prochy złożono w ustawionym w westwerku [[sarkofag]]u z białego marmuru z wyspy [[NaxosNaksos]], który wyrzeźbił Sepp Hürten w [[1965]]. Później sarkofag przeniesiono do południowego ramienia transeptu. Dziełem Seppa Hürtena z [[1961]] jest płyta na sarkofagu założyciela klasztoru – św. Brunona – oraz stosowna płyta inskrypcyjna w posadzce prezbiterium nad kryptą.
 
Ze współczesnych dzieł sztuki godne wzmianki jest malowidło "Niebieskie Jeruzalem" na sklepieniu empory zachodniej (Gerhard Kadow, [[1966]]) i stojący poniżej w nawie [[menora|siedmioramienny świecznik]] (Rolf Bendgens, [[1967]]). Drewniane drzwi w portalu zachodnim z wyobrażeniami patronów i fundatora kościoła rzeźbił Theo Heiermann. W latach 1992-1993 Dieter Hartmann wykonał malowidła na stropie nawy głównej ([[Drzewo Jessego]] i święci).
Linia 106 ⟶ 104:
W północnej apsydzie bocznej prof. Elmar Hillebrand i Clemens Hillebrand zaprojektowali kaplicę ku czci św. [[Josemaría Escrivá de Balaguer|Jose Maria Escriva de Balaguer]], założyciela [[Opus Dei]], którą [[10 sierpnia]] [[2006]] poświęcił metropolita koloński, kardynał [[Joachim Meisner]].
 
Dawne dzwony uległy zniszczeniu podczas wojny. 4 obecne odlał w latach 1956-1957 Hans Hüesker i noszą imiona świętych Pantaleona, [[Archanioł Michał|Michała]], [[Bruno (arcybiskup koloński)|Brunona]]na i [[Dziewictwo Marii z Nazaretu|NMP]], ważąc: 3, 2, 1,8 i 0,75 t.
 
W zbiorach [[Schnütgen-Museum]] znajduje się uszkodzony romański rzeźbiony [[tympanon]] portalu północnego z 3. ćwierci XII w.
 
== Bibliografia ==
 
* Hans J. Kracht, ''Geschichte der Benediktinerabtei St. Pantaleon in Köln 965-1250'', Siegburg, Schmitt, 1975, ISBN 3-87710-067-8
* Willehad Paul Eckert, ''Köln. Stadt am Rhein zwischen Tradition und Fortschritt'', Köln, DuMont, 1976, ISBN 3-7701-0912-0
Linia 124 ⟶ 121:
* Peter von Steinitz, ''Pantaleon der Arzt'', Köln, Freundeskreis St. Pantaleon, 2005, ISBN 3-9805197-3-2
* ''Colonia Romanica 2006. Neue Forschungen zur Geschichte, Baugeschichte und Ausstattung von St. Pantaleon in Köln. Beiträge des Kolloquiums 2006'', Köln, Greven, 2007, ISBN 978-3-7743-0364-5
 
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 136 ⟶ 132:
[[Kategoria:Benedyktyni]]
[[Kategoria:Romańskie kościoły Kolonii|Pantaleon]]
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Pantaleona|Kolonia]]
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana|Kolonia]]
 
[[de:St. Pantaleon (Köln)]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_św._Pantaleona_w_Kolonii”