Sekta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
-szablon |
m drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{Dopracować|wer|neutralność|opisać pojęcie sekty w innych religiach niż chrześcijaństwo
{{DisambigR|grupy religijnej|[[Sekta (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
'''Sekta''' (od [[Łacina|łac.]] ''secta'' – kierunek, droga, postępowanie, zasady, stronnictwo, nauka, od ''sequi'' – iść za kimś, postępować, towarzyszyć lub łac. ''seco'', ''secare'' – odcinać, odrąbywać, odcinać się od czegoś) – pierwotnie [[grupa społeczna]] powstała na skutek rozłamu ([[schizma|schizmy]]) wśród wyznawców jakiejś [[ideologia|ideologii]] lub grupa kultowa powołana po doświadczeniu religijnym jej założyciela<ref>{{cytuj książkę
Linia 20:
=== Pojęcie "nowe ruchy religijne" ===
{{main|Nowe ruchy religijne}}
Współczesna socjologia nie określiła jednoznacznych kryteriów klasyfikacji sekt. Obecnie, z powodu potocznego pejoratywnego znaczenia tego terminu (głównie na skutek działalności sekt destrukcyjnych i terrorystycznych), bardzo rzadko jest ono używane w znaczeniu [[etymologia|etymologicznym]]. W celu uwolnienia np. nowo powstających grup religijnych (pozostających poza tradycyjnymi i współcześnie dominującymi wyznaniami) od tego wartościującego negatywnie sformułowania, socjologia stworzyła m.in. pojęcie "nowe ruchy religijne". Od połowy lat 80. XX wieku, odkąd aktywność takich grup znacznie wzrosła, wokół ich nazewnictwa toczą się jednak intensywne dyskusje i spory. {{fakt|data=2012-12|Charakterystyczne są dwa skrajne stanowiska. Pierwszy, tradycyjny pogląd, wychodzi z założenia, iż na gruncie socjologii powinno się nadal stosować określenia "sekta" i "kult" w stosunku do powstających grup religijnych o stosunkowo krótkiej historii. Drugi pogląd, konsekwentnie upowszechnia w ich miejsce określenie "nowy ruch religijny" (np. profesor socjologii [[Eileen Barker]])}}. Nie wyczerpuje to jednak zagadnienia, np. w stosunku do mniejszościowych grup wyznaniowych czerpiących choćby z tradycji [[Religie etniczne|wierzeń etnicznych]] (wobec których termin "nowe ruchy wyznaniowe" jest nieadekwatny), które często również klasyfikowane są jako sekty.
== Sekty w badaniach psychologii ==
Linia 31:
Sekta według przeciwników stosowania tego terminu jest elementem [[pseudonauka|pseudonauki]], nie uznawanym przez niektórych [[religioznawstwo|religioznawców]]. Według nich każda grupa wyznaniowa i religijna może być nazwana sektą, z braku jedynego punktu odniesienia (względność). Termin używany między innymi przez [[chrześcijaństwo|chrześcijan]]<ref name="Nowa Encyklopedia Powszechna PWN">Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2004 ISBN 83-01-14179-4, tom 7, s. 483</ref> w odniesieniu do mniejszości wyznaniowych, m.in. które oddzieliły się od macierzystej organizacji wyznaniowej i które z uwagi na stosowane przez nie metody uważają za niebezpieczne. Sekta dawniej oznaczała grupę wyznawców, których poglądy religijne były przez tradycyjne Kościoły uznane za niezgodne z oficjalną, dominującą [[Doktryna religijna|doktryną]].
{{fakt|data=2012-12|Związki wyznaniowe, czy wspólnoty religijne, nie stosują określenia ''sekta''. Według [[Joachim Wach|Joachima Wacha]] każde wyznanie religijne w początkowym okresie rozwoju miało charakter sekty. W trakcie instytucjonalizowania się religii wszelkie formy sprzeciwu wobec działań podejmowanych przez Kościół mogą mieć formę ruchu w postaci sekt, bądź też przybierają formy [[zakon]]ów, jeżeli są akceptowane przez kościół
== Recepcja sekt w chrześcijaństwie ==
Linia 72:
Zdaniem protestanckich religiologów i socjologów, zwłaszcza anglosaskich, sektę znamionuje antypatriotyczna postawa, wrogi stosunek do państwa, zabrania składania przysięgi, udziału w wyborach, służby wojskowej, itp. [[Helmut Richard Niebuhr|Niebuhr]], protestancki teolog i religiolog, moralny autorytet Ameryki, w miejsce tradycyjnego podziału sekta - kościół, zaproponował trójpodział: sekta, [[Wyznanie|denominacja]], kościół. Podział ten bazuje na obserwacji amerykańskiej rzeczywistości religijnej. W 1929 roku Niebuhr zauważył, że kościoły ewangelikalne nie spełniają już dłużej kryteriów sekty, jakkolwiek w niektórych punktach nie spełniają jeszcze kryteriów kościoła. Denominację cechuje sformalizowany rytuał, aby pełnić funkcje religijne trzeba mieć przygotowanie zawodowe, tolerancja wobec innych wyznań i chęć współpracy z nimi, przestaje przypisywać sobie jedynozbawczość, popiera patriotyzm. Sekta natomiast zawsze zachowuje agresywny charakter<ref>{{Cytuj książkę | autor = Helmut Richard Niebuhr | tytuł = The Social Sources of Denominationalism | miejsce = New York | rok = 1963 | strony = 19-20}}</ref>. Zdaniem Bryana Ronalda Wilsona sekta staje się denominacją w chwili odrzucenia wrogiej postawy względem instytucji państwa. Zazwyczaj dzieje się to w drugiej generacji, jednak nie zawsze<ref>B. R. Wilson, ''Religious Sects'', London 1971; cyt. za: Romuald Łukaszyk, ''Denominacja'', EK, t. 4, kol. 1173. </ref>.
== Recepcja sekt w Polsce ==
| |||