Endoskopia: Różnice pomiędzy wersjami

Już w czasach [[starożytność|starożytnych]] ówcześni lekarze starali się zaglądać do dostępnych wzrokowi ludzkiemu obszarów ciała. Należą do nich [[jama ustna]] i [[gardło]], [[nos]], [[ucho]], [[Pochwa człowieka|pochwa]] i częściowo [[odbyt]] (w pismach [[Hipokrates]]a znajdują się opisy [[anoskopiaRektoskopia|anoskopii]] – oglądanie odbytu jak i operacji w tym rejonie wykonywanych pod kontrola anoskopów). Źródłem światła było [[światło]] słoneczne odbite od [[lustro|lustra]]. Współczesną pochodną owych technik jest lusterko czołowe [[laryngologOtorynolaryngologia|laryngologa]]a.

Pierwsze urządzenia celowo wykonane w celu endoskopii powstały w początkach XIX w. [[Filip Bozzini]] (1773-1809) we [[Frankfurt nad Menem|Frankfurcie]] wykorzystał światło lampy gazowej w celu oświetlenia badanych endoskopem narządów. Badano najczęściej pochwę, [[odbytnica|odbytnicę]] i dolną część gardła. Jako ciekawostkę można podać, że Bozzini został ukarany przez władze swojego uniwersytetu „za niezdrową ciekawość”. Rozwój optyki i mechaniki precyzyjnej pozwolił na konstruowanie coraz lepszych endoskopów. Pozwoliło to [[Adolf Kussmaul|Adolfowi Kussmaulowi]] (1822-1902) z [[Fryburg Bryzgowijski|Fryburga]] w Niemczech na wykonanie w roku 1886 pierwszej [[gastroskopiaPanendoskopia|gastroskopii]]. Pacjentem był zawodowy połykacz noży z cyrku. Wielkie zasługi dla rozwoju gastroskopii położył [[Jan Mikulicz-Radecki]] (1850-1905), który pracując wówczas w [[Wiedeń|Wiedniu]], konstruował wraz z inżynierami nowe typy endoskopów wykonując liczne badania górnego odcinka przewodu pokarmowego. W roku 1881 opisał on gastroskopię, w czasie której rozpoznał [[rak żołądka|raka żołądka]]. W konkluzji artykułu stwierdził, iż spodziewa się że dzięki gastroskopii będzie można tę chorobę rozpoznawać w mniej zaawansowanych stadiach. Istotnie w latach 60. XX wieku w Japonii powstało pojęcie „raka wczesnego” możliwego w praktyce do rozpoznania tylko endoskopowo. Urządzenie Mikulicza posiadało na końcu [[żarówka|żarówkę]] elektryczną. Pod koniec XIX wieku rozwój endoskopii został nieco wstrzymany przez wprowadzenie do medycyny odkrytych w 1895 przez [[Wilhelm RoentgenRöntgen|Wilhelma Roentgena]] [[promieniowanie rentgenowskie|promieni X]]. Endoskopia powodowała wiele [[Błądbłąd jatrogennymedyczny|jatrogennych]] uszkodzeń [[przełyk]]u i gardła, gdyż nie całe badanie (głównie wprowadzanie aparatu) odbywało się pod kontrolą wzroku badającego.

Badanie wykonuje się u chorego leżącego na [[plecy|plecach]] lub w pozycji siedzącej. Obowiązuje wykonanie znieczulenia miejscowego łuków podniebiennych, tylnej ściany gardła, krtani i dróg oddechowych poniżej krtani roztworem [[lignokainaLidokaina|lignokainy]]. Dodatkowo stosuje się także tak zwaną ''płytką sedację'' podając badanemu dożylnie [[fentanyl]] lub [[midazolam]].

W trakcie badania monitoruje się saturację ([[pulsoksymetria]]) i w przypadkach spadków saturacji dodatkowo podaje się [[tlen]]. W trakcie badania bronchoskopowego musi być zapewniony sprzęt do [[resuscytacjaResuscytacja krążeniowo-oddechowa|resuscytacji]].

Do obejrzenia jamy nosowo-gardłowej używa się także [[fiberoskop]]u. Badanie zaś, pozwalające na obejrzenie [[migdałMigdałek|migdałów]]ów, [[języczek|języczka]], jamy nosowej i gardłowej, nazywane jest fiberoskopią. Do jego wykonania nie jest potrzebne [[znieczulenie]], gdyż jest bezbolesne i proste. Sonda, kalibru minimalnie większego od wkładu do długopisu, wprowadzana jest przez [[nos]].

* [[Panendoskopia|gastroskopia]] – wziernikowanie [[żołądek|żołądka]],

* [[anoskopiaRektoskopia|anoskopię]] – wziernikowanie końca [[odbytnica|odbytnicy]],