Kozica tatrzańska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Zwierzę infobox}} + WP:SK
→‎Liczebność: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 36:
 
=== Liczebność ===
</ref>Dwa razy do roku jest organizowane przez [[Tatrzański Park Narodowy (wynikiPolska)|Tatrzański Park Narodowy]] i [[Tatrzański Park Narodowy (Słowacja)|TANAP]] liczenie kozic. Podczas najnowszego takiego liczenia, w 2008jesieni pokazują2012 roku, żezaobserwowano coroczne liczenia1096 kozic, przeprowadzanez czego 810 (w TPNtym i134 TANAPmłode) nieprzebywało po dokładnestronie isłowackiej, dostarczająa jedynie286 danych(w szacunkowychtym 43 młode) po stronie polskiej<ref name=sk2012>{{cytuj stronę|url=http://www.lesytanap.sk/support/clanok.php?id=743 |tytuł=Kamzíkov v Tatrách je už viac ako tisícka! |opublikowany=Štátne lesy TANAPu |język=sk |data dostępu=2012-12-04}}</ref>. Liczebność kozic w Tatrach na przestrzeni wieków ulegała dużym zmianom. Szczególnie uciążliwa była tu presja myśliwska, zapoczątkowana w drugiej połowie XVIII wieku oraz nadmierne wypasanie bydła i owiec w Tatrach. Nadmierne polowania prowadzone przez góralskich myśliwych zwanych ''koziarzami'' doprowadziły kozice na skraj wymarcia. Pierwszym aktem prawnym dotyczącym ochrony kozic była ''Ustawa względem zakazu łapania i sprzedawania zwierząt alpejskich właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz'' uchwalona w [[Sejm Krajowy (Galicja)|Sejmie Galicyjskim]] we [[Lwów|Lwowie]] 5 października 1868 roku, była to pierwsza w świecie parlamentarna ustawa o ochronie gatunkowej zwierząt. Dzięki tej ustawie powstała w Tatrach straż górska, mająca na celu zapobiegać kłusownictwu, pierwszymi strażnikami zostali "nawróceni" ''polowace''.
Dwa razy do roku jest organizowane przez [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)|Tatrzański Park Narodowy]] i [[Tatrzański Park Narodowy (Słowacja)|TANAP]] liczenie kozic. W letnim liczeniu w roku 2007 naliczono 548 sztuk, w tym 119 tegorocznych młodych, przyjęto, że po stronie polskiej przebywały 143 sztuki, w tym 38 tegorocznych młodych. W roku 2008 naliczono jesienią w sumie 770 sztuk, po polskiej stronie 170<ref>{{cytuj stronę| url = http://polskieradio.pl/nauka/strumiendanych/artykul80208.html| tytuł = Przybywa kozic| data dostępu = 21 grudnia 2008| autor =}}
</ref> (wyniki liczenia w 2008 pokazują, że coroczne liczenia kozic przeprowadzane w TPN i TANAP nie są dokładne i dostarczają jedynie danych szacunkowych). Liczebność kozic w Tatrach na przestrzeni wieków ulegała dużym zmianom. Szczególnie uciążliwa była tu presja myśliwska, zapoczątkowana w drugiej połowie XVIII wieku oraz nadmierne wypasanie bydła i owiec w Tatrach. Nadmierne polowania prowadzone przez góralskich myśliwych zwanych ''koziarzami'' doprowadziły kozice na skraj wymarcia. Pierwszym aktem prawnym dotyczącym ochrony kozic była ''Ustawa względem zakazu łapania i sprzedawania zwierząt alpejskich właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz'' uchwalona w [[Sejm Krajowy (Galicja)|Sejmie Galicyjskim]] we [[Lwów|Lwowie]] 5 października 1868 roku, była to pierwsza w świecie parlamentarna ustawa o ochronie gatunkowej zwierząt. Dzięki tej ustawie powstała w Tatrach straż górska, mająca na celu zapobiegać kłusownictwu, pierwszymi strażnikami zostali "nawróceni" ''polowace''.
 
Jednak ochrona kozic nie spowodowała całkowitego wyeliminowania kłusownictwa, górale nadal nielegalnie polowali na kozice w [[Tatry Bielskie|Tatrach Bielskich]] istniał zwierzyniec księcia [[Christian Hohenlohe|Hohenlohe]], gdzie książę masowo zabijał kozice i wprowadzał gatunki zwierząt zupełnie nieznane Tatrom jak: [[żubr]], [[koziorożec alpejski|koziorożec]], jelenie z Azji i inne.
 
Obydwie wojny światowe przyczyniły się do rozwoju kłusownictwa i spadku liczebności kozic, po II wojnie światowej po stronie polskiej Tatr przebywało ok. 26 osobników. Rygorystyczna ochrona kozic zapoczątkowana utworzeniem TPN i TANAP i zlikwidowanie w Tatrach uciążliwego dla przyrody nadmiernego pasterstwa spowodowało wzrost populacji kozic do pułapu nawet 1100 sztuk w pierwszej połowie lat 60., po czym liczebność populacji kozic ustabilizowała się na poziomie ok. 800 sztuk (po stronie polskiej przebywało ok. 25% kozic). Z początkiem lat 90. rozpoczął się nagły i gwałtowny spadek liczebności kozicy tatrzańskiej do krytycznego poziomu ok. 220 sztuk. W XXI wieku populacja zaczęła wzrastać, zwłaszcza od roku 2007. W letnim liczeniu w roku 2007 naliczono 548 sztuk, aw latemtym 2011119 rtegorocznych młodych; przyjęto, że po stronie polskiej przebywały 143 sztuki, w tym 38 tegorocznych młodych. W roku 2008 naliczono 967jesienią osobnikóww (osumie 126770 więcejsztuk, niżpo jesieniąpolskiej 2010stronie r.)170<ref>{{cytuj stronę| url = http://wiadomosci.onetpolskieradio.pl/regionalnenauka/krakowstrumiendanych/prawie-1000-kozic-zyje-w-tatrach,1,4794320,wiadomoscartykul80208.html| tytuł =Prawie 1000Przybywa kozic| żyje w Tatrach|opublikowany=Onet.pl|język=pl|data dostępu =2012-09-02}}</ref>. Liczebność21 kierdeligrudnia po2008| polskiej stronie Tatr waha się od 2–3 do 12–15 osobników, chociażautor w latach osiemdziesiątych zdarzały się kierdele składające się nawet z 52 osobników.=}}
</ref> (wyniki liczenia w 2008 pokazują, że coroczne liczenia kozic przeprowadzane w TPN i TANAP nie są dokładne i dostarczają jedynie danych szacunkowych). Latem 2011 r. naliczono już 967 osobników (o 126 więcej niż jesienią 2010 r.)<ref>{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.onet.pl/regionalne/krakow/prawie-1000-kozic-zyje-w-tatrach,1,4794320,wiadomosc.html|tytuł=Prawie 1000 kozic żyje w Tatrach|opublikowany=Onet.pl|język=pl|data dostępu=2012-09-02}}</ref>. Obecnie (2012) liczebność populacji wzrosła do rekordowego poziomu, zbliżonego do tego z lat 1961-1964<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tygodnikpodhalanski.pl/?mod=news&strona=1&id=17078 |tytuł=Rekordowa liczba kozic |opublikowany=Tygodnik Podhalański |język=pl |data dostępu=2012-12-04}}</ref>.
 
Kierdele po polskiej stronie Tatr liczą na ogół od 2–3 do 12–15 osobników, chociaż w latach osiemdziesiątych zdarzały się stada składające się nawet z 52 kozic. W trakcie ostatniego liczenia jesienią 2012 roku napotkano w [[Dolina Hlińska|Dolinie Hlińskiej]] w Tatrach słowackich kierdel złożony z ponad 70 osobników<ref name=sk2012/>.
 
=== Pokrewieństwo z innymi podgatunkami kozicy ===