|
'''Melchici''' (także "melkici"„melkici”; od aram. ''malka'', hebr. ''melech'', arab. ملك ''malik'' -– "król"„król”) -– określenie grupy wiernych jednego z [[kościoły wschodnie|kościołów wschodnich]]. Jednoznaczne określenie którego nie jest możliwe, ponieważ zależy to od kontekstu. Nazwa "melchici"„melchici” miała bowiem w dziejach dwa całkowicie odmienne znaczenia.
Pierwotnie, do czasów [[wielka schizma wschodnia|wielkiej schizmy wschodniej]], mianem melchitów -– "ludzi„ludzi króla"króla” -– określano wiernych [[patriarcha]]tów [[patriarcha Aleksandrii|Aleksandrii]], [[patriarcha Antiochii|Antiochii]] i [[patriarcha Jerozolimy|Jerozolimy]], którzy przyjęli nauki [[sobórSobór chalcedoński|Soborusoboru Chalcedońskiegochalcedońskiego]] ([[451]]) -– w odróżnieniu od tych, którzy poparli [[herezja|herezję]] [[monofizytyzm]]u.
Po [[Wielka schizma wschodnia|wielkiej schizmie wschodniej]], czyli rozłamie kościoła powszechnego na zachodni -– [[kościół katolicki|katolicki]] i wschodni -– [[cerkiew prawosławna|prawosławny]], dotychczasowi melchici zaczęli sami się określać i być określani jako "„[[prawosławie|prawosławni]]"” (gr. ''orthodoxos'' -– dosłownie "prawowierni"„prawowierni”). Stworzyli oni na terenach trzech wyżej wymienionych patriarchatów [[cerkiew prawosławna|cerkiew prawosławną]]. W jej ramach co najmniej do połowy XVII wieku zachowali jednak język i liturgię syryjską, arabizując się dość późno. Wpływy syryjskie w liturgii i życiu kościelnym są nadal bardzo mocne.
Na początku XVIII wieku, po powrocie części z nich do unii z [[Rzym]]em i zapewne pod jego wpływem, mianem melchitów zaczęto określać także wiernych [[kościół melchicki|Kościoła melchicko-katolickiego]] -– unickiego [[katolicyzm|katolickiego]] [[kościół (organizacja)|Kościoła]] [[obrządek|obrządku]] bizantyjskiego, czyli, dosłownie rzecz ujmując, grekokatolików. Jednak nie wszystkich -– nazwą tą obejmuje się tylko katolików obrządku greckiego zamieszkałych (pierwotnie) na terenach trzech wyżej wymienionych patriarchatów, a więc w [[Azja|Azji]] i w [[Afryka|Afryce]]. Nie obejmuje się nią natomiast grekokatolików europejskich -– ani tych, którzy nigdy nie utracili łączności z Rzymem (tu zwłaszcza wspólnoty [[Italogrecy|italogreckie]] w Italii), ani nawróconych na katolicyzm wiernych poszczególnych [[cerkiew (organizacja)|cerkwi prawosławnych]].
W piśmiennictwie historyczno-kościelnym zdarza się określanie mianem melchitów wszystkich wiernych [[kościołyKościoły chalcedońskie|Kościołów chalcedońskich]] na Wschodzie, z podziałem ich na "melchitów„melchitów prawosławnych"prawosławnych” (arab. الروم الأرثوذكس -– ''rum orthodox'') i "melchitów„melchitów katolickich"katolickich” (arab. الروم الكاثوليك -– ''rum katholik''). Jest to jednak nazewnictwo sztuczne, ponieważ wierni cerkwi prawosławnej -– rzekomi "melchici„melchici prawosławni"prawosławni” -– nigdy się w ten sposób sami nie określają ani nie są tak nazywani. Zawsze występują po prostu jako "prawosławni"„prawosławni”. Miano "melchitów"„melchitów” jest współcześnie zarezerwowane tylko dla wiernych kościoła unickiego.
==== Bibliografia ====
* Krzysztof Kościelniak, ''Grecy i Arabowie. Historia kościoła melkickiego (katolickiego) na ziemiach zdobytych przez muzułmanów (634-1516)'', Wydawnictwo Unum, Kraków 2004, ISBN 83-89256-39-8 .
* Aziz S. Atiya, ''Historia kościołów wschodnich'', Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1978 .
* Edmund Przekop, ''Wschodnie patriarchaty starożytne'' (IV-X w.)'', Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1984, ISBN 83-211-0475-4 .
* Edmund Przekop, ''Rzym -– Konstantynopol. Na drogach podziału i pojednania'', Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, b.m.d.w.
=== Linki zewnętrzne ===
* [http://phoenicia.org/melkites.html Obszerna historia Kościoła melchickiego]
* [http://www.opuslibani.org.lb/melkitmenu.html Kościół melchicki w Opus Libani]
| 