Nowa Kancelaria Rzeszy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MatmaBot (dyskusja | edycje)
bezpośrednie podanie kodu mapy lokalizacyjnej, WP:SK
usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Budynek infobox
| nazwa = Nowa Kancelaria Rzeszy
| zabytek =
| zdjęcie = Bundesarchiv Bild 146-1988-092-32, Berlin, Neue Reichskanzlei.jpg
| opis zdjęcia = Fasada Nowej Kancelarii Rzeszy, zdjęcie z 1939
| państwo = DE-BENiemcy
| miejscowość = [[Berlin]]
| adres =
| typ budynku =
| styl architektoniczny =
| architekt =
| inwestor =
| wysokość całkowita =
| wysokość do dachu =
| kondygnacje =
| powierzchnia użytkowa =
| rozpoczęcie budowy =
| ukończenie budowy = [[1939]]
| przebudowy =
| zniszczono = [[1945]]
| odbudowano =
| pierwszy właściciel =
| kolejni właściciele =
| właściciel =
| plan budynku =
| kod mapy = DE-BE
| stopniN = 52 | minutN = 30 | sekundN = 40.5
| stopniE = 13 | minutE = 22 | sekundE = 48.5
| opis miejsca =
| pozycja =
| znak na mapie =
| commons = Category:Neue Reichskanzlei
| www =
}}
'''Nowa Kancelaria Rzeszy''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Die Neue Reichskanzlei'') – siedziba Kanclerza [[III Rzesza|III Rzeszy]], [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]], w okresie od 1939 do 1945, w [[Berlin]]ie.
 
== Okoliczności powstania ==
[[Plik:Karte-reichskanzlei.jpg|thumb|upright=1.3|Położenie i plan Nowej Kancelarii Rzeszy; opis:<br />1. Budynek środkowy z Galerią Marmurową<br />2. Wejście do Kancelarii Rzeszy<br /> 3. Wejście do Kancelarii Prezydenta<br />
1. Budynek środkowy z Galerią Marmurową<br />
2. Wejście do Kancelarii Rzeszy<br />
3. Wejście do Kancelarii Prezydenta<br />
4. Koszary<br />
5. Podwyższenie nad katakumbami<br />
6. Wyjście na ogrody przy gabinecie Hitlera<br />
7. Dojazd do Bunkru Wodza (''Führerbunker'')<br />
8. Dojazd do garaży podziemnych i Bunkru Wodza<br />
9. Wjazd do garaży podziemnych i Bunkru Wodza<br />
10. Dojazd do Bunkru Wodza<br />
Linia 52 ⟶ 49:
14. Sala audiencyjna z Ogrodem Zimowym<br />
15. Stara Kancelaria Rzeszy<br />
16. Jadalnia<br />
17. Ministerstwo Propagandy<br />
18. Przedłużenie Kancelarii Rzeszy<br />
Linia 63 ⟶ 60:
25. Voss Strasse<br />
26. Wilhelmstrasse]]
W 1935, wkrótce po objęciu władzy, mimo kolejnego remontu siedziby kanclerzy<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Taylor| imię = Robert R. | url = http://books.google.be/books?id=BHj3S9s3JesC&pg=PA136&dq=Neue+Reichskanzlei&lr=&as_drrb_is=q&as_minm_is=0&as_miny_is=&as_maxm_is=0&as_maxy_is=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en&cd=3#v=onepage&q=Neue%20Reichskanzlei&f=false| tytuł = The word in stone: the role of architecture in the National Socialist ideology| wydawca = University of California Press| miejsce = | rok = 1974| strony = 131| isbn = 0520021932 | język =en| data dostępu = 27 marca 2010}}</ref> – [[Stara Kancelaria Rzeszy|Pałacu Radziwiłłowskiego]] – Hitler uznał, że obiekt ten jest godzien być siedzibą co najwyżej "mydlarni"„mydlarni”, a nie oficjalnej rezydencji głowy wielkiej Rzeszy jaką zamyślał stworzyć<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Scobie | imię = Alexander | tytuł = Hitler'sHitler’s state architecture: the impact of classical antiquity| url = http://books.google.be/books?id=xx3h7nJssvcC&pg=PA104&dq=Neue+Reichskanzlei&lr=&as_drrb_is=q&as_minm_is=0&as_miny_is=&as_maxm_is=0&as_maxy_is=&as_brr=3&client=firefox-a&hl=en&cd=4#v=onepage&q=Neue%20Reichskanzlei&f=false| wydawca = Penn State Press| miejsce = | rok = 1990| strony = 97| język =en| data dostępu = 27 marca 2010| isbn= 0271006919}}</ref>. Na lokalizację nowego obiektu Hitler wybrał północną [[pierzeja|pierzeję]] Voßstraße od Wilhelm Platz do Königgrëtzerstraße, zajmowaną do tej pory przez placówki dyplomatyczne i kamienice, a przylegającą ogrodami do Starej Kancelarii Rzeszy, w której miał nadal swoje prywatne mieszkanie.
 
== Budowa ==
Linia 69 ⟶ 66:
 
== Opis kompleksu Nowej Kancelarii Rzeszy ==
W skład kompleksu Kancelarii wchodziły: dziedziniec honorowy i otaczający go gmach, w którym znajdowała się sala mozaikowa, wielki hall (ok. 145 metrów długości), sala posiedzeń rządu i gabinet Hitlera (ok. 400 m<sup>2</sup>² powierzchni). Wszystkie były przesadnie rozległe. Pod kompleksem wybudowano duży, dwukondygnacyjny bunkier szpitalny nazwany później ([[język niemiecki|niem.]] ''Voßbunker''), którego doskonale zamaskowane wyjścia i wyjazdy prowadziły bezpośrednio na Voßstrasse. Lewe skrzydło obiektu zamykały dwa bloki mieszkalne zamieszkane przez funkcjonariuszy [[Reichssicherheitsdienst|RSD]] i żołnierzy [[1 Dywizja Pancerna SS Leibstandarte SS Adolf Hitler|LSSAH]], a potem [[Führer-Begleit-Bataillon|FBB]], a także ordynansów, adiutantów i sekretarki Hitlera. Pod blokami umieszczono garaże. Na zapleczu całości znajdował się ogród Kancelarii graniczący z ogrodem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeszy.
 
== Wykorzystanie ==
Chociaż wybudowany przez Speera kompleks spełniał postawione mu warunki, to jednak jego wykorzystanie było incydentalne. W monumentalnej sali posiedzeń rządu nie odbyło się żadne posiedzenie. Wybudowana z czerwonego marmuru sala mozaikowa była jedynie miejscem oficjalnej ceremonii pogrzebowej dra [[Fritz Todt|Fritza Todta]]. Przez większą część czasu, kancelaria świeciła pustkami. Stopień jej wykorzystania wzrósł dopiero w styczniu 1945, gdy Hitler powrócił na stałe do Berlina i skrył się ostatecznie w [[Führerbunker|swoim bunkrze]]. W wyniku działań bojowych w kwietniu 1945, będąc pod bezpośrednim ostrzałem, kompleks został poważnie zniszczony.
[[Plik:Berlin Treptow Ehrenmal 11.jpg|thumb|upright|Pomnik wdzięczności Armii Radzieckiej w Parku Treptow]]
 
== Powojenne losy ==
Z czerwonego marmuru Sali Mozaikowej Nowej Kancelarii Rzeszy powstała elewacja stacji metra [[Mohrenstraße (niem.metro ''U-Bahn-Stationberlińskie)|stacji metra Mohrenstraße'')]], ten sam marmur i kremowy piaskowiec elewacji zewnętrznej został wykorzystany do budowy berlińskiego kompleksu „pomników„[[Pomnik Żołnierzy Radzieckich w Berlinie (Treptower Park)|pomników wdzięczności Armii Radzieckiej”Radzieckiej]]” w Parku ''Treptow'' (niem. ''Ehrenmal am Treptower Park''). W ten sposób do 1949 roku Kancelaria została zrównana z ziemią. Od końca lat 80. XX wieku sektor ulic, w którym znajdowały się obie kancelarie (stara i nowa) wraz z ogrodami, został zabudowany blokowiskiem.
 
== Wnętrza - galeria ==
<div align="center"><gallery>
Plik:Bundesarchiv Bild 183-E00418, Berlin, Neue Reichskanzlei.jpg|Dziedziniec honorowy
Plik:Bundesarchiv Bild 183-K1216-501, Berlin, Neue Reichskanzlei, Marmorgalerie.jpg|Wielki hall
Plik:Bundesarchiv Bild 146-1985-064-29A, Berlin, Neue Reichskanzlei, Reichskabinettsaal.jpg|Sala posiedzeń rządu
Plik:Bundesarchiv Bild 183-1989-0508-508, Berlin, Neue Reichskanzlei, Großer Empfangssaal.jpg|Sala recepcyjna
Plik:Bundesarchiv Bild 146-1985-064-28A, Berlin, Neue Reichskanzlei, Arbeitszimmer.jpg|Gabinet Hitlera
Plik:Bundesarchiv Bild 146-1985-064-24A, Berlin, Neue Reichskanzlei, Gartenfront.jpg|Kancelaria widoczna od strony ogrodu
Linia 103 ⟶ 100:
[[Kategoria:Architektura Berlina]]
[[Kategoria:Historia Berlina]]
[[Kategoria:Zniszczone budynki]]
 
[[de:Neue Reichskanzlei]]