Stara Kancelaria Rzeszy: Różnice pomiędzy wersjami

| nazwa = Stara Kancelaria Rzeszy

| zabytek =

| zdjęcie = Berlin Palais Radziwill.JPG

| opis zdjęcia = Pałac Radziwiłłowski ok. 1830

| państwo = DE-BENiemcy

| miejscowość = [[Berlin]]

| adres =

| typ budynku =

| styl architektoniczny =

| architekt =

| inwestor =

| wysokość całkowita =

| wysokość do dachu =

| kondygnacje =

| powierzchnia użytkowa =

| rozpoczęcie budowy =

| ukończenie budowy =

| przebudowy =

| zniszczono = [[1949]]

| odbudowano =

| pierwszy właściciel =

| kolejni właściciele =

| właściciel =

| plan budynku =

| kod mapy = DE-BE

| stopniN = 52 | minutN = 30 | sekundN = 44.15

| stopniE = 13 | minutE = 22 | sekundE = 56.72

| opis miejsca =

| pozycja =

| znak na mapie =

| commons = Category:Palais Radziwill (Berlin)

| www =

'''Stara Kancelaria Rzeszy''' – siedziba [[Kanclerze Niemiec|kanclerzy Niemiec]] w okresie od [[1875]] do [[1938]] roku w tzw. "Pałacu„Pałacu Radziwiłłowskim"Radziwiłłowskim” w [[Berlin]]ie, przy WilhelmstrasseWilhelmstraße 77 (aktualnie nr 93).

Pierwszy zarejestrowany obraz pałacu był wynikiem rozbudowy przeprowadzonej w latach 1738–1739 w stylu późnego [[Architektura baroku|baroku]].

Zbudowany na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem i symetrycznymi skrzydłami, (połączonymi w późniejszym okresie kutym płotem z dwoma symetrycznie ułożonymi bramami), pałac posiadał 3 kondygnacje:

* dolną [[Boniowanie|boniowaną]], wykończoną łukami,

* środkową z pasem wysokich okien chronionych od góry [[gzyms]]ami,

* górną, na poddaszu krytym [[Dach mansardowy|mansardowym dachem]] z [[lukarna]]mi.

Z tyłu pałac nie posiadał dziedzińca, a fasada tylna różniła się od przedniej tylko brakiem tympanonu.

[[Plik:1895 reichskanzlerpalais.jpg|thumb|300px|Pałac Kanclerski ok. 1895]]

* księcia [[Michał Hieronim Radziwiłł|Michała Hieronima Radziwiłła]] wojewody wileńskiego,

* jego syna [[Antoni Henryk Radziwiłł|Antoniego Henryka Radziwiłła]],

* jego wnuków [[Wilhelm Radziwiłł|Wilhelma Pawła]] i [[Bogusław Fryderyk Radziwiłł|Bogusława Fryderyka Radziwiłłów]].

Za czasów księcia [[Antoni Henryk Radziwiłł|Antoniego Henryka Radziwiłła]], (od jego nazwiska nazwany "Pałacem„Pałacem Radziwiłłowskim"Radziwiłłowskim”) do końca życia Antoniego, pałac pełnił funkcję ośrodka życia muzycznego, literackiego i teatralnego polskiej kultury. Później wskutek [[germanizacja|germanizacji]] synów podupadł w tej roli.

Pałac został sprzedany [[Cesarstwo Niemieckie|Rzeszy]] w 1875, a następnie z uwagi na swoje położenie przy "trakcie„trakcie królewskim Berlina"Berlina”, adaptowany został w okresie od 1875 do 1878 wg planów Georga Joachima Wilhelma Neumanna jako mieszkanie służbowe Kanclerza i jednocześnie Pałac Kanclerski.

* Hall Wejściowy,

* Salon Przyjęć nazywany zwyczajowo "damskim"„damskim” ([[język niemiecki|niem.]] ''Damen Salon''),

* Salon "Bismarcka"„Bismarcka” (niem. ''Bismarckzimmer'') – jedyne pomieszczenie z kominkiem na parterze, później używany jako palarnia,

* Sala Jadalna (wraz z zapleczem: kuchnia, przygotowalnia, itp.),

* Ogród Zimowy,

* Pomieszczenia administracyjne i techniczne.

* Sala Posiedzeń (niem. ''Sitzungssaal'') – największe pomieszczenie zajmujące całą powierzchnię kondygnacji pomiędzy ryzalitami: przednim i tylnym,

* Sala Posiedzeń Gabinetu (niem. ''Kabinett Sitzungssaal''),

* Sala Konferencyjna (niem. ''Konferenzraum''),

* Gabinet Kanclerza (niem. ''Arbeitszimmer des Reichskanzlers''),

* Biblioteka Kanclerza (niem. ''Bibliothek des Reichskanzlers''),

* Prywatne Apartamenty Kanclerza.

Za czasów [[Hermann Göring|GoeringaGöringa]], który był premierem i przewodniczącym Reichstagu[[Reichstag]]u, w 1934 [[Paul Ludwig Troost (architekt)|Paulowi Ludwigowi Troostowi]] (wzorcowemu architektowi Hitlera) powierzono remont Starej Kancelarii, w trakcie którego od strony ogrodów dobudowano na tyłach prawego -– południowego skrzydła pałacu, wielką, zachodząca na zaplecze Ministerstwa Spraw Zagranicznych przy WilhelmstrasseWilhelmstraße 76, salę recepcyjną (niem. ''Festsaal'') , którą to jedynie zdążył zaprojektować przed swoją śmiercią Troost. Przebudowę kontynuował asystent Troosta – Leonhard Gall, i to on zaprojektował latem 1935 roku pod salą tzw. "piwnicę„piwnicę przeciwlotniczą"przeciwlotniczą” (niem. ''Luftschutzkeller''), zawierającą ok. 20 pomieszczeń i chronioną żelbetem grubości rzędu 1,5 metra. Parametry opancerzenia wyznaczył osobiście [[Adolf Hitler|Hitler]]. Budowę [[Führerbunker|schronu zakończono]] zakończono w 1936, zamieniając ją ostatecznie w tzw. bunkier przedni (niem. [[Führerbunker|''Vorbunker'']]). Ciężko zniszczony w wyniku [[Bitwa o Berlin|Bitwy o Berlin]], Pałacpałac został ostatecznie rozebrany w 1949.

* ''Wspomnienia'', [[Albert Speer (ojciec)|Albert Speer]], wyd. MON, Warszawa 1990, ISBN 83-11-07719-3.

* ''Byłam Sekretarką Adolfa Hitlera'', Christa Schroeder, wyd. [[Bellona (wydawnictwo)|Bellona]] 2000, ISBN 83-11-08974-4.