Dalia (roślina): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
m Popups: Przywrócenie wersji autora 83.29.91.138 z dnia 2012-12-26 17:18:08 |
||
Linia 1:
{{Takson infobox
|nazwa = Dalia
|obrazek = Scarlet-flowered dahlia clean.jpg
|opis obrazka = Morfologia (dalia szkarłatna)
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-04-15 | autor=Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
|domena= [[eukarionty]]
|królestwo= [[rośliny]]
|klad1= [[rośliny naczyniowe]]
|klad2= ''[[Euphyllophyta]]''
|klad3= [[rośliny nasienne]]
|klasa= [[okrytonasienne]]
|klad5= [[astrowe]]
|rząd = [[astrowce]]
|rodzina = [[astrowate]]
|podrodzina = ''[[Asteroideae]]''
|rodzaj = dalia
|łacina = Dahlia
|autor = [[Antonio José Cavanilles|Cav.]]
|cytat=Icon. 1: 56. t. 80. Dec 1791
|synonim = ''Georgina'' Willdenow
|commons = Category:Dahlia
}}
{{wikisłownik|dalia}}
[[Plik:Kwiat Dalii.JPG|thumb|Dalia ogrodowa]]
[[Plik:Dahlia x hybrida.jpg|thumb|Dalia ogrodowa]]
[[Plik:Dahlia 'Golden Torch'.jpg|thumb|Dalia ogrodowa]]
'''Dalia''', georginia (''Dahlia'' Cav.) – rodzaj [[rośliny nasienne|roślin nasiennych]] należących do rodziny [[astrowate|astrowatych]]. Pochodzi z [[Ameryka Środkowa|Ameryki Środkowej]] i liczy 15 [[gatunek (biologia)|gatunków]]. Niektóre są uprawiane w wielu krajach jako rośliny ozdobne. Nazwa wywodzi się od nazwiska [[Szwecja|szwedzkiego]] [[botanika]] [[Anders Dahl|Andersa Dahla]]<ref>[http://swo.pwn.pl/haslo.php?id=5066 Słownik wyrazów obcych, wydawnictwo PWN] [dostęp 2010-03-02]</ref>. Znana również pod nazwami ludowymi: giergonia, giergona, wielgonia i wielgoń (ostatnie dwie dotyczą zwłaszcza odmian o największych kwiatostanach). [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest ''[[Dahlia pinnata]]'' Cav.<ref name=A>{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-01-28}}</ref>.▼
▲'''Dalia''', georginia (''Dahlia'' Cav.) – rodzaj [[rośliny nasienne|roślin nasiennych]] należących do rodziny [[astrowate|astrowatych]]. Pochodzi z [[Ameryka Środkowa|Ameryki Środkowej]] i liczy 15 [[gatunek (biologia)|gatunków]]. Niektóre są uprawiane w wielu krajach jako rośliny ozdobne. Nazwa wywodzi się od nazwiska [[Szwecja|szwedzkiego]] [[botanika]] [[Anders Dahl|Andersa Dahla]]<ref>[http://swo.pwn.pl/haslo.php?id=5066 Słownik wyrazów obcych, wydawnictwo PWN] [dostęp 2010-03-02]</ref>. Znana również pod nazwami ludowymi: giergonia, giergona, wielgonia i wielgoń (ostatnie dwie dotyczą zwłaszcza odmian o największych kwiatostanach). [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest ''[[Dahlia pinnata]]'' Cav.<ref name=A>{{Cytuj stronę|url=http://botany.si.edu/ing/|tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-01-28}}</ref>.
=== Morfologia ===
Linia 34 ⟶ 32:
=== Systematyka ===
; Pozycja systematyczna wg [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (aktualizowany system [[system APG III]] z 2009):
Angiosperm Phylogeny Website adoptuje podział na podrodziny [[astrowate|astrowatych]] (''Asteraceae'') opracowany przez Panero i Funka w 2002<ref>{{cytuj pismo | autor =Panero J.L., Funk V.A. |tytuł =Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae) |czasopismo =Proceedings of the Biological Society of Washington |wolumin =115 (4) |strony =909–922 |data =2002 |wydawca =Biological Society of Washington |url=http://www.mnh.si.edu/biodiversity/bdg/Panero&Funk2002.pdf}}</ref>, z późniejszymi uzupełnieniami<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.compositae.org/pdf/Metatree_compositae_august_a.pdf |tytuł=Compositeae classification | autor=B. Baldwin, J. M. Bonifacino, T. Eriksson, V. A. Funk, C.A. Mannheimer, B. Nordenstam, N. Roque, I. Ventosa |opublikowany=Smithsonian National Museum of Natural History| data dostępu=2010-05-24 |język=en}}</ref>. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj ''Dahlia'' należy do plemienia ''Coreopsideae'' Lindl., podrodziny ''[[Asteroideae]]'' (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu [[astrowce|astrowców]] (''Asterales''), wchodzącego w skład [[Astrowe|kladu astrowych]] w obrębie [[dwuliścienne właściwe|dwuliściennych właściwych]]<ref name=apweb/>.
; Pozycja w [[system Reveala|systemie Reveala]] (1993-1999):
Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[astrowe]] (''Asteridae'' Takht.), nadrząd [[astrowe|astropodobne]] (''Asteranae'' Takht.), rząd [[astrowce]] (''Asterales'' Lindl), rodzina [[astrowate]] (''Asteraceae'' Dumort.), rodzaj dalia (''Dahlia'' Cav.)<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/D/A/Dahlia.htm |tytuł=Systematyka rodzaju ''Dahlia'' |autor =Crescent Bloom |opublikowany=The Compleat Botanica | data dostępu=2009-01-28|język=en}}</ref>.
; Gatunki uprawiane w Polsce:
Linia 43 ⟶ 41:
=== Odmiany ozdobne ===
Niektóre gatunki są uprawiane jako [[rośliny ozdobne]]. Większość jednak uprawianych odmian to [[mieszaniec|mieszańce]] powstałe ze skrzyżowania ''[[Dahlia coccinea]]'' i ''[[Dahlia pinnata]]''<ref name=E>{{Cytuj książkę |nazwisko=Geoff Burnie i inni |tytuł=Botanica. Rośliny ogrodowe |wydawca=Könemann |data=2005 |isbn=3-8331-1916-0}}</ref>. Określane są wspólną nazwą jako [[dalia zmienna]] lub dalia ogrodowa (''Dahlia'' hybr.). Ogrodnicy wyhodowali bardzo dużą liczbę [[kultywar|odmian ozdobnych]]. Znane są odmiany o kwiatach odmiany pojedynczych, półpełnych i pełnych.
=== Uprawa ===
| |||