Tahiti: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
współrzędne |
techniczne, ilustracja, redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Wyspa infobox
|zdjęcie = Tahiti, French Polynesia
|opis_zdjęcia =
|nazwa = Tahiti
|państwo =
|kontynent = Oceania
|morze = [[Ocean Spokojny]]
Linia 10:
|populacja = 169 674
|gęstość = 162
|
|
|galeria_commons = Category:Tahiti▼
▲ |stopniW = 149.46350|minutW = |sekundW =
▲ |galeria_commons = Tahiti
}}
'''Tahiti''' – [[wyspa]] w południowej części [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]] w [[archipelag]]u [[Wyspy Towarzystwa|Wysp Towarzystwa]] ([[Wyspy Na Wietrze]]); największa wśród wysp [[Polinezja Francuska|Polinezji Francuskiej]], polityczne, gospodarcze i kulturalne jej centrum. Pierwotna nazwa Otaheiti.
[[Plik:Polynesia Tahiti Tautira.JPG|mały|lewo|Plaża Tautira na Tahiti]]
Tahiti to [[wyspa wulkaniczna|wulkaniczna wyspa]] otoczona [[Rafa|rafami koralowymi]]. Dwie zasadnicze górzyste części wyspy: większa Tahiti-Nui (Wielka Tahiti) z kulminacją wygasłego [[wulkan]]u [[Mont Orohena]] (2241 m [[n.p.m.]]) i Tahiti-Iti (Mała Tahiti), inaczej Taiarapu, połączone są wąskim nizinnym [[przesmyk]]iem Taravao. Znaczna część powierzchni pokryta gęstą roślinnością, stoki górskie poprzecinane są głębokimi, wąskimi [[wąwóz|wąwozami]] z licznymi [[wodospad]]ami. [[Klimat zwrotnikowy]], morski.
Osadnictwo skupia się na Tahiti-Nui, zwłaszcza w okolicy największego miasta, stołecznego [[Papeete]]. Mniejsza część jest słabo zaludniona i trudniej dostępna (częściowo tylko drogą morską). Wyspę zamieszkuje 169,7 tys. (2002), w większości są to rdzenni mieszkańcy ([[Polinezyjczycy]] – ok. 70%, a także Chińczycy (sprowadzeni jako robotnicy na plantacje [[Bawełna (włókno)|bawełny]], dziś należą do najzamożniejszych Tahitańczyków) i Francuzi; często spotyka się małżeństwa mieszane. Mieszkańcy posiadają [[obywatelstwo]] francuskie. Największe miasto
Tradycyjne działy gospodarki Tahiti to: [[rybołówstwo]], połów [[perła|pereł]], w mniejszym stopniu [[rolnictwo]] (uprawa [[
=== Historia ===▼
Pierwszymi mieszkańcami wyspy byli Polinezyjczycy, którzy dotarli tu pomiędzy [[300]] a [[800]] r. (zdaniem niektórych nawet wcześniej). Mimo że wyspa została dostrzeżona z pokładu hiszpańskiego statku już w [[1606]], pierwsi Europejczycy dotarli na nią dopiero w [[1767]] (angielski kapitan [[Samuel Wallis]]). Rok później dotarł tu Francuz [[Louis Antoine de Bougainville]], który opisał Tahiti jako rajską wyspę, zamieszkaną przez tubylców wiodących proste, szczęśliwe, nieskalane przez cywilizację życie, tym samym przyczyniając się do rozpowszechniania stereotypu "[[szlachetny dzikus|szlachetnego dzikusa]]". W kolejnych latach zaczęły tu coraz częściej docierać europejskie statki, wśród nich m.in. "[[HMS Bounty]]" (1789). Kontakt z cywilizacją białego człowieka oznaczał dla wyspiarzy również kontakt z [[choroba zakaźna|chorobami zakaźnymi]], także [[choroba weneryczna|wenerycznymi]], [[alkohol etylowy|alkoholem]] itp. W efekcie tego liczba ludności znacznie spadła ([[James Cook]] w 1774 szacował ją na 200 tys., co zdaje się być wartością zawyżoną, inne szacunki z tego okresu mówiły o 122 tys.; po licznych epidemiach w [[1797]] żyło tu tylko 16 tys. tubylców, później już ok. 6 tys.). W [[1842]] Tahiti uznane za francuski [[protektorat]]. W 1880 ostatni król tahitański Pomare V zrzekł się suwerenności na rzecz Francji. W [[1891]] osiadł tu francuski malarz [[Paul Gauguin]]. W latach [[1946]]-[[2004]] [[Terytorium zamorskie (Francja)|terytorium zamorskie]] Francji.
▲Tradycyjne działy gospodarki Tahiti to: [[rybołówstwo]], połów [[perła|pereł]], w mniejszym stopniu [[rolnictwo]] (uprawa [[palma kokosowa|palm kokosowych]], [[banan]]ów, [[wanilia|wanilii]], [[trzcina cukrowa|trzciny cukrowej]], [[kawa|kawy]] i in.), przetwórstwo płodów rolnych. Duże znaczenie mają dotacje rządu francuskiego. Coraz większą rolę odgrywa też [[turystyka]]. Na wyspie znajduje się międzynarodowy [[Lotnisko|port lotniczy]] Faa'a (otwarcie [[1961]]).
=== Królowie Tahiti ===
Linia 43 ⟶ 40:
== Bibliografia ==
* [[Lucjan Wolanowski|Wolanowski Lucjan]] ''Księżyc nad Tahiti. Reporter na wyspach mórz południowych ("Czytelnik" 1963)''
[[Kategoria:Wyspy Polinezji Francuskiej]]
| |||