Mikroelementy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
タチコマ robot (dyskusja | edycje) m Robot naprawił podwójne przekierowanie do Biologiczne znaczenie pierwiastków |
tekst przeniesiony z Biologiczne znaczenie pierwiastków - autorzy w historii artykułu |
||
Linia 1:
'''Mikroelementy, mikroskładniki, pierwiastki śladowe''' – pierwiastki chemiczne występujące w bardzo małych (śladowych) ilościach w organizmach [[rośliny|roślinnych]] i [[zwierzęta|zwierzęcych]]. U ludzi zapotrzebowanie na te pierwiastki wynosi poniżej 100 mg na dobę{{r|harper}}.
#PATRZ [[Biologiczne znaczenie pierwiastków]]▼
Pojęcia mikroskładników lub mikronutrientów i pierwiastków śladowych nierzadko są rozróżniane ze względu na rozpiętość zawartości lub znaczenie biologiczne. Mikronutrienty wówczas oznaczają pierwiastki występujące w roślinach w niewielkich ilościach, ale niezbędne dla ich rozwoju, a pierwiastki śladowe wszystkie pierwiastki występujące w małych stężeniach, także nieaktywne biologicznie{{r|litynski}}. Z kolei w chemii wód podziemnych mikroelementy (pierwiastki rzadkie) to takie, które występują zwykle w ilości 0,01–10 mg/l (np. F, Al, Si, Li, Bo, P, Cu, Zn, Ti, V, As, Cr, Co, Ni, Ag, Sr, Ba, Pb), podczas gdy pierwiastki śladowe to pierwiastki występujące jeszcze rzadziej (np. Rb, Au, Hg){{r|mac}}.
Niedobór lub nadmiar tych pierwiastków może prowadzić do zaburzeń [[fizjologia|fizjologicznych]]. Składniki mineralne są niezbędne w ustroju do celów budulcowych (szczególnie w tkance kostnej), wchodzą w skład: płynów ustrojowych, niektórych [[enzymy|enzymów]], związków wysokoenergetycznych itp. Wywierają również wpływ na regulację czynności narządowych i ogólnoustrojowych.
Do mikroelementów w diecie człowieka zalicza się: [[jod]], [[żelazo]], [[fluor]], [[bor]], [[kobalt]], [[miedź]], [[chrom]], [[cynk]], [[mangan]], [[molibden]], [[selen]]{{r|harper}}. Lista mikroelementów u roślin może zależeć od ujęcia, ale zasadniczo obejmuje miedź, bor, mangan, cynk i molibden. Zazwyczaj obejmuje również żelazo (które często występuje w ilościach większych niż pozostałe mikroelementy, co zbliża je do makroelementów), a czasem też chlor, sód, krzem, kobalt i wanad. Czasem natomiast za mikroelementy uznaje się wszystkie znajdowane w roślinach pierwiastki (poza makroelementami). W zależności od czułości pomiaru taka lista objąć może praktycznie wszystkie występujące w naturze pierwiastki, które mogą mniej lub bardziej przypadkowo znaleźć się w organizmie, przez co zwykle ogranicza się ją do pierwiastków istotnych dla roślin, nawet jeśli ich rola jest słabo poznana{{r|farago}}. Mikroelementy, zarówno niezbędne do rozwoju (mikronutrienty), jak i pozostałe, występując w nadmiernych stężeniach mogą wywoływać skutki niepożądane{{r|litynski|farago}}. Niektóre pierwiastki są wyłącznie toksyczne (srebro, bizmut, kadm, rtęć, ołów, tal, tor, uran), inne są niezbędne, ale toksyczne w nadmiarze (np. chrom, kobalt, miedź, żelazo, molibden, nikiel, cyna, wolfram, cynk), a jeszcze inne są uznawane za w zasadzie nietoksyczne (np. mangan i wanad){{r|farago}}.
==Zobacz też==
== Bibliografia ==
<references>
<ref name="farago">{{cytuj książkę | tytuł = Plants and the Chemical Elements Biochemistry : Uptake, Tolerance and Toxicity | wydawca = VCH | miejsce = Weinheim, Nowy Jork | data = 1994 | strony = 4 | isbn = 3-527-28269-6 | inni = Margaret E. Farago (red.) }}</ref>
<ref name="harper">Murray Robert, Granner Daryl, Mayes Peter, Rodwell Victor: Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1995 (wydanie III). ISBN 83-200-1798-X</ref>
<ref name="litynski">{{cytuj książkę | autor = Tadeusz Lityński, Halina Jurkowska | tytuł = Żyzność gleby i odżywianie się roślin | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1982 | strony = 146, 279 | isbn = 8301028874 }}</ref>
<ref name="mac">{{cytuj książkę | autor = Aleksandra Macioszczyk | tytuł = Hydrogeochemia | wydawca = Wydawnictwa Geologiczne | miejsce = Warszawa | data = 1987 | strony = 97-99 | isbn = 832200298 }}</ref>
</references>
[[Kategoria:Biogeochemia]]
[[Kategoria:Bromatologia]]
[[Kategoria:Dietetyka]]
[[Kategoria:Ekologia roślin]]
[[Kategoria:Ekologia zwierząt]]
[[Kategoria:Gospodarka mineralna roślin]]
[[Kategoria:Fizjologia zwierząt]]
[[Kategoria:Medycyna]]
[[Kategoria:Pierwiastki chemiczne|*]]
| |||