Blokada Leningradu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Za A. Reid s.14
uzupełnienie
Linia 40:
12 września 1941 czołowe oddziały niemieckiego 31. pułku piechoty [[96 Dywizja Piechoty (III Rzesza)|96. Dywizji Piechoty]] [[XLI Korpus Pancerny (III Rzesza)|XLI Korpusu Pancernego]] dotarły do przedmieść Leningradu. 17 września Niemcy przypuścili generalny szturm na Leningrad, w którym brało udział 16 dywizji [[Wehrmacht]]u wspartych samolotami [[Luftwaffe]]. Po fiasku szturmu Niemcy postanowili blokować Leningrad przy równoczesnym prowadzeniu ostrzału artyleryjskiego i nalotów bombowych.
 
[[Oberkommando der Wehrmacht|Niemieckie Naczelne Dowództwo]] liczyło na to, że z braku dostaw żywności obrońcy miasta z głodu skapitulują. Rzeczywiście – już pod koniec września 1941 w oblężonym mieście wprowadzono kartki na jedzenie. Osoba pracująca na potrzeby frontu mogła w początku września liczyć na 600 gramów chleba dziennie, a niepracująca na 300 g. Jednak i te normy zostały wkrótce obniżone. Dzienne racje żywieniowe osiągnęły najniższy poziom po 20 listopada 1941, kiedy to spadły do 250g chleba dziennie dla pracowników fizycznych (stanowiących 34% ludności) oraz 125g dla pozostałych osób. Dla posiadaczy kartek niższej kategorii oficjalna wartość odżywcza dziennej racji wynosiła 460 kilokalorii, czyli mniej niż jedną czwartą ilości potrzebnej do zachowania wagi dorosłego człowieka (2000-2500 kilokalorii). Ponadto deklarowana wartość 460 kilokalorii była w istocie niższa (do chleba dodawano bowiem np. paszę z wytłoków bawełnianych lub poddaną hydrolizie celulozę ze strużyn sosnowych) i wynosiła w istocie około 300 kilokalorii.

Jedyne dostawy dla Leningradu mogły docierać przez jezioro [[Ładoga]]. Pierwszy konwój wyruszył już 12 września, ale ze względu na niesprzyjające warunki atmosferyczne oraz niemieckie bombardowania droga przez jezioro była wyjątkowo niebezpieczna. Istotniejsze były jednak czynniki związane z bardzo złym stanem technicznym taboru pływającego (barki i holowniki w większości wymagały napraw przed dopuszczeniem do żeglugi) oraz nieudolną organizacją, przez co nie było możliwe dowiezienie wystarczającej ilości zaopatrzenia. Od pierwszych dni listopada jezioro pokrył lód, dzięki któremu dostawy można było transportować również pojazdami kołowymi. "[[Droga Życia]]" – jak nazywano szlak dostaw do Leningradu, miała długość 300 km.
 
W październiku elektrowniom zaczęło brakować opału, wskutek czego ograniczono dostawy energii elektrycznej. Do unieruchomionych już wcześniej trolejbusów dołączyły tramwaje, które z uwagi na brak zasilania pozostawiono na trasach w różnych punktach miasta. Ich wyłączenie "uświadomiło mieszkańcom nieznaną współczesnemu człowiekowi realność miejskich odległości, wydłużając poszczególne ulice, a zwłaszcza niczym nie osłonięte wietrzne mosty na Newie. Miasta nie odśnieżano, więc wszystkie arterie, poza największymi, były nieprzejezdne, a normalnym widokiem stały się wąskie ścieżki wydeptywane przez ludzi w śniegu. Od 27 listopada zabroniono w blokach używania elektryczności między 10.00 a 17.00, co nie oznaczało,że dostawy prądu w pozostałych godzinach zawsze miały miejsce.<ref>{{cytuj książkę | autor = Anna Reid | tytuł = Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = | rok = 2012| isbn = 978-83-08-04729-3}} str. 253-254</ref>
 
Mimo nastających mrozów Niemcy nie zrezygnowali ze zdobycia miasta i na początku listopada przypuścili udany szturm na miejscowość [[Tichwin]], z której wyruszały transporty "Drogi życia". 5 grudnia rozpoczęła się radziecka kontrofensywa, której celem było zdobycie Tichwina, co z kolei pozwoliłoby zwiększyć dostawy do oblężonego Leningradu. Do 24 grudnia oddziałom [[Front Wołchowski|Frontu Wołchowskiego]] w składzie: [[4 Armia (ZSRR)|4.]], [[52 Armia (ZSRR)|52.]], [[59 Armia (ZSRR)|59. Armii]] oraz [[2 Armia Uderzeniowa|2. Armii Uderzeniowej]] udało się odbić Tichwin i wyprzeć Niemców za [[Wołchow (rzeka)|rzekę Wołchow]].
 
[[Plik:RIAN archive 286 Homecoming.jpg|thumb|250px|Radzieccy żołnierze należący do oddziałów [[Front Leningradzki|Frontu Leningradzkiego]] razem z zamaskowanym działem artyleryjskim w czasie walk na przedmieściach Leningradu, 1 listopada 1941 roku]]
Mimo tego sukcesu, styczeń i luty 1942 zapisały się jako najcięższe miesiące w oblężonym Lenigradzie. Codziennie w mieście umierało około 3-4 tys. ludzi. Wiele zwłok nie zostało pochowanych, ponieważ służby miejskie nie nadążały z kopaniem grobów. Pojawiały się przypadki [[kanibalizm]]u. W styczniu rozpoczęła się masowa ewakuacja mieszkańców. Do kwietnia udało się wywieźć ponad 500 tysięcy ludzi. Na wiosnę życie w Leningradzie zaczęło wracać powoli do normy. Dostawy były coraz większe, a w samym mieście wznowiły działalność niektóre teatry. 15 kwietnia wznowiono kursowanie tramwajów. Pomimo to, sytuacja pozostała ciężka, gdyż Niemcy nie porzucili pomysłu zdobycia Leningradu i w marcu przystąpili do realizacji operacji "Eisstoss", której celem było zniszczenie przez Luftwaffe radzieckiej [[Flota Bałtycka Marynarki Wojennej Rosji|Floty Bałtyckiej]]. Równocześnie wznowiono działania na lądzie. W wyniku walk w kwietniu i maju 1942 niemiecka [[18 Armia (III Rzesza)|18. Armia]] okrążyła i zniszczyła do 12 lipca 2. Armię Uderzeniową oraz część sił radzieckich 52. i 59. Armii na południe od Leningradu.
 
[[Plik:Continuation War 1942 and Soviet assaults English.jpg|thumb|250px|Sytuacja wokół Leningradu w 1942 roku. Kolor czerwony: Rosjanie, niebieski: Finowie, czarny: Niemcy]]